Osoba, która uzyskała patent, prawo ochronne bądź prawo z rejestracji na dany przedmiot, jest uprawniona do korzystania z przyznanego prawa. Sposób oraz granice korzystania przedstawione zostaną poniżej, w odniesieniu do każdego przedmiotu z osobna.
Korzystanie z wynalazku, na który uzyskano patent
Wraz z uzyskaniem patentu osoba uprawniona może zakazać innej osobie korzystania z wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy (m.in. wytwarzania, używania, oferowania produktu będącego przedmiotem wynalazku, stosowania sposobu będącego przedmiotem wynalazku). Prawo to ograniczone jest ramami czasowymi i rozciąga się zasadniczo na całe terytorium RP. Możliwe jest jednak uzyskanie ochrony również poza granicami kraju.
Osoba, której przysługuje uprawnienie z patentu, może wskazać, że jej wynalazek korzysta z ochrony. Nastąpi to np. poprzez stosowne oznaczenie na towarach.
Niektóre sposoby korzystania z wynalazku przez osoby trzecie nie naruszają jednak patentu. Są to m.in.:
- korzystanie z wynalazku dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Polski czasowo, a także przedmiotów, które znajdują sie na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;
- korzystanie z wynalazku dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia stanowi zagrożenia ważnych interesów państwa lub usunięcia tego stanu;
- stosowanie wynalazku dla celów badawczych i doświadczalnych;
- wykonanie leku w aptece na podstawie indywidualnej recepty lekarskiej;
- korzystanie z wynalazku w celu wykonania czynności wymaganych do uzyskania rejestracji bądź zezwolenia, stanowiących warunek dopuszczenia do obrotu niektórych wytworów.
| Powstanie patentu, uzyskanie prawa ochronnego i prawa z rejestracji » |
W umowie licencyjnej należy m.in. określić, co jest przedmiotem umowy, jakie prawa i obowiązki przysługują stronom, jaki jest zakres udzielonej licencji.(…)
Ustawa wprowadza zakaz nadużywania patentu. Z tego względu Urząd Patentowy RP może w szczególnych przypadkach wydać decyzję o przyznaniu licencji przymusowej. Będzie to miało miejsce wtedy, gdy uprawniony nadużywa własnego prawa w taki sposób, że uniemożliwia innym korzystanie z niego, a korzystanie z danego przedmiotu jest konieczne do zaspokojenia potrzeb rynku krajowego — zwłaszcza gdy wymaga tego interes publiczny, a wyrób nie jest dostępny społeczeństwu w dostatecznej ilości lub jakości. Licencja przymusowa jest licencją odpłatną oraz wyłączną.
Patenty są prawami, które można przenosić i dziedziczyć, przy czym, przykładowo, przenieść można zarówno patent, jak też samo prawo do patentu. Patent można zbyć w drodze umowy sprzedaży. Przykład takiej umowy zamieszczono w dodatku na końcu niniejszej książki.
Istnieje możliwość unieważnienia patentu, o co wnioskować może Prezes Urzędu Patentowego RP, Prokurator Generalny RP, a także każda osoba mająca w tym interes prawny. Musi ona wykazać, że nie spełniono przesłanek, które wymagane są do uzyskania patentu.
Patent wygasa również w następujących sytuacjach:
- upływ 20-letniego okresu ochrony,
- zrzeczenie się patentu,
- nieuiszczenie opłaty okresowej,
- trwała utrata możliwości korzystania z wynalazku.
Poprzez uzyskanie prawa ochronnego na wzór użytkowy nabywa się prawo wyłącznego korzystania ze wzoru użytkowego w sposób zawodowy i zarobkowy na terytorium RP. Prawo to jest ograniczone ramami czasowym.
Treść prawa ochronnego na wzór użytkowy zbliżona jest do treści patentu. W wielu aspektach ustawa odsyła wprost do przepisów dotyczących patentów.
Podobnie jak w przypadku patentów określono zachowania, które nie naruszają praw ochronnych. Są to:
- korzystanie ze wzoru użytkowego dotyczącego środków komunikacji i ich części lub urządzeń, które znajdują się na obszarze Polski czasowo, a także przedmiotów, które znajdują sie na tym obszarze w komunikacji tranzytowej;
- korzystanie ze wzoru użytkowego dla celów państwowych w niezbędnym wymiarze, jeżeli jest to konieczne do zapobieżenia stanowi zagrożenia ważnych interesów państwa lub usunięcia tego stanu;
- stosowanie wzoru użytkowego dla celów badawczych i doświadczalnych.
| Analiza zagadnień wyceny własności przemysłowej oraz najistotniejsze sprawy związane z efektywnym zarządzaniem tą wyceną » |
Prawa ochronne na wzór użytkowy są prawami zbywalnymi i dziedzicznymi. Możliwe jest również zawarcie umowy licencyjnej, uprawniającej do korzystania ze wzoru użytkowego.
Prawo ochronne wygasa w następujących sytuacjach:
- upływ 10-letniego okresu ochrony,
- zrzeczenie się prawa ochronnego,
- nieuiszczenie opłaty okresowej,
- trwała utrata możliwości korzystania z wzoru użytkowego.
Korzystanie ze wzoru przemysłowego, na który przyznano prawo z rejestracji
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego uprawnia do wyłącznego korzystania ze wzoru w sposób zarobkowy i zawodowy na całym obszarze RP. Osoba uprawniona może zakazać osobom trzecim podejmowania następujących czynności:
- wytwarzania,
- oferowania,
- wprowadzania do obrotu,
- importu i eksportu,
- używania
Istnieją również sytuacje, w których uprawniony do prawa z rejestracji nie może zabronić korzystania z prawa. Chodzi tutaj m. in. o korzystanie do użytku osobistego, niezwiązane z działalnością gospodarczą, korzystanie w celu doświadczalnym bądź odtwarzanie w celu cytowania lub nauczania. W ostatnim przypadku zastrzega się, że nie można naruszać dobrych obyczajów, nie można osobie uprawnionej utrudniać korzystania z jej prawa oraz należy wskazywać na źródło pochodzenia.
Tak jak w przypadku wynalazku oraz wzoru użytkowego osoba uprawniona może wskazać, że jej wzór przemysłowy korzysta z ochrony. Nastąpi to np. poprzez stosowne oznaczenie.
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego jest prawem zbywalnym i dziedzicznym. Można na nie udzielić licencji. Tak jak w przypadku pozostałych przedmiotów prawa własności przemysłowej Urząd Patentowy RP może w określonych sytuacjach wydać licencję przymusową na wzór przemysłowy.
| Kwestia prawa własności przemysłowej poza granicami kraju » |
- upływu okresu ochrony (maksymalnie 25 lat),
- zrzeczenia się prawa,
- nieuiszczenia opłaty okresowej,
- trwałej utraty możliwości korzystania ze wzoru użytkowego.
Używanie znaku towarowego, na który przyznano prawo ochronne
Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze RP. Inaczej niż w przypadku wyżej omówionych praw własności przemysłowej, w ustawie określono, na czym może polegać używanie. Chodzi tutaj m.in. o:
- umieszczanie znaku na towarach i ich opakowaniach,
- oferowanie towarów opatrzonych znakiem oraz wprowadzanie ich do obrotu,
- eksport, import oznakowanych towarów,
- posługiwanie się towarem opatrzonym znakiem w celu reklamy,
- umieszczanie znaku na dokumentach związanych
Wskazanie, że na znak towarowy zostało udzielone prawo ochronne, następuje poprzez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego litery „R” wpisanej w okrąg.
Skuteczność prawa ochronnego na znak towarowy podlega jednak znacznym ograniczeniom. Uprawniony nie może zakazywać używania przez inne osoby w obrocie:
- ich nazwisk lub adresu,
- oznaczeń wskazujących na cechy i charakterystykę towarów, ich rodzaj, pochodzenie itp.,
- zarejestrowanego oznaczenia lub oznaczenia podobnego, jeśli jest to konieczne do wskazania przeznaczenia towaru,
- takiego samego lub podobnego znaku, jeśli uprawniony sam go nie używał nieprzerwanie przez 5 lat.
Prawo ochronne na znak towarowy jest prawem zbywalnym i podlega dziedziczeniu. Może ono być przedmiotem umowy licencyjnej. Także w przypadku znaku towarowego istnieje możliwość unieważnienia prawa ochronnego. Wygaśnięcie prawa następuje na skutek:
- upływu okresu ochrony,
- zrzeczenia się prawa,
- nieuiszczenia opłaty okresowej,
- nieużywania znaku towarowego w sposób rzeczywisty nieprzerwanie przez 5 lat,
- utraty przez znak towarowy znamion odróżniających,
- działań uprawnionego, gdy znak towarowy może wprowadzać odbiorców w błąd,
- wykreślenia z właściwego rejestru podmiotu mającego osobowość prawną, któremu przysługiwało prawo ochronne.
| Powstanie patentu, uzyskanie prawa ochronnego i prawa z rejestracji » |
Wskazanie, że na oznaczenie geograficzne zostało udzielone prawo z rejestracji, następuje poprzez umieszczenie na towarze określenia „zarejestrowane oznaczenie geograficzne” lub poprzez umieszczenie w sąsiedztwie oznaczenia geograficznego litery „G” wpisanej w okrąg.
Inaczej niż w przypadku pozostałych przedmiotów, nie jest dopuszczalne zbycie drogą umowy prawa z rejestracji oznaczenia geograficznego, nie można na nie również udzielić licencji. Możliwe jest jednak zawarcie porozumienia, na którego podstawie uprawniony przenosi swoje prawa na inną organizację lub organ (administracji rządowej lub samorządu terytorialnego).
Unieważnienie prawa z rejestracji następuje na wniosek osoby mającej w tym interes prawny, jeśli oznaczenie geograficzne nie spełnia koniecznych do uzyskania prawa warunków.
Prawo z rejestracji wygasa, gdy:
- uprawniony zrzekł się prawa;
- oznaczenie geograficzne nie było używane przez 5 lat, a nie istnieją ważne powody jego nieużywania;
- oznaczenie geograficzne przestało spełniać warunki konieczne do uzyskania prawa.
O unieważnienie prawa z rejestracji oraz o wydanie decyzji o wygaśnięciu prawa wnioskować mogą również Prokurator Generalny RP oraz Prezes Urzędu Patentowego RP.
Źródło:
