Ostatnie dni na zmianę formy opodatkowania. Po 20 lutego będzie za późno

Przedsiębiorcy mają czas do 20 lutego 2025 r., by zdecydować, jak będą płacić podatki. Skala podatkowa czy podatek liniowy, a może ryczałt? Każda opcja ma swoje plusy i minusy, a do tego dochodzi jeszcze składka zdrowotna, która może mocno obciążyć budżet firmy.

Każdy przedsiębiorca rozpoczynający działalność musi podjąć decyzję dotyczącą formy opodatkowania. Wybór ten wpływa na wysokość podatków i składki zdrowotnej, obowiązki księgowe oraz sposób rozliczania się z urzędem skarbowym. Przedsiębiorca ma prawo do zmiany formy opodatkowania na początku każdego roku podatkowego. Wniosek o zmianę należy złożyć do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód w danym roku lub do końca stycznia, jeśli działalność rozpoczęła się wcześniej. Dla firm, które pierwszy przychód w 2025 r. uzyskały w styczniu, to czas na zmianę formy opodatkowania upływa 20 lutego.

Jakie są dostępne formy opodatkowania?

W Polsce osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą wybrać spośród trzech aktywnych form opodatkowania:

1. Zasady ogólne (skala podatkowa) – podstawowa i najczęściej wybierana forma opodatkowania, w której podatek wynosi 12 proc. dla dochodów do 120 000 zł i 32 proc. dla nadwyżki powyżej tej kwoty. Przedsiębiorca ma prawo  do korzystania z ulg i wspólnego rozliczenia z małżonkiem.
2. Podatek liniowy – stała stawka 19 proc. niezależnie od wysokości dochodu. Wybierany najczęściej przez osoby osiągające wysokie przychody, które chcą uniknąć wejścia w wyższy próg podatkowy. Nie pozwala na wspólne rozliczenie z małżonkiem ani korzystanie z niektórych ulg podatkowych.
3. Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – uproszczona forma opodatkowania, w której podatek jest liczony od przychodu, bez możliwości odliczenia kosztów uzyskania przychodu. Stawki ryczałtu wahają się od 2 proc. do 17 proc. i zależą od rodzaju prowadzonej działalności.

Jeszcze kilka funkcjonowała karta podatkowa, czyli najprostsza forma opodatkowania. Wysokość podatku była stała i zależała od rodzaju działalności, liczby zatrudnionych pracowników oraz lokalizacji. Karta nie wymagała prowadzenia księgowości, ale była dostępna tylko dla wybranych rodzajów działalności gospodarczej. Obecnie z tej opcji mogą korzystać wyłącznie ci przedsiębiorcy, którzy byli nią opodatkowani w 2021 roku. 

Składka zdrowotna zależy od formy opodatkowania

Wybór formy opodatkowania nie wpływa jedynie na wysokość podatku dochodowego, ale także na obciążenia związane ze składką zdrowotną. Analizując formy opodatkowania, trzeba pochylić się także nad tym aspektem. 

Przy skali podatkowej "zdrowotna" wynosi 9 proc. dochodu, co oznacza, że im wyższe zarobki, tym większa składka. Obciążenie publiczno-prawne jest nieodliczalne od podstawy opodatkowania. W przypadku podatku liniowego składka to 4,9 proc. dochodu można odliczyć ją od podatku lub ująć w kosztach uzyskania przychodu do maksymalnej kwoty 12 900 zł. Przedsiębiorcy na ryczałcie ewidencjonowanym płacą składkę według trzech progów uzależnionych od rocznego przychodu:

• do 60 000 zł: 461,66 zł miesięcznie,
• od 60 000 do 300 000 zł: 769,43 zł miesięcznie,
• powyżej 300 000 zł: 1384,97 zł miesięcznie.

W ujęciu rocznym zasady ustalania składki zdrowotnej po przekroczeniu progu są inne niż w przypadku progresji podatkowej na zasadach ogólnych, gdzie powyżej określonej kwoty podatnik płaci od nadwyżki. Przedsiębiorca, który wybierze ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, a jego roczne przychody (pomniejszone o zapłacone składki na ubezpieczenie społeczne i 50 proc. zdrowotnych) przekroczy 60 tys. zł musi uregulować należność odpowiadającą kwocie 9233,16 zł (12 x 769,43 zł). Co oznacza, że przekroczenie progu przychodowego skutkuje konieczność zapłacenia składki w wysokości odpowiadającej danego progowi za cały rok składkowy.

Na co zwrócić uwagę przy wyborze formy opodatkowania?

Decyzja o wyborze formy opodatkowania przedsiębiorcy powinna uwzględniać kilka kluczowych czynników. Należy do nich m.in.:

• wysokość dochodów – przy niskich dochodach, skala podatkowa może być korzystniejsza. Dla wyższych dochodów podatek liniowy (19 proc.) pozwala uniknąć wejścia w 32 proc. próg podatkowy.
• koszty prowadzenia działalności – przy wysokich kosztach lepszym wyborem mogą być zasady ogólne lub podatek liniowy, gdzie można je odliczyć od przychodu.
• rodzaj działalności – niektóre branże mogą korzystać z ryczałtu, co pozwala na uproszczone rozliczenia.
• możliwość skorzystania z ulg – osoby, które chcą korzystać z ulg podatkowych lub wspólnego rozliczenia z małżonkiem, powinny rozważyć skalę podatkową.
• obowiązki księgowe – ryczałt wymaga najmniej formalności, natomiast skala podatkowa i podatek liniowy wiążą się z koniecznością prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (PKPiR).

Przykładowo, dla przedsiębiorcy płacącego standardowe składki na ubezpieczenia społeczne z dobrowolną chorobową (tzw. duży ZUS), osiągającego średnie miesięczne przychody w wysokości 25 tys. zł przy kosztach uzyskania przychodu na poziomie 4 tys. zł - dochód netto wyniesie odpowiednio około:

• skala podatkowa (zasady ogólne): 13 643 zł,
• podatek liniowy: 14 810 zł,
• ryczłat (12% stawka): 15 700 zł.

W tym przypadku najkorzystniejszy jest ryczałt. Jednak jeżeli do tych podstawowych założeń dodamy np. wspólne rozliczenie z małżonkiem (zarobki średnio 60 tys. zł rocznie) oraz dwójkę dzieci (czyli możliwość skorzystania z ulgi prorodzinnej) to różnica pomiędzy ryczałtem a skalą podatkową (14 830 zł netto na zasadach ogólnych) zmniejsza się. Dlatego tak istotnym elementem jest sumienne przeanalizowanie wszystkich dostępnych ulg podatkowych oraz prognoza przychodów i kosztów na kolejny rok.

Wybór formy opodatkowania 2025 r.

Wniosek dotyczący wyboru innego sposobu rozliczania się z fiskusem można złożyć w elektronicznym kreatorze, wypełniając pole „Oświadczenie o formie opłacania podatku dochodowego” i wskazać wybraną formę opodatkowania spośród trzech dostępnych w termnie do 20 lutego. 

Wybór odpowiedniej formy opodatkowania to kluczowy element planowania finansowego firmy. Przedsiębiorca powinien dokładnie przeanalizować swoją sytuację i przewidywane dochody, aby wybrać opcję, która pozwoli mu płacić jak najniższe podatki przy jednoczesnym spełnieniu wszystkich obowiązków księgowych i prawnych. Jeśli nie jesteś pewien, którą formę wybrać, warto skonsultować się z księgowym lub doradcą podatkowym.

Źródło: