Podatek od czynności cywilnoprawnych
Ustawa o podatku od czynności cywilnoprawnych zastąpiła przepisy dotyczące opłaty skarbowej.Przedmiot opodatkowania
Podatkowi podlegają następujące czynności cywilnoprawne:
· umowy sprzedaży oraz zamiany rzeczy i praw majątkowych,
· umowy pożyczek oraz poręczeń,
· umowy darowizny – jeżeli darowany przejmuje długi i ciężary darczyńcy,
· umowy dożywocia oraz ustanowienia odpłatnej renty,
· umowy o dział spadku oraz o zniesienie współwłasności,
· umowy majątkowe małżeńskie,
· ustanowienie hipoteki,
· ustanowienie odpłatnego użytkowania oraz odpłatnej służebności,
· umowy depozytu nieprawidłowego,
· umowy spółki.
Podatek płaci się także od zmian powyższych umów, jeżeli powodują one podwyższenie podstawy opodatkowania oraz od orzeczeń sądowych wywołujących wymienione skutki prawne.
Podmiot opodatkowania
Podatnikami podatku od czynności cywilnoprawnych są osoby fizyczne, osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej. Obowiązek zapłaty podatku ciąży solidarnie na wszystkich stronach czynności cywiloprawnej, z wyłączeniem stron zwolnionych z obowiązku płacenia tego podatku.
Płatnik podatku
Płatnikami podatku są:
1) notariusze – od czynności cywilnoprawnych dokonanych w formie aktu notarialnego,
2) nabywcy rzeczy – od umów sprzedaży, jeżeli nabywca kupuje rzeczy do przerobu lub dalszej odsprzedaży.
Ponadto płatnik zobowiązany jest uzależnić dokonanie czynności lub wypłacenia należności od uprzedniego zapłacenia podatku.
Zwolnienia od podatku
Ustawa przewiduje zwolnienia od podatku zarówno o charakterze przedmiotowym, jak i podmiotowym.
Od podatku od czynności cywilnoprawnych są zwolnione m.in. podmioty takie jak:
- państwa obce, placówki dyplomatyczne i ich pracownicy,
- jednostki budżetowe, jednostki samorządu terytorialnego, Skarb Państwa,
- jednostki prawne o działalności naukowej, naukowo-technicznej, oświatowej, kulturalnej, kultu religijnego, ochrony zdrowia i opieki społecznej, ochrony konsumenta, środowiska, itp.
- osoby nabywające na własne potrzeby sprzęt rehabilitacyjny, wózki inwalidzkie, itp.
Zwolnienie od podatku podlegają m.in. następujące czynności cywilnoprawne:
- sprzedaż walut obcych,
- przeniesienie własności nieruchomości, jeżeli związana jest ona z gospodarstwem rolnym,
- umowy sprzedaży nieruchomości i pożyczki pomiędzy osobami należącymi do I grupy podatkowej zgodnie z przepisami o podatku od spadku i darowizn,
- umowy o wartości poniżej 1000zł,
- sprzedaż bonów, obligacji skarbowych oraz papierów wartościowych przez domy maklerskie,
- poręczenia, jeżeli poręczycielem jest małżonek dłużnika.
Podstawa i stawki opodatkowania
Podstawę opodatkowania stanowi cena sprzedaży lub też wartość rynkowa rzeczy będącej przedmiotem umowy. W umowach zamiany nieruchomości podstawę stanowi różnica wartości rynkowych rzeczy, a w pozostałych przypadkach zamiany wartość rynkowa rzeczy, od której przypada wyższy podatek. Przy umowach spółki podstawę stanowi wartość wkładów wnoszonych do spółki lub wartość kapitału zakładowego.
Stawki podatkowe określone są procentowo i kwotowo. Najwyższy podatek może wynosić 2%. Dotyczy to umów takich jak: sprzedaż, przeniesienie własności nieruchomości, praw z nimi związanych, rzeczy ruchomych, pożyczki. Pozostałe umowy wymagają zapłacenia zazwyczaj podatku w wysokości 1%. Wyjątkiem są umowy, dla których podatek określony jest kwotowo. Są to następujące umowy: poręczenia (7zł), zabezpieczenie wierzytelności o nieustalonej wysokości (19zł) oraz umowa majątkowa małżeńska (38zł).
UWAGA: Jeżeli jedna ze stron czynności cywilnoprawnej zwolniona jest od podatku, stawki podatku obniża się o 50%.
W przypadku umów spółek podatku zależy od wartości wkładów, pożyczek i dopłat. Kształtuje się on następująco:
Moment powstania obowiązku zapłaty podatku
Obowiązek podatkowy powstaje:
- z chwilą dokonania czynności cywilnoprawnej, w przypadku gdy płatnikiem jest nabywca rzeczy przeznaczonych do obrotu lub odsprzedaży w chwili wypłacenia należności,
- z chwilą podjęcia uchwały o podwyższeniu kapitału spółki,
- z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia sądu, doręczenia wyroku sądu polubownego lub zawarcia ugody,
- z chwilą powołania się na okoliczność dokonania czynności cywilnoprawnej – jeżeli podatek ten nie został uregulowany.
Termin i miejsce płatności podatku
Podatnik jest zobowiązany do złożenia deklaracji odnośnie podatku od czynności cywilnoprawnych we właściwym urzędzie skarbowym oraz do jego zapłaty w ciągu 14 dni od daty dokonania tej czynności, chyba że jest on pobierany przez płatnika.
PRZYKŁAD
Pan Jan chce kupić od pana Krzysia samochód. Jego wartość rynkową szacują na 20.000zł. Od umowy sprzedaży samochodu trzeba zapłacić podatek od czynności cywilnoprawnych w wysokości 2%.
Zatem w terminie 14 dni od dnia sprzedaży samochodu musi być złożona deklaracja PCC-1 oraz PCC-1A do urzędu skarbowego właściwego dla Pana Jana(nabywcy) oraz zapłacony musi być podatek w kwocie 400zł (2% * 20.000zł). Za zapłacenie tego podatku odpowiadają solidarnie pan Krzyś i pan Jan.
Formularze podatku od czynności cywilnoprawnych.
Magdalena Najdora
Źródło:
