Krytyczne stanowisko wobec polityki rządu dotyczącej Spółek Skarbu Państwa wyraziła Rada Towarzystwa Ekonomistów Polskich. W swoim stanowisku punktuje brak planów prywatyzacji oraz nieprzejrzystość w zarządzaniu spółkami, a także wskazuje na ich upolitycznienie. Ekonomiści wzywają, by skończyć z oszukiwaniem wyborców, że „państwowe czempiony” mogą być równie efektywne co prywatne firmy.
Stanowisko Rady Towarzystwa Ekonomistów Polskich (TEP) jest wyraźnie krytyczne wobec polityki właścicielskiej państwa w Polsce. Dokument jednoznacznie wskazuje na negatywne skutki upolitycznienia Spółek Skarbu Państwa, takie jak: niską efektywność, brak transparentności i negatywną selekcję kadr.
Najważniejsze wnioski:
- Skarb Państwa posiada udziały lub akcje w ok. 400 spółkach, z czego faktycznie działa ponad 300.
- Nadzór właścicielski jest rozproszony pomiędzy 17 różnych instytucji państwowych.
- Ministerstwo Aktywów Państwowych konsekwentnie deklaruje brak planów prywatyzacji.
- Stanowiska w SSP są traktowane jako sposób finansowania partii politycznych.
- Brak przejrzystości w procesach wyboru i odwoływania władz SSP, podważa zapowiedzi o poprawie standardów zarządzania i ładu korporacyjnego.
Kilkaset Spółek Skarbu Państwa
Krytyka wyrażona w stanowisku TEP skupia się na braku planów prywatyzacji, pomimo że większość z około 400 spółek, w których Skarb Państwa ma udziały, a w szczególności z około 300, w których prowadzi działalność, nie ma strategicznego znaczenia dla gospodarki czy bezpieczeństwa kraju. Nadzór właścicielski nad nimi prowadzi 17 różnych instytucji państwowych. Niektóre z nich nadzorują właścicielsko tylko jedną spółkę - informuje TEP.
„Minister Aktywów Państwowych (MAP) nadzoruje 130 spółek, czyli ok. 1/3 firm znajdujących się w rękach Skarbu Państwa. Jeszcze więcej upolitycznionych spółek (czyli nie kontrolowanych przez prywatnych właścicieli) znajduje się pod nadzorem samorządów w całym kraju” – podkreślają autorzy stanowiska.
Rada TEP uważa, że szeroka prywatyzacja jest pilną reformą, która ograniczy wpływ polityków na gospodarkę. Ekonomiści uważają, że MAP powinno powrócić do swojej pierwotnej nazwy Ministerstwa Przekształceń Własnościowych, co odzwierciedlałoby konieczność kontynuowania prywatyzacji.
"Ministerstwo Aktywów Państwowych wraz ze zmianą prowadzonej polityki powinno wrócić do swojej oryginalnej nazwy, która wyraża też jego dobrze pojętą misję, czyli Ministerstwa Przekształceń Własnościowych. Nie jest to bowiem proces zakończony." https://t.co/dejPacsfN1
— Rafał Trzeciakowski (@ratrzeci) February 5, 2025
"Prywatyzacja powinna być bazowym tzn. domyślnym rozwiązaniem, co oznaczałoby konieczność przedstawienia przez rząd lub samorząd obiektywnego uzasadnienia dla pozostawienia kontroli państwa" – napisano.
Spółki Skarbu Państwa jako łup polityczny
Według TEP stanowiska w SSP są traktowane jako sposób finansowania partii politycznych, co prowadzi do obsadzania ich przez działaczy i ekspertów związanych z partiami, a nie przez osoby o kompetencjach biznesowych. Nadzór właścicielski sprawowany przez publiczne instytucje jest nieefektywny z powodu braku wiedzy biznesowej i rynkowej.
Ponadto jak napisano w stanowisku, polityczne ingerencje ograniczają niezależność i skuteczność zarządów i rad nadzorczych, nawet gdyby powoływane osoby były z grona profesjonalistów.
"Politycy często bowiem nie respektują art. 375 Kodeksu Spółek Handlowych (KSH), który mówi, że walne zgromadzenie i rada nadzorcza nie mogą wydawać zarządowi wiążących poleceń dotyczących prowadzenia spraw spółki."
„Dzieje się tak pomimo licznych zapowiedzi samego Ministra Aktywów Państwowych, że jego celem jest poprawa standardów zarządzania i ładu korporacyjnego w SSP. Najwyższa pora, aby Minister Aktywów Państwowych skończył z fałszywą grą, polegającą na komunikowaniu wyborcom, że „państwowe czempiony” mogą być równie efektywne co prywatne firmy” - podkreślaj autorzy stanowiska.
Towarzystwo Ekonomistów Polskich (TEP) to organizacja powstała w 1994 roku z inicjatywy ekonomistów odwołujących się do wolnorynkowej myśli ekonomicznej. Jego założycielami byli m.in.: Leszek Balcerowicz, Janusz Beksiak, Jan Winiecki. Zasadniczym celem TEP jest rozwój nauk ekonomicznych, popularyzowanie wiedzy, wyjaśnianie zjawisk gospodarczych i społecznych, dyskusja nad kształtowaniem się ładu gospodarczego w Polsce. Obecnym przewodniczącym Rady TEP jest dr Jarosław Janecki. W jej skład wchodzą jeszcze dr Jarosław Bełdowski, dr Ewa Balcerowicz, dr Rafał Trzeciakowski oraz Damian Olko.
MKu
