Barter jest rodzajem umowy zamiany, w której transakcja jest dokonywana bez udziału gotówki. Strony umowy wymieniają się towarami lub usługami o takiej samej wartości, a zarazem fakturami na tę samą wartość. Jak łatwo się domyślić, próba zawarcia umowy barterowej z osobą, która nie prowadzi firmy, może być wobec tego kłopotliwa.
Źródło: Thinkstock
Czym jest barter?
Dokonanie transakcji w ramach barteru łączy zakup i sprzedaż towarów lub usług. Barter pozwala zaoszczędzić czas związany z rozliczaniem i obsługą płatności, a przy transakcjach z podmiotami zagranicznymi eliminuje ryzyko różnic kursowych. Firmy posiadające nadwyżki towarów w ramach wymiany barterowej mogą się ich łatwo pozbyć, uzyskując jednocześnie potrzebne usługi lub towary. Z kolei przedsiębiorcy świadczący usługi mogą stosować barter do rozwijania swojej działalności także wtedy, gdy nie dysponują gotówką.
Barter jest wygodną formą rozliczenia w przypadku wymiany usług marketingowych zwłaszcza w Internecie. Np. właściciel serwisu www uzyskuje artykuł w zamian za umieszczenie w nim reklamy autora artykułu. Rozliczenie barterowe często zdarza się także, gdy firma przekazuje właścicielowi serwisu www towar (np. smartfon) lub usługę (np. wycieczka) w zamian za napisanie i publikację recenzji.
Zazwyczaj transakcje barterowe potwierdzane są spisaniem umowy na piśmie, ale tak naprawdę nie jest to konieczne. Umowa nie musi mieć formy pisemnej. Ważne jest przede wszystkim, aby wycena wymienianych świadczeń nie budziła zastrzeżeń urzędu skarbowego. Może tak się stać wówczas, gdy jedna z wymienianych usług lub rzeczy ma zupełnie inną wartość, niż druga.
 | » W jakiej sieci telefonii komórkowej mała firma zyska najwięcej? |
Transakcje barterowe firmy z osobą prywatną - czy to możliwe?
Umowę barteru podatkowo traktuje się jak dwie odrębne transakcje sprzedaży, co oznacza, że po obu stronach występuje przychód oraz koszt. W przypadku rozliczenia pomiędzy firmami, obie firmy wystawiają sobie faktury na świadczone usługi lub dostarczone towary na tę samą wartość. Oczywiście jednak osoba prywatna nie może wystawić faktury. Co wówczas można zrobić? Wtedy barter można rozliczyć przez wystawienie umowy o dzieło lub umowy zlecenia (w przypadku świadczenia usług), albo umowy sprzedaży (w przypadku sprzedaży towaru), które zastąpią fakturę.
Rozliczanie transakcji barterowej z osobą fizyczną
Przedsiębiorca zawierający umowę barteru z osobą fizyczną wystawia fakturę na wydany towar lub wykonaną usługę. Ale jego kontrahent nie ma takiej możliwości. Powoduje to problem z zaliczeniem w koszty podatkowe usługi, ponieważ sama umowa barterowa nie jest podstawą do rozliczenia kosztów, nawet jeśli określa fakt ich poniesienia w związku z barterem.
Rozwiązaniem może być zawarcie z osobą fizyczną odrębnej umowy o dzieło lub zlecenia, od której przedsiębiorca musi zapłacić podatek dochodowy za swojego barterowego kontrahenta. A zatem trzeba pamiętać, że barter z osobą prywatną, która świadczy usługę, może wymagać od przedsiębiorcy zapłaty podatku dochodowego dwukrotnie:
w związku z przychodem wynikającym ze świadczenia przekazanego osobie prywatnej,
w związku z "kosztem", czyli umową cywilnoprawną spisaną z osobą prywatną, za którą to zleceniodawca odprowadza podatek.
 | » Kto dostanie pieniądze z Unii w 2014 roku? |
Dodatkowym minusem barteru z osobą prywatną jest kwestia VAT. Przedsiębiorca musi wystawić fakturę i odprowadzić VAT, natomiast otrzymane świadczenie może jedynie zaliczyć do kosztów. VAT-u nie może odliczyć, ponieważ od osoby prywatnej nie otrzyma faktury ze stawką i kwotą VAT. Jednak pod tym względem, transakcja z osobą prywatną nie różni się od barteru zawartego z firmą zwolnioną z VAT.
Świadczenie niepieniężne dla osoby prywatnej - zamiast barteru
Co za tym idzie, typowy barter w przypadku transakcji na linii firma-osoba prywatna może nie być opłacalny. Lepszym rozwiązaniem w takiej sytuacji jest spisanie umowy o dzieło lub zlecenia, w której wynagrodzenie jest określone jako niepieniężne, gdyż kodeks cywilny nie przesądza, że wynagrodzenie musi mieć formę pieniężną.Wynagrodzeniem może więc być zarówno rzecz (np. smartfon), jak i usługa (np. reklamowa), o ile tylko ich wartość nie jest zaniżona lub zawyżona, czyli odpowiada wartości wykonywanego zlecenia.
Rozliczając umowę o dzieło lub zlecenie, za którą zapłata nie następuje w formie pieniężnej, należy oszacować wartości danej rzeczy lub usługi, które zastępują wypłatę pieniężną. Oszacowania można dokonać na podstawie dowodu zakupu lub na podstawie cen rynkowych analogicznej rzeczy, czy usługi. Od tak ustalonej kwoty płaci się podatek dochodowy oraz ewentualnie składki ZUS na tych samych zasadach, które stosuje się rozliczając umowy cywilnoprawne. Z kolei wydatek na daną rzecz lub usługę zastępujące płatność może zostać rozliczony w kosztach.
/ inFakt
