"Mazury cud natury" - takim hasłem niegdyś reklamował się jeden z najbardziej urokliwych zakątków Polski. Jednak w krainie jezior do sprawnej żeglugi potrzebne są śluzy, takie jak Guzianka I i Guzianka II, które zmodernizowano przy wsparciu Funduszy Europejskich.
Mazury chętnie są odwiedzane przez turystów. Oferują nie tylko piękne widoki, ale i zabytki dla fanów techniki. Jednym z nich jest śluza Guzianka I, która jest jednym z najstarszych i najciekawszych obiektów hydrotechnicznych w Polsce. Została zbudowana w 1879 roku i łączy jeziora Bełdany i Guzianka Mała, które są częścią Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich. Śluza ma długość 44 metrów i szerokość 6 metrów, a jej poziom wody zmienia się o około 1,5 metra.
Tuż przed pandemią, w 2019 roku Guzianka I była najpopularniejszą śluzą w Polsce - odprawiła aż 15 tysięcy jednostek. W tym sezonie śluza Guzianka I jest jednak zamknięta z powodu remontu, który ma zakończyć się pod koniec 2023. Na czas remontu śluzy Guzianka I cały ruch wodny został przekierowany na nową śluzę Guzianka II, która została wybudowana w 2020 roku. Nowa śluza ma podobne wymiary (50 m długości i 7,5 m szerokości, a różnica poziomów wynosi ok. 2 metry) i położenie co stara. Jest jednak znacznie nowocześniejsza i szybsza w obsłudze.
Śluza Guzianka II umożliwia szybszą przeprawę żeglarzom z jeziora Bełdany na jezioro Guzianka Duża. W zależności od wielkości jednostek, w komorze nowej śluzy może znajdować się od sześciu dużych jachtów do nawet kilkunastu małych jednostek. Budowę Guzianki II rozpoczęto w październiku 2018 r.
Szlak Wielkich Jezior Mazurskich placem budowy
Remont śluzy Guzianka I jest częścią większego projektu modernizacji kanałów na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich, który ma na celu poprawę warunków żeglugi i ochrony środowiska na tym terenie. Oba remonty, jak i cały kompleksowy projekt modernizacji warunków dla poprawy żeglugi na Szlaku Wielkich Jezior Mazurskich sfinansowano z Funduszy Europejskich.
Inwestycje są niezbędne ze względu na silną degradację i zły stan techniczny ubezpieczeń brzegowych kanałów łączących jeziora oraz fragmentów nabrzeży jezior służących obsłudze ruchu żeglugowego. Ograniczona jest też drożność niektórych odcinków kanałów i jezior spowodowanych złym stanem technicznym urządzeń i budowli inżynierskich (śluzy, mostów, kładek itp.) – zaznaczono w portalu Funduszy Europejskich.
Co ciekawe, śluza Guzianka II to pierwszy tego typu obiekt na Mazurach zbudowany przez Polaków. Wcześniejsze tego typu obiekty powstały jeszcze w czasach Prus Wschodnich i były w niewielkim stopniu remontowane w latach 50. XX w.
- To nie koniec inwestycji na Mazurach. [...] Do końca 2023 roku za kwotę ponad 300 mln zł zmienimy turystyczne oblicze Mazur - podkreślał po otwarciu śluzy Guzianka II Prezes Wód Polskich Przemysław Daca.
Poza remontem śluzy Guzianka I i budową śluzy Guzianka II, modernizacja szlaku wodnego na Mazurach obejmuje remont 5 kanałów na szlaku Wielkich Jezior Mazurskich od Mikołajek do Giżycka na kwotę ok. 160 mln złotych. Dofinansowanie unijne wyniosło 98 mln złotych. Modernizacja obejmie następujące kanały i ich odcinki:
- Kanał Szymoński - 2,36 km,
- Kanał Łuczański - 2,13 km,
- Kanał Mioduński - 1,92 km,
- Kanał Grunwaldzki - 0,47 km,
- Kanał Tałcki - 1,6 km kanału.
