Zwolnienia lekarskie: lekarze dają – Polacy biorą

Z najnowszych danych opublikowanych przez ZUS wynika, że tylko w I półroczu tego roku wstrzymano bądź zawieszono wypłatę świadczeń chorobowych na kwotę blisko 75,5 mln zł. To tylko o pół miliona mniej niż w I półroczu 2010 roku.

Kontrolę zasadności przebywania na zwolnieniu lekarskim pracownika może przeprowadzić zarówno pracodawca, jak i Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Ten drugi przeprowadza taką kontrolę dwutorowo. Z jednej strony Zakład Ubezpieczeń Społecznych sprawdza prawidłowość orzekania o czasowej niezdolności do pracy, a z drugiej – prawidłowość wykorzystania zwolnień.

Zasiłek tylko dla chorych

Kontrola prawidłowości wykorzystania zwolnienia lekarskiego przeprowadzana jest w celu sprawdzenie, czy pracownik nie wykonuje w tym czasie pracy zarobkowej albo czy nie wykorzystuje zwolnienia od pracy w sposób niezgodny z jego celem. Jeżeli tak, to automatycznie traci prawo do zasiłku chorobowego. Co ważne, zasiłek chorobowy nie przysługuje w takim przypadku za cały okres objęty zaświadczeniem lekarskim, w czasie którego została stwierdzona choćby jeden przypadek nadużycia.

Zasady te dotyczą także wynagrodzenia z tytułu niezdolności do pracy z powodu choroby, wypłacanego przez pracodawcę z jego środków za okres 33 dni, a w przypadku pracowników, którzy ukończyli 50 rok życia - za okres 14 dni niezdolności do pracy w roku kalendarzowym (art. 92 Kodeksu pracy). Zgodnie z prawem pracy wynagrodzenie za czas choroby nie przysługuje pracownikowi, który nie jest uprawniony do zasiłku chorobowego.

Wyłudzanie zwolnień to Polska specjalność?

Od roku 2005 rosła liczba zwolnień lekarskich udzielanych pracownikom ubezpieczonym w ZUS, tym samym wzrastała łączna liczba dni, kiedy pracownicy przebywali na zwolnieniu chorobowy. Dopiero w 2010 roku zanotowano spadek obu tych wartości. Nieprzerwanie rośnie natomiast przeciętna długość zwolnienia lekarskiego i w 2010 roku wyniosła ponad 12 dni.


Liczba zwolnień lekarskich pracowników ubezpieczonych w ZUS

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ZUS

 Nie dziwi więc fakt, że ciągle na wysokim poziomie utrzymuje się liczba sprawdzanych przez ZUS zwolnień lekarskich. W 2010 roku przeprowadzono ponad 312 tysięcy kontroli. Ich wyniki są zatrważające: co roku zapada kilkadziesiąt tysięcy decyzji o wstrzymaniu wypłat zasiłków chorobowych, a paru tysiącom osób jest on odbierany na stałe. Z kolei w milionach liczy się kwoty, które niesłusznie były pobierane przez osoby na zwolnieniach lekarskich.

Kontrola zwolnień lekarskich

Źródło: opracowanie własne na podstawie danych ZUS

Jak informuje Jacek Dziekan, Rzecznik Prasowy ZUS, już tylko w I półroczu 2011 roku wydano decyzje o wstrzymaniu 18,5 tys. zasiłków chorobowych, a 1729 osób pozbawiono prawa do świadczeń chorobowych – łącznie na kwotę 6,6 mln zł. Jeżeli dodamy do tego ograniczenie podstawy wymiaru zasiłku chorobowego i świadczenia rehabilitacyjnego do 100 proc. przeciętnego wynagrodzenia tym osobom, którym ustał tytuł do ubezpieczenia chorobowego oraz obniżenie zasiłku chorobowego i opiekuńczego dla osób, które w terminie siedmiu dni nie dostarczyły pracodawcy zwolnienia lekarskiego, kwota wstrzymanych zasiłków wyniesie 75,5 mln zł.

Kto może zostać skontrolowany?

Kontroli może podlegać każde zwolnienie lekarskie, które zwalnia pracownika od świadczenia pracy. W szczególności do takich kontroli typuje się osoby, które:

• korzystają często z krótkotrwałych zwolnień lekarskich od pracy,
• uzyskują kolejne zaświadczenia lekarskie od pracy od różnych lekarzy,
• korzystają z kolejnych okresów zasiłkowych,
• były już pozbawione prawa do wynagrodzenia za czas choroby, zasiłku chorobowego lub opiekuńczego w związku z niewłaściwym wykorzystywaniem zwolnień lekarskich od pracy.

Pozbawienie prawa do zasiłku chorobowego w związku z niewłaściwym wykorzystywaniem zwolnienia lekarskiego od pracy (niezgodnie z jego celem lub wykonywaniem pracy zarobkowej), może nastąpić nie tylko w wyniku przeprowadzenia kontroli, ale także wtedy, gdy podmiot kontrolujący uzyska informacje wskazujące na niewłaściwe wykorzystywanie zwolnienia lekarskiego od pracy, np. uzyska informację o wykonywaniu pracy zarobkowej u innego pracodawcy. Sytuacja taka może zaistnieć już po wypłacie zasiłku chorobowego.

Brytyjczycy i Polacy najczęściej korzystają ze zwolnień lekarskich

Jak podaje firma doradcza PricewaterhouseCoopers, najczęściej w Europie ze zwolnień lekarskich korzystają Polacy i Brytyjczycy. W Wielkiej Brytanii ponad 60 proc. badanych przyznało się do symulowania choroby, aby otrzymać zwolnienie lekarskie. Dodatkowo 4 na 10 badanych okazywało symptomy choroby już jakiś czas wcześniej, aby wymówka była bardziej wiarygodna.

Także Polacy często przebywają na zwolnieniach. W 2009 roku Polacy byli na chorobowym przez 5,5 proc. wszystkich dni roboczych, co było rekordem w UE. W dodatku średnio 10 proc. pracowników przebywających na zwolnieniach lekarskich to symulanci.

Eksperci rynku pracy wskazują, że gdyby przeanalizować liczbę wydanych zwolnień i wszystkie okazałyby się uzasadnione, prawdziwa liczba zgonów Polaków byłaby o wiele większa. Zauważają także, że ciągle brakuje efektywnego systemu kontroli lekarzy i tego, czy wystawiają zwolnienia zgodnie z rzeczywistością.

Barbara Sielicka
Bankier.pl
b.sielicka@bankier.pl

Źródło: