Największe polskie partie polityczne w ubiegłym roku otrzymały z budżetu państwa łącznie 112,8 mln zł. 10 ugrupowań podzieliło między sobą środki, które w większości wydano na usługi obce oraz wynagrodzenia – wynika ze sprawozdań finansowych przekazanych do PKW.
Po wyborach parlamentarnych w 2015 r. wszystkie partie polityczne, które uzyskały poparcie na poziomie wyższym niż 3 proc., zakwalifikowały się do otrzymywania subwencji podczas aktualnej kadencji Sejmu i Senatu. Obecnie takich ugrupowań jest 10, w tym 4 wchodzące w skład koalicji Zjednoczona Lewica. Łącznie z tego tytułu w ubiegłym roku podzielono 112,8 mln zł. Dotacji nie otrzymały za to np. Polska Razem Jarosława Gowina oraz Solidarna Polska Zbigniewa Ziobry, ponieważ politycy z tych partii wystartowali z list Prawa i Sprawiedliwości i nie weszli z tą partią w oficjalną koalicję.
Ponadto ugrupowaniom, które w ostatnich wyborach przekroczyły próg wyborczy, przysługuje dotacja podmiotowa za każdy uzyskany mandat posła i senatora. Cztery partie polityczne, które weszły do parlamentu w ubiegłym roku, podzieliły między siebie z tego tytułu 60 mln zł. Do tego grona nie zalicza się Kukiz '15, który nie jest partią polityczną, więc nie składa do PKW sprawozdań finansowych oraz nie otrzymuje bezpośrednich dotacji i subwencji z budżetu państwa.
|
Rysunek 1 przychody partii politycznych w 2016 r. (tys. zł) |
|||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| PSL | .N | Razem | Wolność | PiS | PO |
SLD | Twój Ruch | Unia Pracy | Zieloni | suma | |
| Przychody | 9258 | 5770 | 2977 | 3299 | 56423 | 44442 | 8516 | 2793 | 386 | 107 | |
| składki członkowskie | 82 | 256 | 430 | 112 | 3524 | 372 | 1098 | 0 | 14 | 11 | |
| darowizny | 1554 | 2844 | 177 | 59 | 49 | 623 | 611 | 0 | 0 | 4 | |
| spadki i zapisy pieniężne | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
| odsetki bankowe | 13 | 2 | 0 | 0 | 77 | 128 | 0 | 0 | 1 | 0 | |
| kredyty | 0 | 0 | 0 | 0 | 5000 | 0 | 3500 | 0 | 0 | 0 | |
| pozostałe | 15 | 28 | 0 | 0 | 38 | 542 | 68 | 0 | 0 | 0 | |
| dotacja podmiotowa | 2644 | 1089 | 0 | 0 | 29711 | 26746 | 0 | 0 | 0 | 0 | 60189 |
| subwencja | 4951 | 1552 | 2362 | 3129 | 18044 | 16032 | 3239 | 2792 | 370 | 93 | 52563 |
| Suma dotacje + subwencje | 112752 | ||||||||||
Podatnik
najważniejszym źródłem pieniędzy
Zdecydowanie największym budżetem w 2016 r. dysponowały dwie największe partie, Platforma Obywatelska oraz Prawo i Sprawiedliwość. Łącze przychody PO w 2016 r. wyniosły 44,4 mln zł, natomiast PiS 56,4 mln zł. Trzecie najbogatsze ugrupowanie, PSL, pozyskało jedynie 9,3 mln zł, czyli nieporównywalnie mniej niż dwaj najwięksi gracze.
Dotacje i subwencje stanowiły dominujący, ale nie jedyny składnik przychodów partii politycznych. Jedynie Twój Ruch 99,99 proc. środków finansowych czerpał z budżetu państwa. Pieniądze podatnika w zdecydowanie najbardziej dominującym stopniu zasiliły kasy także takich partii, jak Unia Pracy, Platforma Obywatelska czy Wolność (dawniej: KORWiN), w których stanowiły one ponad 95 proc. wpływów.
Podatkowy rozkład jazdy i wskaźniki kadrowo-płacowe na 2023. Ściąga dla przedsiębiorcy
Od stycznia 2023 r. zmieniły się wskaźniki kadrowo-płacowe. Prezentujemy najważniejsze zmiany. I zachęcamy do pobrania pliku pdf. Pobierz e-book bezpłatnie lub kup za 20 zł.
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
Na drugim biegunie jest Sojusz Lewicy Demokratycznej, dla którego dotacje i subwencje stanowiły "tylko" 38 proc. przychodów, oraz Nowoczesna, gdzie wskaźnik ten wyniósł 46 proc. Pierwsza z tych partii wspomogła swój budżet na kredycie bankowym w wysokości 3,5 mln zł, natomiast druga na darowiznach, których wysokość przekroczyła 2,8 mln zł. Warto zwrócić uwagę, że w ugrupowaniu Ryszarda Petru niska kwota subwencji związana była z jej obcięciem przez PKW, w związku z odrzuceniem sprawozdania finansowego ugrupowania po wyborach parlamentarnych z 2015 r.
Na składkach członkowskich w największym stopniu opierały się budżety ugrupowań lewicowych, takich jak Razem, SLD i Zieloni. W każdej z tych partii udział składek przekraczał 10 proc. przychodów. Z partii parlamentarnych relatywnie najwięcej z tego źródła pozyskał PiS, kwota 3,5 mln zł stanowiła przeszło 6 proc. przychodów partii.
Przeczytaj także
Relatywnie najmniej ze składek członkowskich pozyskały Twój Ruch, PO oraz PSL - w każdym z tych ugrupowań udział tego źródła finansowania nie przekraczał 1 proc. przychodów. Warto przy tym zwrócić wagę, że choć ludowcy niewiele pozyskali od własnych członków, otrzymali darowizny od osób trzecich warte przeszło 1,5 mln zł, czyli 17 proc. budżetu PSL.
| PSL | Nowoczesna |
Razem | Wolność | PiS | PO |
SLD | Twój Ruch | Unia Pracy | Zieloni | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Przychody (tys. zł) | 9 258,25 | 5 769,63 | 2 976,84 | 3 299,40 | 56 422,69 | 44 442,47 | 8 516,39 | 2 792,76 | 385,96 | 106,76 |
| składki członkowskie | 0,9% | 4% | 14% | 3% | 6,2% | 0,8% | 13% | 0% | 4% | 10% |
| darowizny | 17% | 49% | 6% | 2% | 0% | 1% | 7% | 0% | 0% | 3% |
| spadki i zapisy pieniężne | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
| odsetki bankowe | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% |
| kredyty | 0% | 0% | 0% | 0% | 9% | 0% | 41% | 0% | 0% | 0% |
| pozostałe | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 1% | 1% | 0% | 0% | 0% |
| dotacja podmiotowa | 29% | 19% | 0% | 0% | 53% | 60% | 0% | 0% | 0% | 0% |
| subwencja | 53% | 27% | 79% | 95% | 32% | 36% | 38% | 100% | 96% | 87% |
| z budżetu państwa | 82% | 46% | 79% | 95% | 85% | 96% | 38% | 99,99% | 96% | 87% |
Stosunkowo niewielki udział takich źródeł, jak składki członkowskie czy darowizny świadczy o znacznym uzależnieniu partii politycznych od środków z budżetu. Przychody ugrupowań znajdujących się poza parlamentem rzadko przekraczają kilkadziesiąt tys. zł, co zdecydowanie utrudnia im przebicie się do głównego nurtu polityki.
Usługi obce dominującym wydatkiem
Poza ujawnieniem źródeł finansowania partie polityczne przekazały do PKW także rozliczenie wydatków związanych z subwencją budżetową. Dominującymi kategoriami wydatków były usługi obce oraz wynagrodzenia, które łącznie pochłonęły odpowiednio 38 i 26 proc. subwencji partii politycznych.
| .N | Razem | Wolność | PO | PiS | PSL | SLD | Twój Ruch | Zieloni | Unia Pracy | Zjedn. Lewica |
SUMA | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| kwota subwencji (tys. zł) | 1552 | 2362 | 3129 | 16032 | 18044 | 4951 | 3239 | 2792 | 93 | 370 | 6494 | 52563 |
| wydatki na cele statutowe | 1472 | 377 | 670 | 17313 | 8425 | 4824 | 1947 | 2598 | 45 | 1 | 4592 | 37673 |
| wynagrodzenia z narzutami | 43% | 7% | 2% | 41% | 17% | 38% | 31% | 7% | 6% | 0% | 19% | 26% |
| materiały i energia | 4% | 2% | 0% | 2% | 1% | 1% | 2% | 3% | 0% | 0% | 2% | 2% |
| usługi obce, w tym środki masowego przekazu | 48% | 5% | 17% | 65% | 19% | 28% | 25% | 81% | 32% | 0% | 48% | 38% |
| pozostałe | 0% | 2% | 2% | 0% | 10% | 31% | 2% | 1% | 11% | 0% | 2% | 7% |
| suma spłaconych kredytów + odsetki | 0% | 0% | 0% | 0% | 14% | 2% | 27% | 0% | 0% | 0% | 13% | 7% |
| Fundusz Ekspercki | 5% | 3% | 0% | 12% | 5% | 5% | 5% | 5% | 4% | 5% | 5% | 7% |
| wydatki na ekspertyzy | 0% | 0% | 0% | 7% | 0,6% | 4% | 2% | 8% | 0% | 0% | 4% | 3% |
| wydatki na działalność wydawniczą | 0% | 0% | 0% | 5% | 0% | 3% | 5% | 0% | 0% | 0% | 2% | 2% |
| pozostało fundusz ekspercki | 5% | 3% | 0% | 47% | 5% | 0% | 0% | 0% | 4% | 7% | 1% | 17% |
| 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | 0% | |
| niewykorzystana kwota subwencji | 0% | 81% | 79% | 5% | 34% | 0% | 0% | 2% | 46% | 94% | 7% | 22% |
Relatywnie najwięcej na wynagrodzenia, wraz z narzutami, takimi jak podatki i składki na ubezpieczenia społeczne, wydały Platforma Obywatelska i Nowoczesna, u których udział tej kategorii przekroczył 40 proc. Stosunkowo najmniej wydała Unia Pracy, u której koszty wynagrodzeń nie wyniosły nawet złotówki, oraz Wolność, której wydatki na wynagrodzenia wynoszące niecałe 63 tys. zł stanowiły niecałe 2 proc. kwoty otrzymanej subwencji. W partii rządzącej wskaźnik ten wyniósł 17 proc. jednak w wartościach bezwzględnych na wynagrodzenia przeznaczyła ona ponad 3 mln zł, co plasuje ją na drugim miejscu w zestawieniu pod tym względem.
Na usługi obce, takie jak koszty transportu, wynajmu pomieszczeń czy opłaty za telekomunikację stosunkowo najwięcej wydał Twój Ruch, 81 proc. subwencji, oraz PO, 65 proc. Najmniejszą wagę ta kategoria miała w Unii Pracy i Razem, a z partii mających przedstawicieli w parlamencie w PiS, gdzie wskaźnik ten wyniósł 19 proc.
Na spłatę kredytów subwencję w ubiegłym roku przeznaczały jedynie trzy ugrupowania PiS, PSL i SLD, przy czym w ostatnim z wyżej wymienionych kategoria ta pochłonęła 27 proc. subwencji. Partia Jarosława Kaczyńskiego przeznaczyła na ten cel 14 proc subwencji, a Ludowcy 2 proc.
Część ugrupowań postanowiła otrzymane subwencje zachować na inne czasy, co dotyczy w szczególności tych, którym w ostatnich wyborach nie udało się przekroczyć progu wyborczego. Rekordzistka, Unia Pracy, nie wykorzystała 94 proc. środków otrzymanych z subwencji. Partie Razem i Wolność na późniejsze lata odłożyły odpowiednio 81 i 79 proc. subwencji. Z ugrupowań parlamentarnych największą skłonnością do oszczędzania wykazało się Prawo i Sprawiedliwość, które nie wydało aż 6,1 z 18 mln zł subwencji, czyli 34 proc. Wszystkie środki wydały jedynie Nowoczesna, PSL oraz SLD.
Bezrobotni eksperci
Każda partia polityczna otrzymująca subwencję z budżetu państwa ma obowiązek przekazania przynajmniej 5 proc. jej wartości na osobne kontro należące do Funduszu Eksperckiego. Z obowiązku tego nie wywiązały się trzy ugrupowania: Razem, Zieloni oraz Wolność. Ze sprawozdań finansowych ugrupowań wynika jednak, że dwa pierwsze spełniły obowiązek w części, a pozostałą kwotę wpłaciły w pierwszych miesiącach 2017 r., natomiast partia Janusza Korwin-Mikkego całkowicie zignorowała art. 30 ustawy o partiach politycznych i na Fundusz Ekspercki nie przekazała ani złotówki.
Z Funduszu Eksperckiego finansowane są wydatki na ekspertyzy zlecone przez partie polityczne oraz ich działalność wydawnicza i edukacyjna. W 2016 r. 5 partii nie wydało z tego konta ani grosza, były to Nowoczesna, Razem, Wolność, Zieloni oraz Unia Pracy. Zdecydowanie najwięcej na ekspertyzy przeznaczyła Platforma Obywatelska, która nie tylko jako jedyna wpłaciła na konto FE więcej niż ustawowe minimum, a wartość wpłaty wyniosła 12 proc wysokości subwencji, ale jeszcze wydała na ekspertyzy część środków zakumulowanych w poprzednich latach. Nadal jednak w Funduszu Eksperckim PO pozostało 7,6 mln zł. PiS dla ekspertów przeznaczył tylko 0,6 proc. wartości subwencji otrzymanej w 2016 r., jednak na początku roku konto FE tego ugrupowania pozostawało prawie puste.
