W dwa lata od wysłania pierwszego wniosku o płatność z KPO 15 grudnia 2023 r. do Polski dotarło już prawie 100 mld zł z tego źródła - poinformowała w poniedziałek w Katowicach minister funduszy i polityki regionalnej Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz.
Jak zaznaczyła szefowa MFiPR podczas briefingu w bazie Kolei Śląskich, w ramach KPO do tego czasu podpisano 933 tys. umów na ponad 165 mld zł, co oznacza 68,8 proc. całego programu dla Polski. Parę z tych umów dotyczy wsparcia łączną kwotą ok. 250 mln zł z KPO zakupu 10 pociągów z większego zamówienia dla Kolei Śląskich.
W części dotacyjnej dotychczasowe umowy polskiego KPO opiewają na ponad 81,3 mld zł (73,6 proc. alokacji), a w pożyczkowej na ponad 84 mld zł (64,7 proc.). Do Polski wpłynęło już prawie 100 mld zł z KPO; ostatnia płatność 26 mld zł została przekazana 1 grudnia br.
- Dwa lata rozwoju z KPO, dwa lata wyścigu z czasem, wyścigu też z czasem straconym. Bardzo dużo tego czasu udało nam się odzyskać. Będziemy go odzyskiwać w takim szalonym finiszowym sprincie w kolejnym roku - powiedziała Pełczyńska-Nałęcz.
Zasygnalizowała, że w przyszłym roku Polska otrzyma trzy przelewy: w kwietniu za szósty i siódmy wniosek o płatność (które zostaną złożone jeszcze w br.), na przełomie lipca i sierpnia za ósmy, a w grudniu - za dziewiąty. - To będzie apogeum bardzo dużych środków, które z jednej strony będą w Polsce inwestowane, z drugiej strony będą do Polski napływać - wskazała.
- W grudniu, ostatnim przelewem z KPO zakończymy ogromny projekt inwestycyjny, projekt rozwojowy, Krajowy Plan Odbudowy. Efekty tego projektu: infrastruktura dla gospodarki, dla ludzi, dla Polski lokalnej i dla bezpieczeństwa, zostaną z nami na lata - stwierdziła szefowa MFiPR.
Przypomniała, że polski Krajowy Plan na rzecz Odbudowy i Rozwoju to 230 mld zł. 18 mld zł z tej kwoty skierowano na inwestycje infrastrukturalne w szpitale: onkologiczne, kardiologiczne, ale też opiekę geriatryczną. Jak podała, w poniedziałek w Gorzowie Wlkp. otwierane jest szpitalne skrzydło po remoncie wspartym 80 mln zł z KPO.
W żłobkach w całym kraju powstało albo powstaje 47 tys. miejsc w 1 tys. żłobków. Gotowych jest 91 ze 120 planowanych branżowych centrów umiejętności. Wsparcie z KPO dostało też ponad 1 tys. podmiotów ekonomii społecznej (w połowie pracują osoby z niepełnosprawnościami. MFiPR wydało blisko 433 tys. bonów na zakup laptopów dla nauczycieli.
W ramach inwestycji w Polskę lokalną 2 mld zł skierowano na inwestycje wodno-kanalizacyjne w 467 gminach (dotąd 248 gmin podpisało umowy na 898 mln zł. W zakresie dostępu do szybkiego internetu dla zakładanych 521 tys. założonych gospodarstw domowych, zrealizowano go już dla 140 tys. gospodarstw.
Środki z KPO mają też wesprzeć docieplenie i wymianę źródeł ciepła w 465 tys. domach jednorodzinnych (dotąd podpisano 400 tys. umów) i w prawie 500 szkołach. Zamówiono już dla potrzeb transportu zbiorowego prawie 1,8 tys. autobusów i 120 tramwajów.
W zakresie wsparcia przez KPO gospodarki na inwestycje w energetykę przewidziano 111 mld zł (zakontraktowano już 90 mld zł), a na inwestycję w kolej 17,7 mld zł. W tym mieści się 10,7 mld zł na remonty linii kolejowych oraz ponad 5 mld zł na 413 nowych lub zmodernizowanych w Polsce pojazdów lub wagonów.
Docelowo 1,5 mld zł z KPO skierowano na wykupienie gwarancji kredytowych dla małych i średnich przedsiębiorstw: program ten ma ruszyć na początku 2026 r.
Spośród funduszy KPO na zwiększanie bezpieczeństwa minister funduszy wymieniła obwodnice dla miejscowości zamieszkanych łącznie przez 300 tys. osób i likwidację 299 z 305 tzw. czarnych punktów na drogach. Środki z tego źródła wspierają też sześć satelitów telekomunikacyjnych.
Pełczyńska-Nałęcz zwróciła w poniedziałek uwagę, że KPO pierwotnie nie przewidywało inwestycji w bezpieczeństwo rozumiane jako miejsca schronienia czy technologie podwójnego zastosowania.
- Dlatego jako jedyni w Europie w ramach KPO przeznaczamy co 10 złotówkę na Fundusz Bezpieczeństwa i Obronności. To 22 mld zł dla samorządowców, dla polskich firm, aby budować infrastrukturę konieczną, żebyśmy się czuli bezpieczni - podkreśliła szefowa MFiPR.
Wskazała, że przygotowana w MFiPR ustawa o utworzeniu Funduszu Bezpieczeństwa i Obronności w ramach KPO czeka na podpis prezydenta. Zwróciła uwagę, że po podpisaniu ustawy w BGK powstanie spółka do zarządzania tymi funduszami i w połowie 2026 r. ruszą nabory oraz kontraktacja.
Wspierane tu będą: budowa miejsc schronienia i podwójnego zastosowania, wkłady kapitałowe do polskich przedsiębiorstw wykorzystujących lub tworzących technologie podwójnego zastosowania, inwestycje instytucji publicznych w cyberbezpieczeństwo oraz badania i rozwój związane z podwójnymi technologiami.
- Tak zbudowaliśmy ten fundusz, że on wykracza poza KPO. Można podpisywać umowy po połowie 2026 r. i realizować inwestycje do połowy lat 2030 - zaznaczyła minister.
Pytana o kontrole wydatków z KPO w kontekście działań w branży horeca, szefowa MFiPR podkreśliła, że kontrole środków europejskich trwają cały czas i KPO nie jest tu wyjątkiem. Wskazała, że w tej branży podjęto trwające nadal kontrole dodatkowe.
- Te kontrole w zasadzie obejmują cały ten program, choć to są 3 tys. umów na prawie 1 mln podpisanych umów. Więc to jest stosunkowo niewielki wycinek KPO. Przedstawiłam raport z pierwszego etapu kontroli, który pokazuje, że wskaźnik nieprawidłowości jest w horeca przeciętny: średni w Polsce i dużo niższy niż w Europie - oceniła.
Dodała, że kilka projektów zidentyfikowano jako nieprawidłowe i dofinansowanie jest tam cofnięte. Zapowiedziała, że całościowy efekt kontroli w horeca przedstawi w 2026 r. - To będzie całościowe podsumowanie z pokazaniem procenta nieprawidłowości, które projekty okazały się nieprawidłowe i jakie konsekwencje zostały wyciągnięte - zapowiedziała Katarzyna Pełczyńska Nałęcz. (PAP)
mtb/ mick/
