Choć kradzieże z bankomatów do częstych nie należą, to eksperci wskazują na konieczność dalszych zabezpieczeń. Klienci będą musieli zachować czujność, wypłacając pieniądze z bankomatu, a przepisy wejdą w życie już 23 września 2023 roku.
Rozporządzenie MSWiA mające na celu zwiększenie bezpieczeństwa bankomatów i zapobieganie kradzieżom pieniędzy wejdzie w życie 23 września 2023 roku. W praktyce oznacza ono, że 40 proc. bankomatów w Polsce będzie musiało być wyposażone w specjalny system (IBNS, intelligent banknote neutralisation system), który będzie barwił banknoty w razie zidentyfikowania próby kradzieży.
W założeniu system IBNS powinien błyskawicznie uruchomić barwienie banknotów w przypadku jakiejkolwiek próby ataku na bankomat czy nawet konwój pieniędzy. Specjalna farba mocno brudzi pieniądze w celu oznaczenia próby kradzieży i jest trudno zmywalna. W praktyce zabrudzone banknoty wypadną z obiegu.
Wprowadzenie nowego systemu to spora operacja - na koniec 2022 roku na polskim rynku funkcjonowało 21 310 bankomatów. Będzie też nieco kosztowna, szacuje się, że dostosowanie bankomatu do nowych przepisów to koszt 20 tys. zł na jedno urządzenie. Sumarycznie więc zmiany pochłoną ponad ćwierć miliarda zł.
Do przepisów dostosować się trzeba, ale branża sceptycznie nastawiona
— Prace nad dostosowaniem się do rozporządzenia trwają. Lepiej to wygląda w bankach komercyjnych, dużo gorzej w spółdzielczych. Nie mogę zdradzać szczegółów dotyczących tego, jaki odsetek bankomatów już spełnia wymagania rozporządzenia w zakresie IBNS — mówi w rozmowie z Business Insiderem Krzysztof Kołodziejczyk, prezes firmy Talemax i wiceprezes POFOG (Polska Organizacja Firm Obsługi Gotówki).
— Wykonaliśmy wielką pracę nad poprawą bezpieczeństwa bankomatów. Nasze urządzenia wyposażone są między innymi w czujki wykrywające gaz i wrażliwe na drgania. Urządzenia dodatkowo są podpięte do monitoringu firmy ochroniarskiej, która natychmiast przybywa na miejsce zdarzenia. Jednocześnie o sprawie informowana jest policja, żeby jak najszybciej ująć sprawców — mówi dla BI Michał Janik, wiceprezes IT Card, który jest drugim graczem na rynku mającym ponad 4,3 tys. bankomatów pod marką Planet Cash.
Przez ostatnie 18 miesięcy przy użyciu butli z gazem wysadzono tylko jeden nasz bankomat - dodaje.
Bankomaty na wsiach do likwidacji?
Branża mówi wprost, że wiele urządzeń, szczególnie tych znajdujących się w mniejszych miejscowościach, może stać się nierentownych i zostać zlikwidowanych. A tych od kilku lat systematycznie ubywa. W ciągu ostatnich pięciu lat rynek skurczył się aż o 2 441 maszyn.
W niektórych przypadkach może okazać się, że koszt doposażenia w IBNS może być wyższy niż wartość starego, mało rentownego bankomatu. Dlatego możliwe są likwidacje takich bankomatów, ich utrzymywanie może okazać się dla nieopłacalne, szczególnie dla niezależnego operatora — zaznacza Kołodziejczyk.
System barwienia banknotów posiada już część bankomatów, choć niewielka. Płacąc gotówką warto zachować czujność - jeśli ktoś próbuje nam wręczyć banknot pokryty atramentem, nie powinniśmy go przyjmować, ponieważ istnieje duże prawdopodobieństwo, że został skradziony.
Eksperci wskazują, że może też dojść do sytuacji, gdy klient dostanie z bankomatu zabarwione pieniądze, pomimo że nie było ataku - systemy mogą być bowiem zbyt czułe. W związku z wprowadzeniem rozporządzenia NBP zmodyfikował procedury i w razie takiego przypadkowego zabarwienia klient może pójść do lokalnego oddziału NBP, aby wymienić banknoty - informuje BI.
JM
