Jak rozliczyć podatek od zysków z giełdy w PIT-38 za 2017 w 2018 roku

Jak rozliczyć przychody z giełdy w zeznaniu podatkowym za 2017 rok, co zrobić w przypadku uzyskania dochodów z różnych źródeł i do kiedy złożyć deklarację do fiskusa - podpowiadamy w corocznym poradniku dotyczącym PIT.

Przychody z kapitałów pieniężnych, czyli co?

Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się:

1) odsetki od pożyczek;

2) odsetki od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych lub w innych        formach oszczędzania, przechowywania lub inwestowania,

3) odsetki (dyskonto) od papierów wartościowych;

4) dywidendy i inne przychody z tytułu udziału w zyskach osób prawnych faktycznie uzyskane z     tego udziału, w tym:

4.1) dywidendy z akcji złożonych przez członków pracowniczych funduszy emerytalnych na rachunkach ilościowych,

4.2) oprocentowanie udziałów członkowskich z nadwyżki bilansowej (dochodu ogólnego) w spółdzielniach,

4.3) podział majątku likwidowanej osoby prawnej lub spółki,

4.4) wartość dokonanych na rzecz wspólników spółek, nieodpłatnych lub częściowo          odpłatnych świadczeń

5) przychody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych,

6) przychody z:

6.1) odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych,

6.2) realizacji praw wynikających z papierów wartościowych, o których mowa w ustawie o obrocie instrumentami finansowymi;

7) przychody z odpłatnego zbycia prawa poboru, w tym również ze zbycia prawa poboru akcji          nowej emisji przez pracowniczy fundusz emerytalny w imieniu członka funduszu;

8) przychody członków pracowniczych funduszy emerytalnych z tytułu przeniesienia akcji    złożonych na rachunkach ilościowych do aktywów tych funduszy;

9) wartość wkładu w przypadku wniesienia do spółki albo do spółdzielni wkładu niepieniężnego;

10) przychody z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji praw z nich wynikających.

Przychody opodatkowane ryczałtowo

Opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym w wysokości 19% są przychody (dochody) pochodzące z:

• odsetek od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych, z wyjątkiem środków pieniężnych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,

• odsetek i dyskonta od obligacji,

• tytułu udziału w funduszach kapitałowych,

• dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których podstawą uzyskania są udziały (akcje) w spółce mającej osobowość prawną.

Podatek ten pobierany jest przez płatnika, o ile przychody uzyskane zostały na terytorium Polski.

Do przychodów opodatkowanych podatkiem ryczałtowym zalicza się również przychody uzyskiwane m.in.:

• z odsetek od wkładów oszczędnościowych i środków na rachunkach bankowych z wyjątkiem tych związanych z wykonywaną działalnością gospodarczą,

• z tytułu udziału w funduszach kapitałowych,

• z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych, których  podstawą uzyskania są akcje/udziały w spółkach prawa handlowego mających osobowość prawną,

• z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych, w tym obligacji,

• z tytułu udziału w zyskach spółki komandytowo-akcyjnej mającej siedzibę lub zarząd na terenie RP,

• z tytułu udziału w zyskach spółki nieposiadającej osobowości prawnej mającej siedzibę lub zarząd w innym państwie, gdy jest w tym państwie traktowana jako osoba prawna i spółka podlega w tym  państwie opodatkowaniu od całości swoich dochodów, niezależnie od miejsca ich osiągania.

Ponieważ przychody opodatkowane są ryczałtowo podatkiem dochodowym w wysokości 19%, podatek ten pobierany jest przez płatnika podatku. Na podatniku nie ciąży obowiązek rozliczania ich w rocznym zeznaniu podatkowych. Przychodów opodatkowanych w formie zryczałtowanej nie łączy się z przychodami z innych źródeł. Ryczałtowo opłacony podatek wykazywany jest przez płatnika na PIT-8AR.

Opodatkowane indywidualnie przychody, od których podatek nie został pobrany ryczałtowo

Dochody z:

• odpłatnego zbycia udziałów w spółkach mających osobowość prawną,

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych,

• z realizacji praw z pochodnych instrumentów finansowych

podatnik musi sam wykazać w zeznaniu PIT-38 i opodatkować według 19% stawki podatku, a następnie opłacić podatek.

Co do zasady, kwoty przychodów uzyskanych w 2017 r. należy nie później niż do 30 kwietnia 2018 r. ująć w deklaracji PIT-38 i opodatkować według 19% stawki podatkowej. Natomiast w przypadku podatników, którzy obroty na giełdzie traktują jako działalność gospodarczą, sprzedaż udziałów, akcji i instrumentów finansowych wyszczególnia się jako przychód z tej działalności i ujmuje w deklaracjach PIT-36 bądź PIT-36L. W trakcie roku podatkowego nie opłaca się zaliczek na podatek dochodowy z tego tytułu.

Przychody uzyskane ze sprzedaży nie mogą zostać opodatkowane ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych (rozliczanym na PIT-28).   

W zeznaniu rocznym PIT-38 należy wykazać jedynie te źródła przychodów i kosztów dotyczące transakcji, od których podatek nie został pobrany ryczałtem przez płatnika. W takim wypadku muszą się tam znaleźć tylko kwoty, od których samodzielnie podatnik obliczał i wpłacał zaliczki na podatek albo kwoty, które znalazły lub powinny były się znaleźć na informacji PIT-8C przekazywanej przez płatnika (najczęściej domów maklerskich i emitentów).

W zeznaniu uwzględnia się wtedy przychody, koszty i dochody z tytułu:

• odpłatnego zbycia papierów wartościowych (m.in. na giełdowym rynku pierwotnym, wtórnym, a także z tytułu zbycia udziałów i akcji nie notowanych na żadnym z rynków regulowanych),

• udziałów w spółkach z ograniczoną odpowiedzialnością lub ogółu praw i obowiązków w spółce komandytowo-akcyjnej,

• realizacji praw wynikających z papierów wartościowych (bez przychodów z dywidend i innych przychodów z tytułu udziału w zyskach osób prawnych),

• zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz realizacji praw z nich wynikających (np. kontrakty terminowe itp.),

• niebędących papierami wartościowymi udziałów (akcji) w spółkach,

• objęcia udziałów (akcji) w spółkach mających osobowość prawną albo wkładów w spółdzielniach w zamian za wkład niepieniężny w innej postaci niż przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana część,

• uzyskane za granicą, dla których powstaje obowiązek podatkowy w Polsce.

Podatnik powinien uzyskać informację o kwotach, które sam musi ująć w PIT-38 nie później niż do końca lutego 2018 r. na druku PIT-8C przekazanym przez płatnika. W wypadku gdyby druk zawierał błędy podatnik może i wręcz ma obowiązek na zeznaniu rocznym wpisać poprawne wartości.  

Najważniejszą częścią PIT-8C dla osoby inwestującej na giełdzie jest część F tej informacji, która powinna zostać sprawdzona pod kątem tego, czy została poprawnie wypełniona przez biuro maklerskie, w szczególności zaś:

poz. 35 i 36 – z tytułu przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych,

poz. 37 i 38 – z tytułu przychodów z realizacji praw z papierów wartościowych,

poz. 39 i 40 – z tytułu przychodów z odpłatnego zbycia pochodnych instrumentów finansowych i realizacji praw z nich wynikających.

Kwoty z części F informacji PIT-8C podatnik- inwestor ma obowiązek przenieść do części C deklaracji PIT-38.

Jeśli podatnik otrzymał kilka informacji PIT-8C, wtedy sumuje wartości z nich wszystkich uzyskane przychody oraz poniesione koszty, dodaje do nich łączną kwotę kosztów pozostałych, nie rozliczanych przez biura maklerskie. Po tej operacji inwestor wyznacza łączną wartość dochodu oraz w efekcie – wartość podatku do zapłaty (stosując do obliczenia podatku stawkę 19%, przez którą mnoży ustaloną podstawę obliczenia podatku).

Co ważne, sumując kwoty z poszczególnych PIT-8C, podatek płaci się od łącznej wartości przychodu po odjęciu łącznej wartości kosztów poniesionych w danym roku kalendarzowym.

Obowiązek zapłaty podatku pojawi się dopiero w momencie faktycznej sprzedaży udziałów lub akcji, a dochód zostanie określony po uwzględnieniu kosztów uzyskania przychodu związanych z wydatkami przeznaczonymi na zakup. Podatnik ma obowiązek ujmować poszczególne kwoty nabycia udziałów i akcji w PIT-38 dopiero w dacie sprzedaży tychże udziałów lub akcji. Dokupując i odsprzedając udziały lub akcje spółek, podatnik oblicza dochód, stosując metodę first in first out (FIFO).

Dochodem z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów w spółkach z o.o. bądź ogółu praw i obowiązków w spółce K.A. jest nadwyżka przychodu nad kosztem uzyskania. Przychód powstaje w momencie przeniesienia na kupującego własności papierów wartościowych (udziałów w spółkach z o.o. lub ogółu praw). Za przychody uznaje się kwoty już należne, chociażby nie zostały one jeszcze faktycznie otrzymane. Natomiast koszty uzyskania przychodu z odpłatnego zbycia tychże określa się na dzień uzyskania przodu dopiero w momencie zbycia papierów.

Kosztami są wydatki na objęcie lub nabycie papierów wartościowych, a wśród nich wydatki na obsługę rachunku maklerskiego (prowizje, opłaty, transfery), ale też zapłacone odsetki i prowizje od kredytów, które służyły finansowaniu nabycia papierów wartościowych. 

W przypadku odpłatnego zbycia instrumentów finansowych, przychód powstanie w dniu realizacji tego prawa przez podatnika. Dochodem jest kwota uzyskana z rozliczenia instrumentu.

Opodatkowanie dochodów kapitałowych uzyskanych za granicą

Obowiązek podatkowy może wynikać ze zrealizowanej transakcji międzynarodowej, w której płatnik nie pobiera w Rzeczypospolitej podatku lub w innej sytuacji, gdy podatek nie został pobrany przez płatnika. Wtedy podatnik powinien wykazać fakt otrzymania dochodu z tego tytułu.

Przy opodatkowaniu takich przychodów znajdą zastosowanie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania określające, czy uzyskane przychody podlegają opodatkowaniu w Polsce. Dochody z odpłatnego zbycia papierów, udziałów czy realizacji praw z instrumentów finansowych uzyskane za granicą, opodatkowane w Polsce na podstawie tych umów podatnik musi wykazać w zeznaniu PIT-38 łącznie z innym dochodami.

Obowiązek podatkowy powstaje, gdy podatnik jest krajowym rezydentem podatkowym, a inwestuje za granicą bez korzystania z pośrednictwa krajowych domów maklerskich. Jeśli zysk zrealizowany został za granicą, a podatek został pobrany za pośrednictwem brokera z usług pośrednictwa którego się korzysta, możliwe jest częściowe odliczanie tego podatku zapłaconego za granicą od podatku należnego do zapłaty w Polsce. Od podatku obliczonego od przychodów odliczany jest podatek zapłacony za granicą. Odliczenie tego podatku nie może przekroczyć części podatku obliczonego przed dokonaniem odliczenia przypadającej proporcjonalnie na uzyskiwany za granicą dochód.

Informacje o wysokości przychodów i kosztów oraz podatku, którą otrzymamy z zagranicy, przenosimy do deklaracji, przeliczając wartości wyrażone w walutach obcych po średnim kursie NBP na dzień uzyskania przychodu, poniesienia kosztu bądź tez zapłaty podatku.

Przychody z funduszy inwestycyjnych

W rocznej deklaracji podatkowej nie trzeba wykazywać przychodów ani dochodów uzyskiwanych z funduszy inwestycyjnych, pod warunkiem, że w sposób prawidłowy fundusz pobrał należny ryczałtowo podatek od uzyskanego dochodu. Na podatniku nie ciąży obowiązek złożenia zeznania i wykazania uzyskanego dochodu.

Obowiązek podatkowy dla polskiego rezydenta podatkowego może jednak wynikać z transakcji międzynarodowej, w której płatnik nie pobiera w Rzeczypospolitej podatku lub w innej sytuacji, gdy podatek nie został pobrany przez płatnika. Wówczas koniecznym jest wykazanie dochodu i uiszczenie należnego podatku dochodowego.

Rozliczenie straty z lat poprzednich 2012-2016

Dopuszczalne jest rozliczanie straty podatkowej powstałej w związku z czynionym przez nas inwestycjami. Podatnik może odliczyć jednorazowe jednakże maksymalnie 50% wartości straty rocznej i o tyle pomniejszać uzyskany dochód. Rozliczenie strat może nastąpić tylko  do 5 lat po latach liczonych od roku jej poniesienia. Dopuszczalne jest, by w jednym roku rozliczane były straty z kilku wcześniejszych lat, przy czym z każdego roku rozliczyć można nie więcej niż 50% wykazanej w tych latach straty.

Niekiedy korzystnie jest sprzedać akcje przed końcem roku, a następnie odkupić je w roku kolejnym, jeśli zależy nam ciągłym posiadaniu walorów konkretnej spółki, po to, by móc osiągnięty dochód rozliczyć ze stratą z ubiegłych lat. Rozliczenie straty podatkowej nie jest możliwe w przypadku dochodów opodatkowanych ryczałtowo (np. dochodów z pożyczek, z odsetek i dyskonta od papierów wartościowych).

Ulgi podatkowe

Podatnicy uzyskujący jednie przychody z kapitałów pieniężnych i rozliczający się, składając zeznania PIT-38, nie mają możliwości korzystania z  ulg podatkowych, a tym samym nie mogą odliczyć od uzyskiwanych dochodów określonych kwot umniejszających przychody bądź podatek. 

Jedynie gdy uzyskują jeszcze dochody z innych źródeł, rozliczane np. na zasadach ogólnych, mogą z tych tytułów uzyskać prawo do rozliczenia ulg podatkowych.

Termin płatności i zaliczki na podatek w PIT-38

Podatek opłaca się w terminie ostatecznym do złożenia deklaracji podatkowej na podatek dochodowy od osób fizycznych – w roku 2018 do dnia 30 kwietnia. W przypadku rozliczania podatku od dochodów z kapitałów pieniężnych nie opłaca się zaliczek na podatek dochodowy z tytułu przychodów z kapitałów pieniężnych.

Adwokat Łukasz Wieszczeczyński, www.adwokaci-twz.pl

Przydatne skróty: jak rozliczyć PIT