Wojna w Izraelu może zdestabilizować sytuację na Bliskim Wschodzie - kluczowe jest, czy dołączą do niej inne państwa. To jednak okazja, by przypomnieć gospodarcze powiązania pomiędzy Polską i Tel Awiwem. W tle są miliardy złotych.
Choć większości Izrael kojarzy się z Jerozolimą i Ścianą Płaczu, to także dość prężnie rozwijająca się gospodarka. Technologia jest jednym z filarów lokalnej gospodarki, a wiele międzynarodowych korporacji posiada tam swoje oddziały i fabryki.
Izrael, to "zaawansowana technologicznie gospodarka wolnorynkową. Usługi rynkowe odpowiadają za ok. jednej trzeciej wartości dodanej, przemysł – za ponad jedną piątą. Duża część zatrudnionych w przetwórstwie przypada na branże wysokich technologii. W handlu zagranicznym dużą rolę odgrywa obrót uszlachetniający kamieni szlachetnych. Znaczenie ma ponadto przemysł obronny i farmaceutyczny" - podsumowuje Korporacja Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych.
Wojna wiele jednak zmienia - odwołano m.in. szczyt technologiczny zaplanowany na przyszły tydzień w Tel Awiwie, na którym miał wystąpić prezes Nvidii Jensen Huang. Działalność zawiesił też kurierski FedEx. Jakie powiązania z Izraelem ma jednak polska gospodarka?
Eksport rośnie, ale import śladowy
W ubiegłym roku do Izraela trafiły produkty z Polski o wartości niemal 4 mld zł - wynika z najnowszych danych Głównego Urzędu Statystycznego. Dominują tu przede wszystkim dwie kategorie: żywność oraz maszyny - odpowiadają one za ponad połowę całego eksportu z naszego kraju do Izraela.
W Izraelu nie brakuje chętnych na polskie mięso wołowe, cukier trzcinowy, wody mineralne i gazowane. Wzięcie mają także produkty przemysłu elektromaszynowego, takie jak autobusy, mikrobusy oraz... pralki domowe i profesjonalne.
Jednocześnie handel w drugą stronę ma mniejszą wartość. W 2021 roku do Polski z Izraela importowano towary warte 1,6 mld złotych. To zaledwie 0,4 proc. całego polskiego importu. Kupujemy tam przede wszystkim części turbin gazowych, silników turboodrzutowych i turbośmigłowych. Do tego dochodzą też leki oraz środki chwastobójcze. Żywność zajęła dopiero 3. miejsce, chodzi głównie o awokado, orzechy oraz przetwory z warzyw.
Izraelski biznes w Polsce ma się dobrze
Z najnowszych danych Narodowego Banku Polskiego wynika, że inwestorzy z Izraela w sumie mają ulokowane w Polsce 1 mld zł aktywów. Niemniej suma ta realnie jest wyższa i szacuje się ją nawet na 5 mld dolarów. Skąd takie różnice w szacunkach?
"Różne źródła wskazują na zaangażowanie izraelskich inwestorów na poziomie pomiędzy 3 a 5 mld dol. (znakomita większość inwestorów izraelskich lokuje kapitał w Polsce poprzez firmy mające siedzibę w kraju trzecim - głównie na Cyprze, w Holandii lub USA)" - czytamy w raporcie resortu rozwoju.
Izraelskie firmy zna każdy z nas, ale nie każdy jest tego świadomy. Wystarczy zwykłe wyjście do galerii handlowej - sieć drogerii i aptek Super-Pharm czy sieć kin Cinema City, to izraelski kapitał.
Apteki, kina i nie tylko...
Firma Super-Pharm powstała pod koniec lat 70., a jej siedziba znajduje się w miejscowości Herclijja nieopodal Tel Awiwu. Polska jest dla Super-Pharmu drugim co do wielkości rynkiem zagranicznym. Obecnie nad Wisłą działa 75 placówek, przede wszystkim w dużych miastach.
To niejedyny "zdrowotny" ślad Izraela w Polsce. Popularne leki: Aviomarin, Hepatil, Flegamina czy Vibovit są dystrybuowane przez firmę Teva, w której również znajdziemy bliskowschodni kapitał.
Sieć Cinema City weszła do Polski w 1999 r., a pierwsze kino otworzyła rok później w Warszawie. To jeden z największych graczy na polskim rynku. W Europie Środkowej kina należące do Cinema City International działają pod marką Cinema City, zaś w Wielkiej Brytanii i Irlandii - Picturehouse i Cineworld, natomiast w Izraelu kina noszą nazwę Yes Planet i Rav-Chen.
Izraelski kapitał znajdziemy również w branży deweloperskiej i wynajmu powierzchni biurowej. Mowa tu o takich firmach jak Ronson, Asbud Piaseczno, Adgar Poland, Shikun&Binui Group i STR International. Coraz więcej widać go również branży OZE. Z Izraela pochodzi także dystrybutor wody mineralnej Eden i Dar Natury, popularnej przede wszystkim w biurach i obiektach użyteczności publicznej.
