W 2024 r. na pracowników czekają dwie podwyżki pensji minimalnej, rodzice otrzymają o 300 zł miesięcznie więcej pieniędzy na dziecko, wzrośnie również kwota zasiłku wypłacanego przez MOPS. Z kolei podwyżki podatków sięgną do kieszeni właścicieli nieruchomości, gruntów rolnych oraz posiadaczy czworonogów.
Jaki będzie rok 2024? Dynamika wydarzeń ostatnich kilku lat tj. pandemii koronawirusa, napadzie Rosji na Ukrainę i wybuch wojny pomiędzy Izraelem a Hamasem nie pozostawia złudzeń - żyjemy w szybko zmieniających się czasach, a stabilność po dekadach spokoju odeszła do lamusa. Są jednak rzeczy, których możemy być pewni na lokalnym, polskim skrawku świata. Należą do nich zmiany w prawie podatkowym (i nie tylko), które od 1 stycznia lub w innym miesiącach nadchodzącego roku wejdą w życie.
1. Podwójny wzrost wynagrodzenia minimalnego
W ciągu najbliższych 12 miesięcy płaca minimalna wzrośnie dwukrotnie. Od 1 stycznia 2024 r. wynagrodzenie minimalne wyniesie 4242 zł brutto, czyli 3 221,98 zł netto. Druga podwyżka czeka na pracowników i pracodawców po sześciu miesiącach. Od 1 lipca 2024 r. minimalna krajowa będzie na poziomie 4300 zł brutto, co przekłada się na 3261,53 zł do wypłaty „na rękę”. Wzrost płacy minimalnej w przyszłym roku przekłada się na minimalną stawkę godzinową. Od stycznia wyniesie 27,70 zł za godzinę pracy. Natomiast w drugim półroczu nadchodzącego 2024 roku, tj. od lipca, wzrośnie do kwoty 28,10 zł za godzinę.
2. Wyższe ZUS-y i podatek
Wzrost pensji minimalnej nierozerwalnie związany jest z wysokością podatku dochodowego do zapłaty, sumy składek na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, wypadkowe oraz chorobowe) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Są to potrącenia z pensji osoby zatrudnionej. Pracownik otrzymujący od 1 stycznia przyszłego roku miesięcznie płacę minimalną 4242 zł brutto zapłaci składki na ubezpieczenia w następującej wysokości:
- na ubezpieczenie emerytalne – 414,02 zł,
- na ubezpieczenie rentowe – 63,63 zł,
- na ubezpieczenie chorobowe – 103,93 zł,
- na ubezpieczenie zdrowotne – 329,44 zł.
Pensja brutto pomniejszona zostanie również o podatek dochodowy. Miesięczna zaliczka wynosi 109 zł. Warto pamiętać, że do kwoty 30 tys. zł obowiązuje kwota wolna. Taka część rocznej podstawy do opodatkowania będzie zwolniona z konieczności opłacania daniny publicznej.
3. Od nowego roku 800 zł na dziecko
Piątka zmieni się na ósemkę w kwocie świadczenia wypłacanego z tytułu posiadania dziecka. Rodzice otrzymają 800 zł miesięcznie na każdego dziecko z rządowego programu "500+". Oznacza to wzrost o 60 proc., czyli kilkakrotnie przekraczający inflację w ostatnich latach.
4. Utrzymany zerowy VAT na żywność
"Do dnia 31 marca 2024 r. obniżoną do wysokości 0 proc. stawkę podatku (VAT - przyp. red.) stosuje się również do towarów spożywczych" - czytamy w uchwalonych przepisach dotyczących utrzymania zerowego VAT-u na żywność w pierwszym kwartale przyszłego roku. Czasowy brak podatku od towarów i usług wprowadzony w 2022 r. obejmuje m.in. mięso, ryby, zupy i buliony, produkty mleczarskie, zboża, tłuszcze i oleje pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego, orzechy jadalne, warzywa i owoce. Wcześniej wymienione artykuły były objęte stawką 5 proc. VAT.
5. Cydr i perry bez akcyzy
Pozostając przy artykułach spożywczych, warto wspomnieć o zniesieniu akcyzy na cydr oraz inne alkohole wytworzone na bazie jabłek i gruszek o zawartości alkoholu nieprzekraczającej 5 proc. objętości będzie wynosiła 0 zł. Zmiany weszły w życie trzy miesiące temu - 1 października 2023 r. i mają obowiązywać również w 2024 r. Do października 2023 r. zgodnie z ustawą o podatku akcyzowym, ta grupa wyrobów objęta jest stawką 97 zł od 1 hektolitra gotowego wyrobu.
6. Pracownik skorzysta z dofinansowania na soczewki
Zmiany w kodeksie pracy, które weszły w życie wraz z końcem tego roku, mają podnieść poziom komfortu pracy. Od 17 listopada br. pracodawca jest zobowiązany do zapewnienia pracownikowi "okularów lub szkieł kontaktowych" zgodne z zaleceniem lekarza, jeżeli wyniki badań okulistycznych przeprowadzonych w ramach profilaktycznej opieki zdrowotnej wykażą potrzebę ich stosowania podczas pracy przy obsłudze monitora ekranowego.
7. Nowe przepisy dotyczące stanowisk pracy z monitorami
Kolejną zmianą w Kodeksie pracy obowiązującą od 17 listopada 2023 r. są przepisy dotyczące stanowisk pracy z monitorami. Nowelizacja ma poprawić komfort pracy i być dostosowana do rozwoju technologicznego. Pracodawca będzie ma dwie opcje do wyboru. Nowe przepisy wskazują, że w przypadku stosowania systemów przenośnych przeznaczonych do użytkowania na danym stanowisku pracy co najmniej przez połowę dobowego wymiaru czasu pracy stanowisko pracy powinno być wyposażone w: stacjonarny monitor ekranowy lub podstawkę umożliwiającą ustawienie ekranu tak, aby jego górna krawędzi znajdowała się na wysokości oczu pracownika, oraz w dodatkową klawiaturę i mysz. Pracodawcy mają sześć miesięcy na dostosowanie do minimalnych wymagań stanowisk pracy, które utworzono przed wejściem w życie rozporządzenia.
8. Zmiany stawek podatków i opłat lokalnych
W nowym roku do kieszeni konsumentów sięgną wyższe stawki wszystkich podatków i opłat lokalnych. Maksymalne wartości tych danin ustala w każdym roku Minister Finansów. Górne granice określane są w obwieszczeniu, które z reguły publikowane jest w drugiej połowie wakacji.
Podatek od nieruchomości opłacają właściciele mieszkań, domów oraz gruntów. Maksymalna stawki podatku od 1 stycznia wzrośnie z 1 zł do 1,15 zł za każdy metr kwadratowy rocznie w przypadku lokali mieszkalnych. Przykładowo dla właściciela 65-metrowego mieszkania kwota podatku wzrośnie z 65 zł obowiązujących w tym roku do 74,75 zł. Stawki podatków od nieruchomości uzależnione są od wskaźnika cen towarów i usług konsumpcyjnych z pierwszego półrocza 2023 r., który wzrósł o 15 proc. w porównaniu do pierwszego półrocza 2022 r., osiągając wartość 115. Jednostki samorządu terytorialnego samodzielnie podejmują decyzję o podwyżce stawek podatków i opłat lokalnych. Jeżeli zdecydują się na nią, to ich górna granica nie może przekroczyć tej wskazanej przez Ministra Finansów. Większość miast wojewódzkich zdecydowała się o podniesieniu stawek na 2024 r.
Od 1 stycznia wzrosną również stawki podatku rolnego o 21,04 proc. w porównaniu rok do roku, wynika z komunikatu prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Podatek rolny od przyszłego roku w przypadku 1 hektara przeliczeniowego gruntów gospodarstw domowych wzrośnie o 38,95 zł z kwoty 185,13 zł do 224,08 zł. Natomiast stawka za 1 hektar pozostałych gruntów z 370,25 zł do 448,15 zł, czyli o 77,80 zł. Przykładowo dla właściciela 8 hektarów gruntów gospodarstwa rolnego oznacza to roczny wzrost podatku o 311,60 zł. O szczegółach pisaliśmy tutaj.
Od 1 stycznia 2024 r. do listy wzrostów danin lokalnych należy dodać podwyżkę stawki opłaty od posiadania psa. Z obwieszczenia ministra finansów wynika, że właściciele czworonogów wyniesie 15 proc., w wyniku czego zamiast 150,93 zł do zapłaty będzie 173,57 zł rocznie.
9. Wyższy zasiłek z MOPS-u
Wśród zmian czekających w najbliższym roku jest podwyżka kwoty zasiłku stałego wypłacanego przez Miejski Ośrodek Pomocy Społecznej (MOPS). Od stycznia 2024 r. minimalna kwota świadczenia będzie wynosić 100 zł miesięcznie, natomiast maksymalna kwota 1000 zł miesięcznie. Obecnie zasiłek mieści się w granicach od 30 zł do 719 zł. Zasiłek stały przysługuje osobom pełnoletnim samotnie gospodarującym, niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolne do pracy, jeżeli ich dochód jest niższy od kryterium dochodowego osoby samotnie gospodarującej oraz pełnoletnim osobom pozostające w rodzinie, niezdolnym do pracy z powodu wieku lub całkowicie niezdolne do pracy, jeżeli ich dochód, jak również dochód na osobę w rodzinie są niższe od kryterium dochodowego na osobę w rodzinie.
10. Rozszerzenie katalogu osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego
Nowe przepisy, które będą obowiązywać od 1 stycznia 2024 r., rozszerzają również krąg osób uprawnionych do świadczenia pielęgnacyjnego. Po nowelizacji świadczenie pielęgnacyjne będą mogły otrzymać osoby, które sprawują opiekę nad osobami z niepełnosprawnościami w wieku do ukończenia 18. roku życia. Wysokość świadczenia pielęgnacyjnego w nowym roku wyniesie 2988 zł miesięcznie.
