Wysokość składki ZUS rośnie sukcesywnie. W 2023 roku przedsiębiorcy zapłacą 1418,49 zł miesięcznie. W porównaniu do poprzedniego roku opłaty wzrosną o 15,8 proc. Sprawdzamy, czym grozi nieopłacenie składek ZUS na czas.
Przedsiębiorcy w przyszłym roku zapłacą 1418,49 zł miesięcznie składki ZUS na ubezpieczenie społeczne i Fundusz Pracy w wersji podstawowej. Miesięczna suma składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe, wypadkowe, chorobowe i fundusz jest o 224,17 zł wyższa niż dotychczas.
Zapytaliśmy prawnika, czym skutkuje brak płatności za składki ZUS
(z zakresu ubezpieczeń społecznych) w ramach jednoosobowej działalności
gospodarczej i jakie kroki powinien podjąć przedsiębiorca.
W ramach prowadzonej przez siebie jednoosobowej działalności gospodarczej co do zasady każdy ma obowiązek opłacać składki z zakresu ubezpieczeń społecznych. Obowiązek ten powstaje niezależnie od tego, czy przedsiębiorca zatrudnia, czy też nie zatrudnia pracowników. Od każdej zasady są oczywiście wyjątki, ale nie jest to przedmiotem tego artykułu.
Składki ZUS - do kiedy?
Należy przede wszystkim pamiętać, że przepisy nakładają obowiązek terminowego opłacania składek za ubezpieczenie społeczne za każdy miesiąc kalendarzowy. Dla osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest to aktualnie 20 dzień następnego miesiąca, za który należy opłacić składki. Jeśli jakiś termin płatności wypadnie w dzień wolny od pracy, to ostateczny termin płatności przesuwa się na pierwszy dzień roboczy następujący po dniu wolnym.
I tutaj ważna uwaga. Wyznaczony termin płatności nie jest datą, kiedy należy wykonać przelew, tylko datą, kiedy składka ma być zaksięgowana na koncie ZUS.
Co, jeśli nie zapłacę ZUS-u
Jeśli przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą nie będzie realizował obowiązków w zakresie opłacania składek z zakresu ubezpieczeń społecznych lub będzie realizował ów obowiązek z opóźnieniem, może spotkać się z całym katalogiem sankcji oraz środków dyscyplinujących.
- Pierwszą, najbardziej oczywistą sankcją, jest oczywiście naliczenie odsetek za zwłokę. Ich wysokość i zasady naliczana są określone w Ordynacji podatkowej. Płatnik składek ma obowiązek owe odsetki naliczać i płacić bez odrębnego wezwania. Pominięcie tego obowiązku może spowodować narastanie zaległości które mogą ostatecznie stać się bardzo wysokie.
- Jeśli zaległości stają znaczne, przedsiębiorca może zostać ukarany przez ZUS opłatą dodatkową. Ta dodatkowa opłata może wynieść nawet 100% należnych składek. Zdarzyć się więc może sytuacja, że jeśli zaległości są duże i powtarzające się, ich wysokość się podwoi.
- Za niewywiązywanie się z obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie społeczne ZUS może również skierować sprawę do sądu celem ukarania przedsiębiorcy karą grzywny.
- ZUS może także skorzystać z prawa do przymusowego dochodzenia należności z tytułu składek (wszczęcia postępowania egzekucyjnego). Odbywa się to w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Egzekucję może więc prowadzić dyrektor Oddziału ZUS, Naczelnik Urzędu Skarbowego lub komornik sądowy.
- Ostatecznie wreszcie, jeśli przedsiębiorca posiada zadłużenie z tytułu nieopłaconych składek, musi się on liczyć z tym, że ZUS może zażądać zabezpieczenia na jego majątku. Odbywa się to poprzez ustanowienie hipoteki na nieruchomości lub zastawu skarbowego na rzeczach ruchomych oraz zbywalnych prawach majątkowych.
Przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą mogą spotkać jeszcze inne sankcje za niewywiązywanie się z obowiązku opłacania składek z zakresu ubezpieczeń społecznych. Są one poważniejsze niż te wskazane wyżej. Następują wówczas, gdy zaległości w opłacaniu składek sięgają kilku miesięcy.
- Bardzo dotkliwą sankcją jest wykluczenie wykonawcy z postępowania o uzyskanie zamówienia publicznego. Dzieje się tak dlatego, że warunkiem możliwości uczestniczenia w przetargach jest bowiem między innymi brak zaległości z tytułu składek na ubezpieczenia społeczne
- ZUS może również złożyć zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa z zakresu ubezpieczeń społecznych. Dzieje się tak w sytuacji, gdy przedsiębiorca nie opłaca składek na ubezpieczanie społeczne w części która jest finansowana przez ubezpieczonych. Potrącanie bowiem części składek z wynagrodzenia i nieprzekazanie ich do ZUS może zostać zakwalifikowane jako przestępstwo.
- ZUS może zgłosić wniosek do sądu upadłościowego o ogłoszenie upadłości dłużnika albo też wystąpić do takiego sądu z wnioskiem o pozbawienie prawa prowadzenia działalności gospodarczej lub pełnienia określonej funkcji.
Niektórych kar można uniknąć
Niektórych kar za niepłacenie ZUS przedsiębiorca może uniknąć, jeśli wykaże, iż nie mógł czy też nie może opłacić składek z uzasadnionej przyczyny. Jednak, aby móc skorzystać z takiej możliwości, koniecznie jest zobowiązany złożyć do ZUS wniosek o odroczenie terminu płatności należności z tytułu składek lub też wniosek o rozłożenie należności na raty. Wiąże się to z pewnymi dodatkowymi opłatami, ale za to, jeśli ZUS rozpatrzy wniosek pozytywnie, to dłużnik nie będą już naliczane odsetki za opóźnienie. Warto jednak pamiętać, że przy tym nadal należy opłacać składki bieżące.
Zenon Depta, Kancelaria LEGART
