Owsiak: WOŚP zrealizowała swój główny cel. Teraz czas na nowe wyzwania

Program WOŚP nauki pierwszej pomocy zgrywa się z obecnymi wojennymi czasami - powiedział PAP prezes fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy Jerzy Owsiak. Konieczność myślenia, mówienia i dbania o nasze bezpieczeństwo jest uzasadnione - podkreślił.

PAP: Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy od niemal 20 lat uczy dzieci pierwszej pomocy, ale tej wiosny z programem wyszła szerzej - pojawiły się billboardy fundacji z hasłem „Uczmy się pierwszej pomocy”. To apel do społeczeństwa?

Jerzy Owsiak, prezes fundacji Wielka Orkiestra Świątecznej Pomocy: Nie ma co ukrywać, że nasza akcja zgrywa się z obecnymi czasami - mówiąc brutalnie - wojennymi. Żyjemy z niepokojem o siebie i innych, zastanawiamy się nad bezpieczeństwem i nad tym, jak je poprawić.

Prowadzimy dziś rozmowy, które nie tak dawno byłyby abstrakcją. Jakiś czas temu pojechałem na rozmowy z władzami woj. zachodniopomorskiego w sprawie organizacji naszego tegorocznego festiwalu Pol'and'Rock w Czaplinku. W pewnym momencie tamtejsi urzędnicy zaczęli opowiadać mi o konieczności budowania schronów dla ludności. Przyznam, że przeszedł mnie dreszcz, ale pomyślałem też, że to właśnie znak czasów.

Rozumiem więc, że konieczność myślenia, mówienia i dbania o nasze bezpieczeństwo jest uzasadniona. Podobnie jak np. budowanie wałów przeciwpowodziowych, skoro widzimy, że kataklizm co kilka lat powraca. Tak samo jest z pierwszą pomocą - lepiej być przygotowanym, to może się po prostu nam przydać. Ale trzeba się tego uczyć skutecznie. A skutecznie będzie wtedy, jeśli będzie to program powszechny. Stąd nasze działania.

PAP: W przypadku dzieci jest to już powszechne – szkolenia WOŚP przeszło ponad trzy miliony uczniów szkół podstawowych.

J.O.: Do tej pory nasze kursy ukończyło 32880 nauczycieli, a do polskich szkół podstawowych – jest ich 14400 - trafiły 75384 fantomy i grubo ponad trzy miliony podręczników do nauki pierwszej pomocy.

Te przeszkolone osoby to bezcenny zasób naszego społeczeństwa, dlatego robiliśmy wszystko, by nauka pierwszej pomocy stała się przedmiotem obligatoryjnym w podstawówkach. Po latach prób przekonywania do tego kolejnych ministrów edukacji udało się nam dotrzeć skutecznie z argumentami do obecnej szefowej MEN Barbary Nowackiej. Nasz schemat nauki pierwszej pomocy trafił do podręczników dla klas 1-3. Zapewnimy każdej szkole, która się do nas zgłosi, fantomy i materiały edukacyjne, przeszkolimy zainteresowanych tym nauczycieli. Już to robimy.

PAP: Jakie są koszty tego programu?

J.O.: Fundacja wydała na ten cel 20 mln zł. Jak na skalę przedsięwzięcia i jego sukcesu to nieduże pieniądze. Amerykanie policzyli kiedyś, że pomoc organizacji pozarządowej w łataniu jakiegoś pęknięcia systemowego kosztuje przynajmniej cztery razy mniej, niż gdyby zabrało się za to państwo.

PAP: Może więc lepiej nie oddawać tego dobrze działającego programu nauki pierwszej pomocy państwu?

J.O.: Program dalej oparty jest na naszej logistyce, ale jeśli ma być obligatoryjny, to warunkiem jest, by stał się częścią systemu powszechnej edukacji.

Analogicznie myśleliśmy o naszym programie badania słuchu u noworodków. To my go stworzyliśmy, ale dzięki decyzji ówczesnego ministra zdrowia Marka Balickiego stał się programem krajowym. Do dziś przebadano dzięki niemu prawie 8 mln noworodków. To połączenie sił fundacji i państwa przyniosło wyłącznie korzyści.

PAP: Kilka miesięcy temu sygnalizował pan, że nie ma współpracy między WOŚP a obecną ministrą zdrowia Izabelą Leszczyną. Czy to się zmieniło?

J.O.: Próbowaliśmy przekonać panią ministrę, przede wszystkim moja żona, do systemowego zajęcia się endometriozą - od profilaktyki po wysokospecjalistyczne leczenie. W działania włączyła się też fundacja Pokonać Endometriozę. I wreszcie niedawno wokół tego zaczęło się coś dziać - w lipcu ruszy ogólnopolski program diagnostyki i leczenia. To wielki krok, ponieważ kobiety cierpiące na endometriozę, a jest ich w Polsce ok. 3 mln, przez lata były niewidoczne dla systemu, schorzenie nie ma nawet własnej kwalifikacji w rejestrze chorób.

PAP: Czy Orkiestra kupi sprzęt do leczenia endometriozy?

J.O.: Jesteśmy przygotowani na pomoc publicznym placówkom, ale na razie nikt nie zgłosił nam takiego zapotrzebowania.

PAP: Endometrioza to temat odległy od medycyny dziecięcej, która stanowi fundament działalności WOŚP. Jakie dziś fundacja wyznacza sobie cele i co teraz ma w planach?

J.O.: Mamy dziś możliwość szerszego myślenia o tym, czego możemy się podjąć.

Nasz główny cel, który leży u podstaw działalności Orkiestry, czyli wsparcie medycyny noworodków, zrealizowaliśmy w najwyższym światowym standardzie. Doposażyliśmy polską medycynę dziecięcą, choć nie tylko, przez te ponad trzy dekady w sposób doskonały. I dlatego, nie tracąc z oczu podstawowego celu, możemy dziś myśleć o rozwiązywaniu innych problemów.

Każda organizacja pozarządowa szuka sobie szczelin, które może wypełnić. My również, choć nie zawsze nasze zainteresowanie pada na podatny grunt.

We Francji ktoś opowiedział mi kiedyś o tym, jak dobrze funkcjonują tam gabinety lekarskie w szkołach. Są to miejsca, gdzie regularnie kontrolowany jest stan zdrowia dziecka i jego elementarne bezpieczeństwo, np. czy nie ma na ciele śladów przemocy. Od razu pomyślałem - dlaczego nie u nas? Tak przydałoby się miejsce pełniące podobne funkcje. Wiemy, że system jest w tych aspektach dziurawy.

Zwróciliśmy się więc w ub. roku do szkół podstawowych z pytaniem, jak funkcjonują u nich takie gabinety. Chcieliśmy poznać skalę zapotrzebowania i na tej podstawie je wyposażyć. Jednak na ponad 14 tys. szkół odpowiedziało nam może 800, z czego wiele napisało tylko po to, by odmówić nam tych informacji. Zamurowało nas, mieliśmy przecież dobre chęci. Ale skoro nie ma zainteresowania szkół takim wsparciem, to wycofaliśmy się z tego.

PAP: Gdzie jeszcze jest dziś miejsce dla WOŚP?

J.O.: W programach edukacyjnych, takich jak z pierwszej pomocy. Nasze społeczeństwo potrzebuje edukacji w różnym zakresie. Będzie to jedyne zdanie, w którym odniosę się do ostatnich wyborów – potrzebujemy też edukacji obywatelskiej, bo ludzie po prostu nie wiedzą, jak funkcjonuje państwo.

To samo ze zdrowiem – mało o siebie dbamy, potrzebujemy edukacji zdrowotnej.

PAP: Od września będzie to nieobowiązkowy przedmiot w szkołach.

J.O.: I jak zwykle u nas wzbudza to zbędne emocje i podejmowane są próby dyskredytacji tego, co jest elementarną wiedzą o tym, jak funkcjonuje ciało człowieka.

PAP: WOŚP ma za sobą trudne miesiące, ostatni Finał organizowany był w napięciu, towarzyszyły mu hejterskie ataki i groźby pod adresem pana i pracowników fundacji. W jakiej kondycji Orkiestra i pan jesteście dzisiaj?

J.O.: Mamy się mega dobrze, działamy jak zawsze.

Opowiadałem ostatnio o naszej pracy osobom zajmującym się wolontariatem podczas wykładu na Forum Wolontariatu. Przygotowaliśmy na tę okazję film pokazujący różne momenty naszej działalności - Orkiestry i naszego festiwalu. Była w tych obrazkach ogromna siła. Po raz kolejny dało mi to do myślenia, jak kosmiczne rzeczy robimy i ile radości nam to daje.