O 106 proc. do 283 tys. ton wzrósł import cementu z Ukrainy w I połowie 2024 r. w stosunku do I półrocza 2023 r.- poinformowała PAP branża cementowa. Ostrzegła, że jeżeli państwo nie ochroni cementowni przed nieuczciwą konkurencją i kosztami polityki klimatycznej UE, producenci mogą opuścić Polskę.
Jak poinformowało PAP Stowarzyszenie Producentów Cementu (SPC) w I połowie 2024 r. import cementu z Ukrainy wyniósł 283 tys. ton - to o 106 proc. więcej niż w tym samym okresie 2023 r. oraz niemal tyle, ile w całym 2023 r. (331 tys. ton).
"Napływ cementu zza naszej wschodniej granicy rośnie z roku na rok - i (...) osłabia polską gospodarkę" - zwróciło uwagę SPC. Organizacja szacuje, że jeszcze w tym roku import cementu z Ukrainy osiągnie poziom znacznie powyżej pół miliona ton, a w 2025 r. może przekroczyć milion ton.
Stowarzyszenie powołało się na dane Ministerstwa Finansów, według których Ukraina dominuje w imporcie cementu do Polski. W 2023 r. było to ok. 86 proc., a w styczniu 2024 r. - 91 proc. całości importu do naszego kraju.
Zdaniem SPC niekontrolowany napływ cementu z Ukrainy można nazwać "nieuczciwą konkurencją", ponieważ tamtejsi producenci nie ponoszą kosztów polityki klimatycznej Unii Europejskiej. "Opłata za każdą wyemitowaną tonę CO2 (dwutlenku węgla) wynosiła w ostatnich latach od kilkudziesięciu do ponad 100 euro, a prognozy Bloomberga mówią o nawet 150 euro/tonę CO2 w 2030 r." - podało SPC. Stowarzyszenie podkreśliło, że przemysł cementowy w Polsce stoi przed "ogromnym wyzwaniem dekarbonizacji", co wymaga budowy "kosztochłonnych" instalacji CCS do wychwytywania CO2. Jak podało, inwestycja w jeden taki zakład to od 0,5 do 1,5 mld zł.
Według danych SPC emisje CO2 przemysłu cementowego to 3,8 proc. całkowitej emisji CO2 w Polsce, która, jak podano, wynosi 310 mln ton rocznie. Branża osiągnęła 80 proc. zastąpienia węgla paliwami alternatywnymi i zredukowała emisje CO2 o ponad 30 proc. i jak oceniła, w tej kwestii doszła "do ściany". Cementownie już w kwietniu br. apelowały o wsparcie finansowe branży z związku z wysokimi kosztami wdrażania technologii CSS, która jest konieczna, by branża mogła dalej funkcjonować w uwarunkowaniach wynikających z Zielonego Ładu.
"Brak polityki państwa w tym obszarze, w połączeniu z importem cementu z Ukrainy, może poskutkować ograniczeniem, a następnie przeniesieniem produkcji z Polski" - alarmuje branża cementowa. Jej zdaniem wpłynie to na całą gospodarkę oraz budownictwo, jak i na samorządy, gdzie przemysł cementowy jest kluczowym pracodawcą i płatnikiem podatków.
SPC poinformowało, że branża cementowa w Polsce zatrudnia bowiem ponad 4 tys. pracowników, a w całym łańcuchu dostaw zapewnia 22 tys. miejsc pracy.
"Producenci cementu w Polsce przynoszą krajowej gospodarce ok. 3,8 mld zł wartości dodanej oraz niemal 1,9 mld zł dochodów dla sektora finansów publicznych" – podkreślił przewodniczący Stowarzyszenia Producentów Cementu Krzysztof Kieres.
"Cementownie zagospodarowują także 10 proc. polskich odpadów komunalnych. W przypadku ograniczenia produkcji cementu, nie będą one w stanie wykorzystać tylu odpadów co dotychczas, co wpłynie na cały system gospodarki odpadami" - dodało SPC. Branża podkreśla, że w Polsce cement jest produkowany lokalnie, z lokalnych surowców i sprzedawany lokalnie, co również przekłada się na niższy ślad węglowy. Stowarzyszenie wskazało, że z kolei rosnący import cementu z Ukrainy zwiększa ślad węglowy tego materiału, co wynika m.in. z konieczności jego przewozu na znacznie większe odległości.
"Transport i późniejszy przeładunek cementu z Ukrainy niejednokrotnie odbywa się z naruszeniem przepisów BHP oraz obowiązujących norm środowiskowych" - zauważyło SPC. Przyznało, że Polska nie ma obecnie narzędzi ochrony granic - swoich oraz Unii Europejskiej - przed importem m.in. cementu. "Mechanizm CBAM, czyli tzw. graniczny podatek węglowy, jest dopiero na etapie implementacji i wymaga uszczelnienia. Obecnie eksporterzy składają tylko deklaracje, a nie ponoszą z tego tytułu żadnych opłat" - zaznaczyło SPC. W opinii branży cementowej nawet pełne wdrożenie mechanizmu CBAM, zapowiadane od 1 stycznia 2026 r., nie zapewni ochrony polskiego rynku przed napływem spoza UE. "Dlatego też konieczne jest wprowadzenie innych mechanizmów chroniących krajowych producentów, a także zwiększenie kontroli nad importem cementu z Ukrainy" - apeluje branża cementowa.
Według danych GUS branża cementowa wyprodukowała w Polsce w 2023 r. 16,61 mln ton cementu, co oznaczało spadek o 11,9 proc. rok do roku, przy czym import z Ukrainy wyniósł 330 tys. ton i zwiększył się o ponad 350 proc. Jak zaznaczyło SPC skala importu z Ukrainy rośnie i w styczniu br. stanowiła 50 proc. całości importu tego produktu do Polski. Ukraiński przemysł cementowy nie jest objęty koniecznością redukcji emisji CO2 i kosztami zakupu uprawnień do emisji tego gazu.
Według SPC Polska jest trzecim producentem cementu w Europie. (PAP)
Autor: Anna Bytniewska
ab/ malk/ mhr/
