Zaognia się konflikt między jedną z największych spółek górniczych wydobywających złoto a juntą wojskową, która przejęła władzę w Mali. W ubiegłym tygodniu z jednej z największych kopalni złota w Afryce zabrano przy pomocy helikopterów ponad tonę złota. Wcześniej junta skonfiskowała 3 tony kruszcu, zablokowała eksport i zmusiła Barrick Gold do zawieszenia działalności operacyjnej.
Loulo-Gounkoto to największy kompleks wydobywczy złota w Mali i jeden z największych w Afryce. Głównym udziałowcem (80%) jest kanadyjska firma Barrick Gold, jedna z największych spółek wydobywających złoto na świecie, a pozostałe 20% należy do Mali. W kraju tym od 2021 r. władze sprawuje junta wojskowa pod przywództwem generała Assimi Goïty.
Konflikt w złotym zagłębiu Mali
Będący pod jego kontrolą rząd wprowadził w 2023 r. nowe przepisy, które zniosły ulgi podatkowe dla zagranicznych inwestorów oraz przewidywały zwiększenie udziału państwa w projektach wydobywczych do 30%. Władze oskarżyły Barrick Gold o unikanie podatków i zaniżanie produkcji. Mali zażądało około 500 milionów dolarów z tytułu niezapłaconych podatków, co firma odrzuciła.
W czasie trwających negocjacji nad ułożeniem wzajemnych racji spółka czyniła kolejne ustępstwa, w tym zapłaciła 83 mln dolarów w IV kwartale 2024 r., ale żądania państwa tylko rosły. Wobec pracowników wszczęto śledztwa, część z nich aresztowano, aż w końcu władze wydały nakaz zatrzymania samego prezesa Barrick Gold Marka Bristowa oraz dyrektora kopalni Loulo-Gounkoto za rzekome pranie pieniędzy.
W listopadzie 2024 r. Mali cofnęło zezwolenia na eksport złota z kopalni, czego konsekwencją było zarejestrowanie wniosku Barrick Gold o wszczęcie postępowania arbitrażowego przeciwko Mali przed Międzynarodowym Centrum Rozstrzygania Sporów Inwestycyjnych (ICSID) oraz groźba zatrzymania wydobycia.
Ministerstwo gospodarki Mali stwierdziło, że Barrick jest winien państwu już nie 0,5 mld dolarów, ale 5,5 miliarda. Na poczet czego władze państwa, posiłkując się nakazem sądowym, w styczniu bieżącego roku przejęły ponad trzy tony złota. Barrick Gold był już wtedy zmuszony zawiesić działalność kopalni i obniżyć prognozy produkcyjne na 2025 r. Analitycy Jefferies oszacowali, że zawieszenie produkcji może obniżyć zysk EBITDA spółki o 11% w 2025 roku.
Państwowy Trybunał Handlowy w Bamako (stolica Mali) mianował w połowie czerwca tymczasowego zarządcę kopalni, który zapowiedział wznowienie działalności, co stało się 7 lipca 2025 r. Po wznowieniu prac zakładu przeróbczego, wyznaczony administrator kopalni ogłosił, że sprzeda tonę złota by sfinansować wznowienie wydobycia, wypłaty dla pracowników i rozliczenia z kontrahentami.
Helikoptery ze złotem na pokładzie
Jak poinformował Barrick Gold na swojej stronie internetowej, utworzonej specjalnie po to by, relacjonować inwestorom aktualności dotyczące spraw związanych z kopalnią Loulo-Gounkoto, rządowe helikoptery bez zapowiedzi wylądowały w czwartek 10 lipca na terenie kopalni i zabrały z niej około 35 tys. uncji złota, czyli nieco ponad jedną tonę metryczną. Według piątkowych cen zamknięcia zabrane złoto kosztowało około 118 mln dolarów.
Jak informuje Barrick Gold, rząd Mali nadal nie poinformował jeszcze co się stało z trzema tonami złota, które skonfiskowano w styczniu. Według Reutersa także wtedy do tranpsortu użyto wojskowych śmigłowców. W styczniu wartość skonfiskowanego kruszcu szacowano na około 245 mln dolarów, obecnie to już ponad 320 mln dolarów.
„Działania rządu Mali, w połączeniu z pogarszającą się sytuacją bezpieczeństwa w regionie, uniemożliwiają obecnie powrót do normalnych operacji. To utwierdza nas w przekonaniu, że zwrócenie się do arbitrażu międzynarodowego jest właściwym rozwiązaniem” – informuje spółka.
Przeczytaj także
Wydobycie w Loulo-Gounkoto zostało wznowione, ale odbywa się ono pod zarządem państwowym, bez udziału Barrick Gold. Spółka podaje, że „uruchomienie kopalni to jedno, ale bez zintegrowanego wsparcia każda próba jej eksploatacji będzie nieefektywna i niebezpieczna, stanowiąc zagrożenie zarówno dla pracowników, okolicznych społeczności, jak i dla samych zasobów”.
Wracając do postępowanie arbitrażowego Barrick informuje, że jest ono w toku. „Trybunał jest już w pełni ukonstytuowany, a pierwsza rozprawa w sprawie środków, o które wnioskowała firma ma się odbyć do końca lipca 2025 roku” – czytamy na stronie spółki.
