Mniej formalności przy sprzedaży odziedziczonego domu, okres ochronny przy wprowadzaniu niekorzystnych dla podatników zmian czy konieczność udowodnienia winy podatnika przez urząd skarbowy – trwają prace nad renowacją polskiego systemu podatkowego. Sprawdzamy, co zmieni się w przepisach.
Rząd wprowadza kolejne zmiany w polskim systemie podatkowym, które mają uprościć obowiązki podatników, zwiększyć ich ochronę oraz poprawić przewidywalność prawa. Niektóre z nowelizacji zostały już przyjęte, inne czekają na swoją kolei. Zaglądamy do pakietu deregulacji zainicjowanego przez Rafała Brzoskę.
1. Zmiana stron - to urząd musi udowodnić winę podatnika
Przegląd zmian zaczynamy od przyjętego przez Radę Ministrów projektu nowelizacji Ordynacji podatkowej, wprowadzającego zasadę domniemania niewinności podatnika. Dotychczas to podatnik musiał udowodnić swoją rację w sporach z administracją skarbową. Po zmianach to urząd skarbowy będzie zobowiązany udowodnić winę podatnika przed nałożeniem kary. Nowe przepisy mają na celu zwiększenie ochrony praw podatników i budowanie bardziej przyjaznej administracji skarbowej, wskazują regulatorzy. Zmiany obejmują postępowanie podatkowe rozpoczynane z urzędu, czynności sprawdzające, kontrolę podatkową oraz kontrolę celno-skarbową.
2. Mniej formalności przy sprzedaży odziedziczonego domu
W trzecim pakiecie zmian wprowadzanych w ramach tzw. akcji-deregulacji Sejm przyjął uproszczenie przepisów podatku od spadków i darowizn. Nowelizacja zakłada uchylenie art. 13 ww. przepisów, co przełoży się na mniej formalności dla podatników, którzy odziedziczyli mieszkanie, dom lub inną nieruchomość od najbliższej rodziny oraz skorzystali ze zwolnienia z podatku od spadków i darowizn, a następnie chcą je sprzedać.
Obecnie spadkobiercy muszą uzyskać zaświadczenie od naczelnika właściwego urzędu skarbowego potwierdzające korzystanie ze zwolnienia w odniesieniu do konkretnej nieruchomości. Nowelizacja znosi ten obowiązek. Podatnicy nie będą musieli już występować o takie zaświadczenie przy sprzedaży.
3. Więcej firm skorzysta ze zwolnienia z VAT
Jedna z propozycji ujęta w pakiecie deregulacyjnym dotyczy podwyższenie kwoty górnego limitu kwoty uprawniającej do korzystania ze zwolnienia podmiotowego z VAT do kwoty 240 tys. zł. Jeżeli ta zmiana wejdzie w życie, będzie mieć znaczenie dla mikro i małych firm. Aktualnie przedsiębiorcy mogą korzystać ze zwolnienia podmiotowego od podatku od towarów i usług jeżeli sprzedaż dokonywaną przez podatnika posiadającego siedzibę działalności gospodarczej na terytorium kraju, u którego wartość sprzedaży (z wyłączeniem podatku) nie przekroczyła w poprzednim ani bieżącym roku podatkowym kwoty 200 tys. zł. O szczegółach propozycji i potencjalnych beneficjentach tego rozwiązania pisaliśmy więcej w artykule pt. "Zmiany w VAT 2025. Te firmy skorzystają na podniesieniu limitu obrotów do 240 tys. zł".
Wcześniej, do 2009 roku, górny próg wynosił 50 tys. zł. Od 1 stycznia 2010 roku kwota limitu uprawniająca do skorzystania ze zwolnienia podmiotowego wynosiła 100 tys. zł, a od 1 stycznia 2011 roku - 150 tys. zł. Ostatnia podwyżka limitu miała miejsce osiem lat temu, w styczniu 2017 roku - z 150 tys. zł rocznie do 200 tys. zł, czyli do obecnie obowiązującej kwoty.
4. Niższe kary za błędy i spóźnienia
Kolejnym wartym uwagi postulatem jest planowane obniżenie kar grzywny za błędy i spóźnienia w składaniu do urzędów dokumentów podatkowych. Projekt, który trafił do konsultacji społecznych, zakłada wprowadzenie kar adekwatnych do stopnia społecznej szkodliwości popełnionych wykroczeń. Zmiany obejmują m.in. obniżenie maksymalnej liczby stawek dziennych grzywny za przestępstwa skarbowe o charakterze formalnym, takich jak spóźnienie z dokumentem czy błąd w oświadczeniu. Proponowane zmiany mają na celu złagodzenie kar i dostosowanie ich do rzeczywistej szkodliwości czynu. Eksperci podkreślają, że takie podejście jest krokiem w stronę realnej deregulacji i może przynieść korzyści podatnikom.
5. Nieostre pojęcie "niekorzystnych" zmian podatkowych
Rządzący zamierzają również usystematyzować sposób wprowadzania zmian w polskim systemie podatkowym. Nowelizacja zakłada wprowadzenie zasady 6-miesięcznego vacatio legis dla nowych, niekorzystnych przepisów podatkowych do przepisów Ordynacji Podatkowej.
Zmiana ma zapewnić stabilniejsze i bezpieczniejsze otoczenie prawne dla firm. Dzięki temu przedsiębiorcy będą mieć możliwość przygotowania się do zmian. Pozwoli to odetchnąć również księgowym i kadrowym. Półroczny okres umożliwi spokojne i szczegółowe przeanalizowanie nowych przepisów i ich wdrożenie w praktyce. Będzie również przestrzeń na przeszkolenie zespołu i zadanie pytań organom podatkowym w celu rozwiania potencjalnych wątpliwości odnośnie stosowania nowelizacji. Pozwoli to uniknąć chaosu, z jakim spotykaliśmy się w trakcie wprowadzania pakietu ustaw określanych Polskim Ładem.
Jednak z drugiej strony eksperci zwracają uwagę na brak zamkniętego katalogu przepisów "niekorzystnych", co daje elastyczność w stosowaniu zasady. Odstępstwo od tej zasady byłoby możliwe w przypadku "ważnego interesu publicznego", co może prowadzić do szerokiej interpretacji i potencjalnego obchodzenia zasady 6-miesięcznego vacatio legis. Dodatkowo projekt odnosi się tylko do ustaw przedkładanych po wejściu w życie nowych przepisów, czyli po 1 stycznia 2026 r. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.
