Wielu podatników prowadzących działalność zastanawia się kiedy korzystniej jest wybrać zasady ogólne opodatkowania, czyli płacić podatek według skali, a kiedy korzystniejszy będzie ryczałt ewidencjonowany. Obie formy mają swoje dobre, ale i złe strony – warto jest zatem przyjrzeć im się z bliska.
Optymalizujemy nasze przychody
Podstawową różnicą między tymi formami opodatkowania jest rozliczanie kosztów. Podatek płaci się bowiem po pomniejszeniu przychodu o koszty (zasady ogólne) lub bez jego pomniejszania (ryczałt). Brak kosztów – może mieć również i dobre strony – w ich miejsce bowiem podatnik może wybrać w przypadku ryczałtu niższe stawki płaconego podatku.
Decydując się na daną formę opodatkowania, podatnik powinien postępować więc następująco:
- Sprawdzić czy dany rodzaj działalności może być opodatkowany ryczałtem (wyłączeniu z tej formy podlegają np. apteki, lombardy, kantory, sprzedaż części do samochodów, usługi pośrednictwa w handlu oraz pośrednictwa finansowego, tłumaczeń czy część wolnych zawodów),
- Sprawdzić właściwą dla danej działalności i danej usługi stawkę podatku ryczałtowego (20%, 17%, 8,5%, 5,5%, 3,0%),
- Obliczyć koszty, jakie będą związane z prowadzoną działalnością (zakup środków trwałych, towarów, materiałów, usług nabywanych w celu uzyskiwania, zachowania lub zabezpieczania źródła przychodów itp.)
- Porównać, czy niższa stawka podatku ryczałtowego będzie bardziej korzystna niż wykazywanie kosztów uzyskania przychodów i opodatkowanie według skali 18% oraz 32%.
Liczymy przychody podatnika - ryczałt
Załóżmy że podatnik świadczy usługi transportu towarów – taxówka miejska i rozważa opodatkowanie według stawki 8,5% (ładowność samochodu poniżej 2 ton). Podatnik dziennie zakłada, że wykona 10 kursów za ok. 80 zł każdy, co daje mu kwotę 800 zł przychodu dziennie. W miesiącu pracować będzie tylko w dni robocze – 20 dni.
Łącznie jego przychód z działalności wyniesie 16 tys. zł.
Przy stosowaniu ryczałtu kwotę tę pomniejszyć może wyłącznie o składki ZUS, a od podatku – odliczyć składkę na ubezpieczenie zdrowotne, a zatem
16.000 - 559,49 zł = 15440,51 zł,
czyli po zaokrągleniu podstawa opodatkowania a następnie wyliczony podatek wyniesie:
15441 x 8,5% = 1312,44 zł
Od tej kwoty podatnik może odjąć kwotę 7,75% kwoty podstawy składek zdrowotnych
1312,44 - 200,92 = 1111,52 zł.
Miesięcznie podatnik zapłaci 1112 zł podatku.
Liczymy podatek – zasady ogólne
W przypadku zasad ogólnych przy założeniu tych samych przychodów podatnik może rozliczyć koszty uzyskania. Do powyższych należeć może:
- utrzymanie lokalu przedsiębiorstwa
- amortyzacja samochodu
- wydatki na utrzymanie samochodu
- wydatki związane z jazdą w delegację
- koszt reklamy
- zatrudnienie pracowników
- zakup mebli, komputera itp. składników niezbędnych przedsiębiorcy do prowadzenia działalności
W momencie podjęcia decyzji podatnik liczyć się jednak powinien z podwójnym ryzykiem:
- stawka podatku przez cały czas nie powinna przekroczyć 18% (bo opodatkowanie według stawki 32% jest znacznie mniej korzystne niż ryczałt), a to oznacza że roczna kwota dochodu, czyli kwot już po odjęciu kosztów i składek ZUS nie może przekroczyć 85.528 zł
- nawet po przekroczeniu 85.528 zł łączny podatek był niższy niż płacony ryczałtem (tak może się zdarzyć w przypadku bardzo wysokich przychodów i równie wysokich kosztów uzyskania.
UWAGA: Generalną zasadą pozostanie, że im wyższe koszty uzyskania, tym bardziej opłacać będzie się opodatkowanie na zasadach ogólnych.
Przy założeniu zatem, że podatnik poniósł miesięcznie koszty rzędu 10 tys. zł
16 tys. – 10 tyś – 559,49 = 5440,51 zł
5441 x 18% = 979,38 zł – 200,92 = 778,46
Podatnik zapłaci 778 zł podatku co rocznie daje mu oszczędność – w porównaniu z ryczałtem rzędu 3600 zł.
Przy kosztach rzędu 6000 zł podatek wyniesie: 16 tys – 6 tys. – 559,49 = 9440,51
9441 x 18% = 1699,29 zł – 200,92 = 1498,37 a następnie w trakcie roku, po przekroczeniu limitu 85,528 zł dochodu będzie on podwyższony do wartości 32%.
Koszty będą dla podatnika stanowiły zatem bardzo istotny element kalkulacji przy wyborze zasad ogólnych.
Księgowość
Podatnik na ryczałcie prowadzi uproszczoną księgowość w porównaniu z KPiR rozliczającego zasady ogólne. Nie oznacza to jednak, że nie musi posiadać dowodów księgowych związanych z zakupami.
W przypadku ryczałtu podatnik zmuszony jest prowadzić ewidencję sprzedaży (na podstawie wystawianych rachunków, faktur, raportów z kasy fiskalnej, a w przypadku sprzedaży nieudokumentowanej – na podstawie dowodów wewnętrznych), wykaz środków trwałych i ewidencję wyposażenia. Ma on również obowiązek przechowywać dokumenty – dowody zakupu towarów oraz dokumenty będące podstawą wpisów do poszczególnych ewidencji (środków trwałych, wyposażenia).
Odliczenia od dochodu i podatku
Jeżeli podatnik rezygnuje z zasad ogólnych, to o ile posiadał on stratę, może ją rozliczać również w ryczałcie ewidencjonowanym. Rozliczać można również składki ZUS (odliczenie od przychodu) oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne (odliczenie od podatku). Podatnik ma również prawo korzystać ze wszystkich ulg przysługujących mu w przypadku zasad ogólnych – do odliczenia od dochodu (krwiodawcza, internetowa), a także z ulgi abolicyjnej – odliczanej od podatku. Podatnik rozliczający się ryczałtem nie skorzysta jednak z popularnej ulgi prorodzinnej.
Łączenie form
Podatnicy rozliczający przychody z działalności w formie ryczałtu posiadają pewne ograniczenia w zakresie wyboru form opodatkowania, o ile działalność prowadzą w formie spółki (ryczałt wybrać można w przypadku spółki cywilnej lub jawnej). W szczególności – jeżeli działalność prowadzona jest w formie spółki – ryczałtem opodatkowani muszą pozostawać wszyscy wspólnicy. Możliwe jest natomiast by podatnik przychodu w spółce rozliczał ryczałtem, a inne przychody z indywidualnie prowadzonej działalności lub z innej spółki rozliczał na zasadach ogólnych.
Nie ma również możliwości rozliczania części dochodów podatnika według ryczałtu ewidencjonowanego, a części – według podatku liniowego.
Wybór ryczałtu
Wybór ryczałtu odbywa się powinien w formie pisemnej, poprzez oświadczenie złożone Naczelnikowi Urzędu Skarbowego. Oświadczenie powinno być złożone do dnia 20 stycznia roku podatkowego, natomiast w przypadku rozpoczęcia działalności w trakcie roku podatkowego - do dnia poprzedzającego dzień rozpoczęcia działalności, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Oświadczenie składa się jednorazowo co oznacza, że co roku nie trzeba go odnawiać i składać ponownie. Do momentu rezygnacji z tej formy podatnik pozostanie opodatkowany w formie ryczałtowej.
Rozliczenie roczne
W przypadku ryczałtu obowiązuje wcześniejszy termin rozliczenia podatku niż w przypadku zasad ogólnych. Nie obowiązuje termin 30 kwietnia – lecz końca stycznia roku następującego po roku podatkowym. Obowiązuje również inna deklaracja podatkowa – PIT-28 (w przypadku działalności prowadzonej na zasadach ogólnych jest to PIT-36).
Nie oblicza się również zaliczek na podatek – lecz wpłaca do 20 dnia miesiąca następnego – ryczałt (a zatem sam podatek jest płatny miesięcznie) za miesiąc poprzedni. Za grudzień ryczałt opłaca się w terminie złożenia zeznania rocznego.
Podatnicy, których przychody za rok poprzedni nie przekroczyły 25 tys. euro – mogą wybrać formę opłacania ryczałtu kwartalnie.
Piotr Szulczewski
Analityk Bankier.pl Firma i Podatki
