We wrześniu 2024 r. południowo-zachodnia Polska zmagała się z powodzią oraz zagrożeniem powodziowym w wielu miejscowościach. Przypominamy najważniejsze wydarzenia z tego okresu.
11 września - Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej wydał ostrzeżenia I, II i III stopnia przed intensywnymi opadami deszczu w całej Polsce.
12 września - IMGW poinformował, że nad Polskę nadciągnął niż genueński Boris. Ostrzeżenia najwyższego - 3. stopnia - przed intensywnym deszczem i możliwymi podtopieniami obowiązywały w województwach: dolnośląskim, opolskim i śląskim. Tego dnia ówczesny wojewoda dolnośląski Maciej Awiżeń poinformował, że wielkość opadów deszczu, która według prognoz w najbliższych trzech dniach spadnie na Dolnym Śląsku, będzie porównywalna do tej poprzedzającej powódź z 1997 r., ale bardziej rozłożona w czasie.
13 września - odbyła się odprawa służb w związku z zagrożeniem powodziowym, w której wziął udział m.in. premier Donald Tusk. Szef rządu podkreślił, że prognozy nie są przesadnie alarmujące i nie ma powodu, aby przewidywać zdarzenia w skali, która by powodowała zagrożenie na terenie całego kraju.
14 września - do godz. 6 strażacy odnotowali 1,3 tys. interwencji związanych z usuwaniem skutków deszczu. W związku z sytuacją pogodową ewakuacje mieszkańców prowadzone były w Głuchołazach (woj. opolskie), czy Lądku-Zdroju (woj. dolnośląskie). Burmistrz Lądka-Zdroju Tomasz Nowicki poinformował wieczorem, że rzeka Biała Lądecka wystąpiła z koryta, zalewając miasto i wsie tak, jak miało to miejsce w 1997 r. Według IMGW na 59 stacjach pomiarowych (głównie na południowym zachodzie kraju) przekroczone zostały stany alarmowe, a na 34 stany ostrzegawcze.
15 września - przerwana została tama w Stroniu Śląskim (woj. dolnośląskie). Konsekwencją tego wydarzenia były znaczące zniszczenia w Stroniu oraz Lądku-Zdroju. W Nysie (woj. opolskie) po zwiększeniu zrzutu wody z Jeziora Nyskiego do Nysy Kłodzkiej woda wdarła się do miasta, zalewając ulice. Zalany został m.in. szpitalny oddział ratunkowy w szpitalu powiatowym, z którego ewakuowano 33 pacjentów. W Głuchołazach pod naporem wody zerwał się most tymczasowy na Białej Głuchołaskiej. Woda wcześniej przerwała też wał obok mostu tymczasowego i zaczęła zalewać miasto. W Kłodzku z brzegów wylała Nysa Kłodzka, zalewając centrum miasta. Wicepremier, minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz zapowiedział stałe monitorowanie sytuacji na terenach ogarniętych powodzią. Sztaby z udziałem Wojska Polskiego i Wojsk Obrony Terytorialnej od tej pory obradowały co dwanaście godzin. We Wrocławiu przed północą alarm przeciwpowodziowy ogłosił prezydent miasta Jacek Sutryk. Tego dnia służby poinformowały również o pierwszym zgonie spowodowanym utonięciem.
16 września - weszło w życie rozporządzenie wprowadzające na obszarze trzech województw dotkniętych powodzią stan klęski żywiołowej. Obszar obejmował: w woj. dolnośląskim – powiaty kamiennogórski, karkonoski, kłodzki, lwówecki, wałbrzyski i ząbkowicki oraz miasta na prawach powiatu Wałbrzych i Jelenią Górę; w woj. opolskim – powiaty: głubczycki, nyski i prudnicki oraz gminę Strzeleczki w powiecie krapkowickim; w woj. śląskim – powiaty bielski, cieszyński, pszczyński i raciborski oraz miasto na prawach powiatu Bielsko–Białą. Tego dnia premier Donald Tusk ogłosił, że powodzianie mogą składać wnioski o bezzwrotną pomoc, obejmującą 10 tys. zł doraźnej natychmiastowej pomocy (8 tys. zł na podstawie ustawy o pomocy społecznej i 2 tys. zł zasiłku powodziowego); a także do 100 tys. zł na remont mieszkania lub odbudowę pomieszczeń gospodarczych oraz do 200 tys. zł na odbudowę budynków mieszkalnych. Uszkodzeniu uległa zapora zbiornika Topola na Nysie Kłodzkiej, w wyniku czego bezwzględna ewakuacja ogłoszona została w dolnej części Paczkowa, Kozielna i Starego Paczkowa w woj. opolskim. W związku z zagrożeniem oraz powodzią zajęcia lekcyjne zawieszone zostały w 350 placówkach oświatowych. Z powodu ryzyka przerwania wałów do ewakuacji wezwano mieszkańców Nysy. Gdyby wał został przerwany, woda zalałaby centrum miasta. Stabilizacji uległa sytuacja w Głuchołazach, gdzie trwały porządki po przejściu fali powodziowej.
17 września - w nocy z poniedziałku na wtorek stany alarmowe były notowane na 76 stacjach hydrologicznych, głównie w południowo-zachodniej Polsce, a stany ostrzegawcze na 40 stacjach (dane IMGW). Krytyczna sytuacja była m.in. w Nysie, gdzie służby i mieszkańcy walczyli o utrzymanie wału przeciwpowodziowego. W ciągu dnia sytuacja się ustabilizowała, a życie w mieście wracało do normy. We wtorek terytorium, na którym obowiązywał stan klęski żywiołowej został rozszerzony o powiaty: lubański, dzierżoniowski, świdnicki, opolski, krapkowicki, brzeski i kędzierzyńsko-kozielski. Premier Donald Tusk zapowiedział również program odbudowy terenów dotkniętych powodzią. Wieczorem w mediach pojawiła się informacja o uszkodzeniu zbiornika Mietków na rzece Bystrzyca, jednak okazała się nieprawdziwa.
18 września - na porannym posiedzeniu sztabu zapowiedziano roczne umorzenie kredytów mieszkaniowych zaciągniętych przez powodzian. Tego dnia weszło również w życie rozporządzenie Ministerstwa Finansów wprowadzające 0-proc. stawkę VAT na darowizny dla ofiar powodzi. W godzinach porannych IMGW podał, że w dorzeczu Odry stany alarmowe odnotowano na 61 stacjach oraz na jednej stacji w dorzeczu Wisły. Stan ostrzegawczy występował na 29 stacjach w dorzeczu Odry i siedmiu na Wiśle. W Oławie (woj. dolnośląskie), przez miasto przeszła fala powodziowa. Jego mieszkańcy wraz ze służbami zabezpieczali wały przeciwpowodziowe. W ciągu dnia sytuacja meteorologiczna poprawiła się. Wody Polskie przekazały wówczas, że zgodnie z założeniami i wraz ze stabilizacją sytuacji hydrometeorologicznej zmniejszył się stan napełnienia zbiornika Racibórz Dolny, który przechwycił falę wezbraniową na Odrze. Po godz. 21 czoło fali wezbraniowej na Odrze minęło Opole, nie wyrządzając szkód w mieście.
19 września - kulminacja fali na Odrze przeszła przez Wrocław. Poziom wody w Trestnie na granicy Wrocławia był niższy niż zakładał najgorszy scenariusz. Najtrudniejsza sytuacja była na zachodzie miasta, gdzie przepływa Bystrzyca. W osiedlach Marszowice i Stabłowice do późnych godzin nocnych mieszkańcy układali worki z piaskiem. Część ulicy została podtopiona. Po południu w stolicy Dolnego Śląska pojawili się: przewodnicząca Komisji Europejskiej Ursula von der Leyen oraz szefowie rządów krajów, które obok Polski zostały dotknięte żywiołem: Czech - Petr Fiala, Słowacji - Robert Fico oraz kanclerz Austrii Karl Nehammer. Szefowa KE przekazała wówczas, że - oprócz środków z Funduszu Solidarności - na wsparcie krajów dotkniętych powodzią przeznaczone będzie 10 mld euro z Funduszu Spójności z prefinansowaniem. Tego dnia ABW zatrzymała osobę, która dezinformowała mieszkańców o rzekomym planie wysadzenia wału przeciwpowodziowego.
20 września - premier Donald Tusk ogłosił, że pełnomocnikiem rządu ds. odbudowy po powodzi będzie ówczesny europoseł Marcin Kierwiński. W nocy kulminacja fali rozpoczęła się w Brzegu Dolnym. Rząd rozszerzył też teren objęty stanem klęski żywiołowej o kolejne powiaty woj. dolnośląskiego: bolesławiecki, jaworski, legnicki i złotoryjski.
21 września - wojewodowie przedstawili pierwsze szacunkowe dotyczące strat wywołanych przez powódź. Najwięcej - w woj. dolnośląskim straty wyceniono na 4 mld zł. Jak podano, stanem klęski żywiołowej objętych było 749 miejscowości i 2 mln 390 tys. osób. Według danych IMGW Odra osiągnęła nad ranem stan alarmowy w Słubicach. Tego dnia na platformie X premier Donald Tusk zapowiedział opracowanie planu Odbudowy Plus. - Mosty, drogi, szpitale, szkoły i domy, boiska i przedszkola - wszystko zostanie nie tylko odbudowane, ale będzie lepsze i nowocześniejsze niż przed powodzią - przekazał. Najbardziej zagrożonym falą powodziową na Odrze miastem tego dnia był Głogów.
22 września - według danych IMGW po godz. 6.30 stan alarmowy przekroczony był na 29 stacjach hydrologicznych, a stany ostrzegawcze na 21. Po południu do Głogowa doszła kulminacyjna fala wezbraniowa na Odrze. Na terenach ogarniętych powodzią pracowało ponad 26 tys. żołnierzy.
23 września - na terenach popowodziowych ruszyła wojskowa operacja „Feniks”, skoncentrowana na trzech obszarach: odbudowie infrastruktury, ograniczeniu ryzyka przyszłych powodzi oraz wsparciu ludności cywilnej. Wieczorem w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów został opublikowany projekt tzw. specustawy powodziowej.
24 września - na posiedzeniu Rady Ministrów członkowie rządu pracowali nad projektem specustawy. Regulacja tego samego dnia została przyjęta przez rząd. Zakładała m.in. wprowadzenie zasiłku losowego na edukację, wsparcie kredytobiorców i skrócenie procedur wydawania decyzji środowiskowych. We wtorek fala kulminacyjna przechodziła przez kolejne miejscowości w woj. lubuskim, jednak jak informowały służby, sytuacja była stabilna.
25 września - według danych IMGW na godz. 5.50, stan alarmowy przekroczony był jeszcze na 20 stacjach hydrologicznych w dorzeczu Odry.
26 września - Marcin Kierwiński został formalnie powołany na członka rządu. Jego zadaniem jako pełnomocnika ds. odbudowy po powodzi była koordynacja programu Odbudowa Plus.
1 października - Sejm uchwalił specustawę powodziową.
3 października - specustawa została przyjęta przez Senat i podpisana przez prezydenta Andrzeja Dudę.
4 października - specustawę opublikowano w Dzienniku Ustaw.
16 października - wprowadzony w związku z powodzią stan klęski żywiołowej został zniesiony.
24 kwietnia 2025 r. - operacja „Feniks” została zakończona i przekształcona w zgrupowanie zadaniowe wojsk inżynieryjnych. (PAP)
kblu/ jann/ bst/ js/
