Od początku bieżącego roku obowiązuje ustawa z dnia 16 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o ochronie przyrody oraz ustawy o lasach (Dz. U. z 2016 r. poz. 2249). Najistotniejszą zmianą zawartą w tej nowelizacji jest znaczące ograniczenie konieczności uzyskania pozwolenia na wycinkę drzew lub krzewów na działce prywatnej w przypadku gdy wycinka nie jest związana z prowadzoną działalnością gospodarczą. Istotna jest również kwestia znaczącego obniżenia kosztów wycinki dla pozostałych podmiotów oraz ograniczeniu kar za wycinkę drzew i krzewów bez pozwolenia.
W art. 8f znowelizowanej ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2016 r. poz. 2134), stanowiącym o wyłączeniu konieczności uzyskiwania zezwolenia, a tym samym ponoszenia kosztów za usunięcie drzewa lub krzewu z terenu nieruchomości, dodano:
- pkt 3a wprowadzający zapis o tym, że nie wymaga się zgody na wycinkę drzew lub krzewów, które rosną na nieruchomościach stanowiących własność osób fizycznych, a ich usunięcie niezwiązane jest z prowadzeniem działalności gospodarczej,
- pkt 3b, z którego wynika, że nie wymaga się zgody na wycinkę drzew lub krzewów w celu przywrócenia gruntów nieużytkowanych do użytkowania rolniczego.
Zmieniono też zasady ochrony krzewów, poprzednio zezwolenie było wymagane dla krzewów w wieku powyżej 10 lat, obecnie kryterium decydującym o konieczności uzyskania zgody na usunięcie jest powierzchnia powyżej 25m2. Przed zmianami ograniczeniem uniemożliwiającym wycięcie drzew był obwód pnia powyżej 25 cm mierzony na wysokości 5 cm. Zgodnie z obecnie obowiązującymi regulacjami pień mierzony jest na wysokości 130 cm, a chronione są drzewa o obwodzie powyżej 50 cm z wyjątkiem topoli, wierzby, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej oraz platanu klonolistnego, dla których granicą ochrony jest obwód 100cm.
Nowelizacja umożliwia radom gmin wprowadzanie własnych, co ważne – niższych stawek za wycinkę drzew i krzewów w postaci prawa miejscowego. Jeśli gmina nie zdecyduje się na taki krok, obowiązujące są maksymalne stawki podane w zmienionej ustawie. Obecnie maksymalna stawka na rok 2017 wynosi 500 złotych za centymetr obwodu drzewa na wysokości 130 cm i 200 zł za metr kwadratowy krzewów. W związku z bardzo krótkim czasem na opracowanie i zatwierdzenie uchwał gminnych, obecnie właściwie w całym kraju obowiązują stawki maksymalne podane w ustawie.
Przykładowy koszt wycinki topoli o obwodzie pnia 130cm w 2016r. wynosił 36,38 zł/cm, a obecnie wynosi 500 zł/cm niezależnie od wielkości drzewa. Koszt usunięcia takiej topoli wzrósł więc nawet trzynastokrotnie. Poniżej na wykresie zamieszczone zostały przykładowe opłaty za wycinkę różnych gatunków drzew.
Obecna sytuacja powoduje, że poza wyłączonymi z opłat grupami drzew, bardzo wysokie opłaty dotyczą gatunków drzew najszybciej rosnących, a obniżono kwoty opłat dla drzew najstarszych, najwolniej rosnących i najbardziej cennych przyrodniczo.
Trzeba pamiętać o tym, że ustawa o ochronie przyrody już w roku 2015 została zmieniona właśnie
w celu zmniejszenia opłat za wycinkę drzew. Zmieniony został również sposób określania opłat za wycinkę i wprowadzono współczynniki ze względu na lokalizację.
W ustawie nie różnicuje się stawek maksymalnych ani ze względu na gatunek drzewa, ani ze względu na lokalizację. Jako przykład można podać najwolniej rosnące drzewa, np. cis o obwodzie pnia 130 cm, którego koszt wycinki jeszcze w roku 2014 (czyli jeszcze przed poprzednią zmianą z 2015r.) wynosił na terenie zieleni 162 198 zł, to w roku 2016 już tylko 69 299 zł, a obecnie zapłacimy jedynie 65 000 zł. Jeżeli weźmiemy pod uwagę zmniejszenie od br. kar za wycinkę drzew z trzykrotności opłaty podstawowej do jej dwukrotności, może to budzić wątpliwości, czy przyroda postaci drzew najbardziej cennych jest właściwie chroniona.
Zmieniony został też katalog wyłączeń z opłat za wycinkę zawarty w art. 86 ustawy 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. z 2016 r. poz. 2134). Od nowego roku nie zapłacimy za wycinkę drzew, których obwód pnia mierzony na wysokości 130 cm nie przekroczy 80 cm oraz nawet do 120 cm
w przypadku topoli, wierzb, kasztanowca zwyczajnego, klonu jesionolistnego, klonu srebrzystego, robinii akacjowej i platanu klonolistnego, jeżeli ma ona na celu przywrócenie gruntów nieużytkowanych
do użytkowania zgodnego z przeznaczeniem terenu, określonym w miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu.
W tym samym celu możemy bez opłat wyciąć powierzchnię krzewu lub krzewów rosnących w skupiskach pokrywających grunt o powierzchni do 50 m2 (dla porównania - do końca ubiegłego roku było to 25m2).
Ustawodawca wprowadzając powyższe zmiany, znacząco wzmocnił prawo do dowolnego gospodarowania własną nieruchomością, chyba jednak nie przewidział tak wzmożonej wycinki drzew, szczególnie terenach śródmiejskich w dużych aglomeracjach. W związku z tym już niebawem możemy spodziewać się nowelizacji obecnych przepisów. Najprawdopodobniej projekt zmian obejmie jednak tylko ograniczenia odnośnie ewentualnej odsprzedaży „wyczyszczonego” gruntu na cele komercyjne.
Przemysła Kochanowski, Centrum AMRON
