foto: Thinkstock
Ustalenie dochodu
Osoba pozostająca w stosunku pracy jest dla celów podatkowych uznawana za pracownika. Fakt, że ewentualnie poza etatem prowadzi działalność gospodarczą jest bez znaczenia. Oznacza to, że nawet jeżeli pracownik prowadzi działalność gospodarczą, od jego przychodów z umowy o pracę zakład pracy musi mu pobierać zaliczkę na podatek. Generalnie oblicza się ją w wysokości 18% dochodu uzyskanego w danym miesiącu, a za miesiące następujące po miesiącu, w którym dochód uzyskany od początku roku przekroczył kwotę 85.528 zł - 32% dochodu uzyskanego w danym miesiącu (art. 32 ust. 1 ustawy o pdof).
| Jak przejść na samodzielną księgowość? | |
 | Osoby, które prowadzą małą, jednoosobową działalność gospodarczą, mogą rozważyć prowadzenie księgowości swojej firmy samodzielnie. Prowadzenie księgowości we własnym zakresie pozwoli zaoszczędzić na zakupie usług biura rachunkowego. więcej… |
Przy obliczaniu dochodu, który powoduje, że zaliczkę pobiera się według wyższej stawki (32%) nie bierze się pod uwagę dochodów pracownika z działalności gospodarczej. Uwzględnia się wyłącznie dochód podatnika uzyskany od początku roku w danym zakładzie pracy i tylko ze stosunku pracy.
Przy czym przez dochód uważa się uzyskane w ciągu miesiąca przychody ze stosunku pracy oraz zasiłki pieniężne z ubezpieczenia społecznego wypłacane przez płatnika, po odliczeniu:
- kosztów uzyskania w wysokości określonej w art. 22 ust. 2 pkt 1 lub 3 ustawy o pdof oraz
- potrąconych przez płatnika w danym miesiącu składek na ubezpieczenie społeczne.
Fakt, że pracownik prowadzi działalność gospodarczą nie wyklucza u niego możliwości stosowania zryczałtowanych kosztów pracowniczych. Przysługują one bowiem każdej osobie fizycznej z racji uzyskiwania przychodów ze stosunku pracy. Tak więc pracownikowi-przedsiębiorcy przysługują koszty pracownicze w wysokości 111,25 zł lub 136,09 zł. Te ostatnie płatnik może mu uwzględnić na etapie obliczania zaliczki na podatek pod warunkiem, że złoży mu oświadczenie, z którego będzie wynikało, że:
- jego miejsce stałego lub czasowego zamieszkania jest położone poza miejscowością, w której znajduje się zakład pracy,
- nie uzyskuje dodatku za rozłąkę.
Co z kwotą zmniejszającą?
Kolejnym, poza kosztami i składkami na ubezpieczenia społeczne, elementem wpływającym na wysokość zaliczki na podatek od przychodów ze stosunku pracy jest obniżająca ją kwota stanowiąca 1/12 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale obowiązującej skali podatkowej (w 2012 r. - 46,33 zł). W przeciwieństwie do kosztów pracowniczych nie przysługuje ona wyłącznie w związku z uzyskiwaniem przychodów ze stosunku pracy.
Aby pracodawca ją uwzględnił, pracownik przed pierwszą wypłatą wynagrodzenia w roku podatkowym musi mu złożyć oświadczenie PIT-2, w którym stwierdzi, że:
- nie otrzymuje emerytury lub renty za pośrednictwem płatnika,
- nie osiąga dochodów z tytułu członkostwa w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją rolną,
- nie osiąga dochodów, od których jest obowiązany opłacać zaliczki na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o pdof,
- nie otrzymuje świadczeń pieniężnych wypłacanych z Funduszu Pracy lub z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych,
- ten zakład pracy jest właściwy do stosowania tego zmniejszenia.
 | » Jak zmienić formę opodatkowania działalności gospodarczej? |
Z analizy wskazanych warunków wynika, że jeżeli osoba prowadząca działalność gospodarczą zatrudnia się dodatkowo na umowę o pracę, to nie zawsze przysługuje jej prawo złożenia pracodawcy PIT-2. Możliwości takiej nie ma, jeżeli z tytułu prowadzonej działalności osiąga dochody, od których opłaca zaliczki na podatek na podstawie art. 44 ust. 3 ustawy o pdof, czyli według skali podatkowej. Jeżeli natomiast z działalności gospodarczej płaci podatek liniowy, ryczałt ewidencjonowany lub kartę podatkową, wówczas bez przeszkód może złożyć PIT-2 w zakładzie pracy, w którym podejmuje zatrudnienie.
Pracownik-przedsiębiorca nie może zrezygnować ze stosowania kwoty zmniejszającej w ramach prowadzonej działalności.
W praktyce może również wystąpić sytuacja, że pracownik, który złożył PIT-2, w trakcie zatrudnienia rozpocznie prowadzenie działalności. Powstaje pytanie, czy w dalszym ciągu pracodawca stosuje mu kwotę zmniejszającą.
Otóż pracodawca z własnej woli nie może zaprzestać stosowania kwoty zmniejszającej zaliczkę, nawet jeżeli wie o fakcie podjęcia przez pracownika działalności gospodarczej. Nie będzie mu obniżał zaliczki o kwotę zmniejszającą wyłącznie, jeżeli pracownik-przedsiębiorca powiadomi go o zmianach stanu faktycznego wynikającego ze złożonego wcześniej PIT-2.
Powiadomienie takie powinno mieć miejsce, jeżeli z tytułu prowadzonej działalności podatnik osiąga dochody, od których opłaca zaliczki na podatek według skali podatkowej. Konieczności takiej nie ma natomiast w przypadku stosowania pozostałych form opodatkowania działalności gospodarczej (podatku liniowego, ryczałtu ewidencjonowanego lub karty podatkowej). Wówczas nie można powiedzieć, że zaszły zmiany w stanie faktycznym wynikającym z PIT-2 i pracodawca w dalszym ciągu może stosować pracownikowi kwotę zmniejszającą obliczając mu zaliczkę od dochodów ze stosunku pracy.
Bez względu natomiast na to, czy zakład pracy stosuje pracownikowi-przedsiębiorcy kwotę zmniejszającą czy też nie, obliczoną mu zaliczkę na podatek z pracy na etacie zmniejsza o kwotę pobranej składki na ubezpieczenie zdrowotne (do wysokości 7,75% podstawy jej wymiaru). Umowa o pracę powoduje bowiem zawsze obowiązek wszystkich ubezpieczeń w ZUS.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 26.07.1991 r. o pdof (Dz. U. z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
autor: Beata Siwkowska
Gazeta Podatkowa nr 67 (899) z dnia 2012-08-20
Jak ustalić własną politykę rachunkowości? Wszystko na ten temat w poradniku na GOFIN.pl
