Minister rolnictwa Robert Telus odpowiadał na zarzuty Lewicy odnośnie do Funduszu Ochrony Rolnictwa, która twierdzi, że "rząd mydli oczy rolnikom [...] zamiast im pomagać właściwa nazwa tego projektu powinna brzmieć "Fundusz Ochrony Rolnictwa przed Prawem i Sprawiedliwością".
Komentując projekt ustawy o powołaniu Funduszu Ochrony Rolnictwa poseł Lewicy Arkadiusz Iwaniak ocenił, że rządzący mydlą oczy rolnikom, zamiast im pomagać. Według niego, właściwa nazwa tego projektu powinna brzmieć "Fundusz Ochrony Rolnictwa przed Prawem i Sprawiedliwością", ponieważ do zaistniałej sytuacji doprowadził nie kto inny, "jak polski rząd i PiS". "W tej ustawie nie chodzi o pomoc polskiemu rolnikowi, ale o wrażenie, że PiS ratuje polskie rolnictwo – uważa Iwaniak.
Poseł zwracał również uwagę, że zgodnie z projektem rolnik będzie mógł się ubiegać o rekompensatę dopiero wtedy, kiedy sąd lub inna instancja stwierdzi upadłość firmy, a proces upadłościowy w Polsce trwa od kilkunastu do kilkudziesięciu miesięcy, co w praktyce może oznaczać, że rolnik będzie czekał na rekompensatę od trzech do czterech lat. "I jeszcze nie dostanie zwrotu pełnej kwoty, na którą został oszukany, tylko dostanie jakąś rekompensatę" - powiedział Iwaniak. "Za co ma żyć i za co ma kupić nawozy rolnik, który w ciągu tych czterech lat jeszcze nie dostanie zwrotu pełnej kwoty, na którą został oszukany, tylko dostanie jakąś rekompensatę" - dodał.
Jego zdaniem, ponadto można także odnieść wrażenie, że fundusz jest tworzony m.in. po to, "żeby kolejny minister mógł obdzielić swoich kolesi i ewentualnie doić pieniądze z tego funduszu".
W uzasadnieniu projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa napisano, że celem ustawy jest "stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym rekompensatę z tytułu utraty przychodów z prowadzonej przez nich działalności rolniczej w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych".
Wskazano przy tym, że ze środków Funduszu będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym w przypadku braku zapłaty za produkty rolne zbyte podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie skupu, przechowywania, obróbki lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny.
Podkreślono, że Fundusz będzie wyodrębnionym rachunkiem bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR). Do dysponowania środkami Funduszu będzie upoważniony KOWR; będzie on również zapewniał obsługę prawną oraz techniczno-biurową Funduszu, ustalał plan finansowy Funduszu oraz opracowywał sprawozdanie z jego realizacji. Do wpłat na Fundusz w wysokości 0,125 proc. wartości nabywanych produktów rolnych bez podatku VAT będą obowiązane podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obróbki lub przetworzenia.
Na poniedziałkowej konferencji prasowej minister rolnictwa stwierdził, że powinna być opublikowana lista firm, które importowały ukraińskie zboże, ale podkreślił, że powinno być to zrobione zgodnie z prawem. Telus poinformował, że wystąpił do dwóch kancelarii o opinie prawne w tej sprawie i czeka na nie. "Jeśli będzie taka możliwość, to opublikuję" - powiedział minister, zaznaczając, że resort ma w tej sprawie jedynie dane, które przechodzą przez Głównego Lekarza Weterynarii.
Szef resortu rolnictwa zaapelował jednocześnie o rozsądek w tej kwestii. "Jeżeli firmy sprowadzały zboże zgodnie z prawem unijnym, nie można wylewać dziecka z kąpielą" - podkreślał.
Projekt ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa - skierowany do prac w komisji rolnictwa
Stworzenie możliwości prawnych gwarantujących producentom rolnym rekompensatę z tytułu utraty przychodów z prowadzonej działalności rolniczej w przypadku upadłości nabywców produktów rolnych - zakłada projekt ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa skierowany we wtorek do prac w komisji rolnictwa.
Wcześniej we wtorek był głosowany wniosek Konfederacji o odrzucenie rządowego projektu ustawy o Funduszu Ochrony Rolnictwa w pierwszym czytaniu. Nie uzyskał on akceptacji Sejmu; w związku z tym projekt został skierowany do dalszych prac w sejmowej komisji rolnictwa.
Projektowana ustawa zakłada, że ze środków funduszu będą wypłacane rekompensaty producentom rolnym w przypadku braku zapłaty za produkty rolne zbyte podmiotowi prowadzącemu działalność w zakresie skupu, przechowywania, obróbki lub przetwórstwa produktów rolnych, który stał się niewypłacalny - poinformował w czwartek podczas pierwszego czytania projektu w Sejmie wiceminister rolnictwa Ryszard Bartosik.
Fundusz ma być wyodrębnionym rachunkiem bankowym administrowanym przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KOWR), który będzie upoważniony do dysponowania jego środkami. KOWR będzie również zapewniał obsługę prawną oraz techniczno-biurową Funduszu Ochrony Rolnictwa, ustalał plan finansowy oraz opracowywał sprawozdanie z jego realizacji.
Do wpłat na Fundusz Ochrony Rolnictwa w wysokości 0,125 proc. wartości nabywanych produktów rolnych bez podatku VAT mają być obowiązane podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obróbki lub przetworzenia. Pierwsze wpłaty będą dokonywane przez podmioty skupujące produkty rolne w celu ich przechowywania, obróbki lub przetworzenia począwszy od drugiego kwartału 2024 r. za okres od dnia 1 stycznia do dnia 31 marca 2024 r.
Rekompensata ma być przyznawana w drodze decyzji administracyjnej dyrektora oddziału terenowego KOWR, która będzie wydawana do 30 czerwca. Wypłata ma następować w terminie 30 dni od dnia, w którym ww. decyzja stała się ostateczna, jako iloczyn określonej przez ministra rolnictwa w drodze rozporządzenia procentowej stawki rekompensaty i kwoty wierzytelności netto za zbyte produkty rolne. Takie rozporządzenie zawierające stawkę rekompensaty obowiązującą w danym roku będzie wydawane corocznie do dnia 31 maja - zakłada projekt.
W projekcie ustawy przewidziano wypłatę rekompensat z tytułu braku zapłaty za sprzedane produkty rolne przez podmioty, które stały się niewypłacalne w 2022 r. Wnioski o rekompensatę w 2023 r. rolnicy będą mogli składać do 31 sierpnia 2023 r. - podano.
"Projekt ustawy zakłada dofinansowanie Funduszu ze środków budżetu państwa w pierwszych dwóch latach jego funkcjonowania, tj. w 2023 r. w kwocie nie wyższej niż 50 mln zł i w 2024 r. w kwocie nie wyższej niż 100 mln zł. Z tego powodu zostanie przedstawiony do notyfikacji Komisji Europejskiej jako program pomocy państwa" - poinformował Bartosik we wtorek.
Poseł Maciej Górski (PiS) zwrócił uwagę, że projekt jest realizacją zapowiedzi i jest oczekiwany przez rolników, gdyż najważniejsza dla nich jest pewność zapłaty za sprzedane produkty. Dla firm skupujących jest to - zdaniem posła - kwota "akceptowalna". Jak dodał, istotne jest to, że w razie upadłości KOWR wypłaci rolnikom pieniądze i weźmie ma siebie dochodzenie roszczeń, co zwolni rolnika z długotrwałych postepowań sądowych.
W opinii Kazimierza Plocke (KO) powstanie Funduszu Ochrony Rolnictwa wiąże się z ustanowieniem nowego podatku, który zostanie nałożony na firmy skupowe i podniesie koszty ich działalności, a - jak mówił - niektóre firmy pracują na granicy opłacalności. Postulował też przesunięcie prac nad projektowaną ustawą do czasu uzyskania zgody od Komisji Europejskiej na taką pomoc publiczną i skierowanie jej do prac w komisji rolnictwa.
Zdaniem Arkadiusza Iwaniaka (Lewica) kluczową sprawa jest to, by rolnik otrzymywał zapłatę natychmiast po sprzedaniu produktów. Projekt ustawy zaś tego nie przewiduje, co może spowodować, że pieniądze rolnikowi zostaną wypłacone po kilku miesiącach. Wskazał, że przepisy mówią nie o całej kwocie należności, ale o rekompensacie za sprzedane produkty.
"Nasz klub i szereg organizacji rolniczych, m.in. producentów mleka, uważa, że ustanowienie funduszu byłoby nałożeniem podatku na rolników, a w sytuacji, gdy spadają ceny skupu mleka, jest to działanie wręcz szkodliwe. W dodatku wątpliwości budzi fakt, że wszystkie branże wpłacałyby pieniądze na jeden fundusz" - mówił we wtorek Zbigniew Ziejewski w imieniu klubu KP. Pytał, co z działaniami prokuratury i sądów w sprawie upadłych firm takich jak "Ziano", spółdzielnia mleczarska w Rypinie czy w Prudniku.
Przeciwny projektowi był klub Konfederacji, argumentując, że utworzenie Funduszu Ochrony Rolnictwa wiąże się z nałożeniem kolejnego podatku, co - zdaniem przedstawicieli tego klubu - prowadzi do ubożenia Polaków. Poseł Stanisław Tyszka zgłosił wniosek o odrzucenie projektu. Za odrzucenie wniosku o odrzucenie projektu opowiedziało się 420 posłów, przeciwko było 12, trzy osoby wstrzymały się od głosu.
O "nakładaniu kolejnych podatków" mówił też Michał Gramatyka (Polska 2050). Zaznaczył, że według mediów PiS w ciągu 8 lat podniósł lub nałożył 33 podatki, mimo zapowiedzi, że nie będzie podnoszenia podatków. Według posła Fundusz Ochrony Rolnictwa oznacza kolejne obciążenie dla rolników - 34 podatek. Wsparcie dla rolników jest potrzebne, ocenił, "ale tradycyjnie dla PiS zostanie sfinansowane przez konsumentów" - powiedział.
Wiceminister Bartosik, odnosząc się do wątpliwości posłów, zaznaczył, że jest to ustawa dla rolników, którzy zostali skrzywdzeni, nie otrzymali środków za swoją ciężka pracę. "Dobro rolnika powinniśmy stawiać na pierwszym miejscu, a nie troskę o firmy - które też szanujemy i o które też się martwimy, by one działały na polskim rynku" - stwierdził Bartosik. Jak dodał, wpłata na fundusz w wysokości 0,125 proc. od wartości nabywanych produktów jest niewielkim obciążeniem. Podkreślił też, że Fundusz Ochrony Rolnictwa ma charakter solidarnościowy i nie jest to odrębny twór, ale jeden z funduszy zarządzanych przez KOWR.
Ustawa ma wejść w życie z dniem 1 lipca 2023 r.
autorka: Anna Wysoczańska
Autor: Daria Kania
dka/ mok/
