Mija siedem lat od wejścia Polski do strefy Schengen. Jest to obszar Unii Europejskiej, w którym nie ma kontroli paszportowej i celnej między państwami. 21 grudnia 2007 roku nasz kraj, wraz z ośmioma nowymi członkami Wspólnoty - Czechami, Węgrami, Estonią, Litwą, Łotwą, Maltą, Słowacją i Słowenią, dołączył do Schengen. Obecnie układ ten łączy 26 państw.
Nazwa strefy pochodzi od porozumienia, które zostało zawarte w 1985 roku w miejscowości właśnie o tej nazwie w Luksemburgu, a weszło w życie w 10 lat później. Kraje-sygnatariusze tego układu współpracują również w zakresie polityki bezpieczeństwa, imigracji oraz przyznawania azylu w Unii Europejskiej. Działa też System Informacyjny Schengen - SIS, czyli komputerowa baza danych, która pozwala na przykład sprawdzić, czy osoba, która przekracza strefę lub w niej przebywa, nie jest poszukiwana.
Długość granicy państwowej Rzeczypospolitej Polskiej wynosi ponad 3 i pół tysiąca kilometrów, z czego ponad 1185 kilometrów stanowi granica zewnętrzna Schengen - z Federacją Rosyjską, Białorusią oraz Ukrainą, a 440 kilometrów granica morska.
Strefa Schengen nie pokrywa się z terytorium Unii Europejskiej. Są kraje Unii, które do niej nie należą, jak na przykład Irlandia i Wielka Brytania, a także państwa, które są w strefie, nie będąc członkami UE: Islandia, Liechtenstein, Norwegia i Szwajcaria. Do Schengen planują przystąpić także: Bułgaria, Chorwacja, Cypr i Rumunia.
Polska była zobowiązana do stosowania części przepisów układu od momentu wejścia do Unii w 2004 roku, jednak dopiero od grudnia 2007-go obowiązuje u nas artykuł 20. tego dokumentu. Mówi on, że granice wewnętrzne Unii, w obrębie strefy, mogą być przekraczane przez jej obywateli w każdym miejscu, bez dokonywania kontroli.
Przepisy sprzed podpisania układu mogą być tymczasowo przywracane w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa i porządku publicznego. I tak było na przykład w Portugalii podczas szczytu NATO w 2010 roku, czy w Polsce na czas EURO 2012 i w ubiegłym roku podczas Konferencji Klimatycznej w Warszawie.
Oprócz państw, które zawarły porozumienie w czerwcu 1985 roku, czyli Francji, Niemiec, Belgii, Holandii i Luksemburga, do 2000 roku Układ z Schengen podpisały Austria, Grecja, Hiszpania, Holandia, Portugalia i Włochy. Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia i Szwecja należą do Schengen od 2001 roku.
W grudniu 2008 roku strefa powiększyła się o kolejny kraj - Szwajcarię, a w 2011 roku do układu przystąpiło Księstwo Liechtenstein.
Ponadto, choć formalnie nie należy do strefy, jej część stanowi Monako, które posiada otwartą granicę z Francją, a także San Marino i Watykan - otwarta granica z Włochami.
Łącznie do układu z Schengen należą 22 państwa Unii Europejskiej oraz Islandia, Norwegia, Szwajcaria i Liechtenstein.
Układ wszedł w życie 26 marca 1995 roku. Państwa nim objęte zniosły wówczas kontrolę paszportową na swych wewnętrznych granicach. Kontrola celna została zniesiona wcześniej.
Informacyjna Agencja Radiowa/IAR/K.Koziełł/E.Leo/dok.
