Zmienność rat kredytowych to jedno z wyzwań, przed którym stają osoby spłacające zobowiązania we frankach szwajcarskich. W badaniu „Życie z frankiem. Diagnoza” zapytaliśmy respondentów o to, jak radzą sobie z wahaniami wydatków i jakie strategie stosują, aby zaoszczędzić na kosztach obsługi długu.
Sytuacja kredytobiorców walutowych w Polsce jest znacznie lepsza niż np. na Węgrzech. Zgodnie z danymi KNF nieregularnie spłacane kredyty walutowe stanowiły w 2012 r. zaledwie 1,85% portfela. Olbrzymia większość kredytobiorców nie ma problemów z regulowaniem swoich zobowiązań. Jest to nie tylko zasługa innej konstrukcji umów kredytowych i lepszej sytuacji gospodarczej kraju, ale zapewne choćby w części także zachowań samych kredytobiorców.
Wśród osób, które wzięły udział w badaniu Bankier.pl niemal 90 proc. nie miało potknięć z terminową spłatą rat. Do niewielkich opóźnień (do 30 dni) przyznaje się 8 proc. respondentów, a poważniejsze zaległości ma lub miało w przeszłości zaledwie 1,66 proc. badanych.
Poduszka finansowa na pół roku
Najważniejszą formą zabezpieczenia przed problemami z płynnością są bez wątpienia oszczędności. W przypadku kredytobiorców pełnią one rolę nie tylko funduszu awaryjnego, ale także bufora, którego można użyć w razie nagłego wzrostu raty. Spośród badanych, którzy nadal spłacają kredyt (905 respondentów) oszczędności o wysokości co najmniej 6-krotności raty kredytowej posiada 53 proc. Kolejne 13 proc. ma nieco mniejszą poduszkę finansową, ale jedna trzecia badanych żyje niemal od pierwszego do pierwszego bez poważniejszych rezerw.
Rozkład odpowiedzi na pytanie „Czy posiadasz obecnie oszczędności, które mógłbyś(-abyś) w razie czego przeznaczyć na nadpłatę kredytu lub na spłaty rat?”
Źródło: „Życie z frankiem. Diagnoza” – Bankier.pl.
Połowa kredytobiorców idzie na żywioł
Przed zmiennością rat można próbować zabezpieczyć się na różne sposoby. Wyjściem jest chociażby gromadzenie rezerw w momentach, gdy złoty się umacnia. Połowa ankietowanych kredytobiorców nie korzysta jednak z żadnej strategii. Dla jednej trzeciej przeszkodą jest brak nadwyżek finansowych – domowy budżet pochłania środki, które można by przeznaczyć na ochronę przed ryzykiem.
Rozkład odpowiedzi na pytanie „Czy zabezpieczasz się w jakiś sposób przed zmiennością rat kredytu?”
Źródło: „Życie z frankiem. Diagnoza” – Bankier.pl.
22 proc. spośród respondentów przyznaje, że kupuje na zapas franki, a co piąty badany gromadzi oszczędności w czasach, gdy rata w złotych spada. Spora grupa (17 proc.) nie zna sposobów, które mogłyby ustabilizować domowe finanse.
Po franki do internetu
Przez kilka lat klienci spłacający zobowiązania we frankach byli skazani na spready walutowe narzucane im przez kredytodawcę. Nieliczne banki pozwalały co prawda spłacać kredyt bezpośrednio we frankach, ale większość uczyniła z wymiany dodatkowe źródło zarobku. Dopiero zmiany w prawie położyły kres tym praktykom, a dziś spora grupa kredytobiorców zaopatruje się w walutę poza bankiem.
Tańsza wymiana to także jeden ze sposobów na radzenie sobie z kredytowym obciążeniem. Namacalne oszczędności, które później mogą stanowić zalążek finansowych rezerw, daje zwłaszcza korzystanie z internetowych kantorów. Badani przez Bankier.pl podzielili się niemal równo na dwa obozy – spłacających kredyt w złotych i korzystających z e-kantorów.
Rozkład odpowiedzi na pytanie „W jaki sposób spłacasz obecnie raty kredytowe?”
Źródło: „Życie z frankiem. Diagnoza” – Bankier.pl.
Przewalutowanie? Na pewno nie
Ostatecznym rozwiązaniem problemu ryzyka walutowego jest zmiana waluty kredytu. Dla frankowiczów ta opcja jest jednak wyłącznie teorią, ponieważ najczęściej oznacza spory wzrost comiesięcznych obciążeń i koniec nadziei na spadek zadłużenia wynikający z umocnienia się złotego. Widać to w postawie badanych wobec przewalutowania – połowa respondentów nigdy nie rozważała zmiany waluty, pozostała część analizowała taką opcję, lecz na nią się nie zdecydowała. Spośród 962 badanych tylko 14 osób zdecydowało się przeprowadzić taką operację – w większości wówczas, gdy nie oznaczała ona straty.
Michał Kisiel, analityk Bankier.pl
