Rok 2024 nie będzie odstępstwem od poprzednich lat. W nadchodzących miesiącach na przedsiębiorców czeka pakiet zmian w podatkach, wejście w życie kolejnych danin oraz nowe obowiązki dla firm. Część startuje już do 1 stycznia. Przedstawiamy najważniejsze z nich.
Hitem wśród nadchodzących zmian dla przedsiębiorców będzie wejście w życie Krajowego Systemu e-Faktur. Rozwiązanie powoduje konieczność przystosowania dotychczasowego sposobu rozliczeń do nowego systemu. Dodatkowo już pierwsza partia podwyżek podatków i opłat dla firm wchodzi w życie 1 stycznia. Na drugą trzeba będzie poczekać do połowy roku.
1. Krajowy System e-Faktury, czyli obowiązkowe e-faktury dla firm
Jako największą zmianę, która czeka na przedsiębiorców w połowie 2024 r., można wskazać wprowadzenie obowiązku e-fakturowania przy użyciu Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF). Fakturowa rewolucja jest kolejnym narzędziem uszczelniania systemu podatkowego w Polsce.
Od 1 lipca 2024 r. obowiązek wystawania faktur za pośrednictwem KSeF będzie dotyczył czynnych podatników VAT. Do tej grupy, najprościej ujmując, zaliczają się wszyscy podatnicy, którzy nie są zwolnieni podmiotowo lub przedmiotowo z VAT-u. Podmiotowe zwolnienie dotyczy przedsiębiorców, których wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym nie przekroczyła łącznie kwoty 200 000 zł (nie wlicza się podatku dochodowego). Natomiast przedmiotowo zwolnione z VAT-u są jednostki obowiązuje w wybranych branżach. Katalog czynności, które podlegają zwolnieniu, został wymieniony w art. 43 ust. 1 ustawy o VAT. Z przepisów wynika, że zwolnienie przedmiotowe obejmuje m.in. usługi w zakresie opieki medycznej, usługi transportu sanitarnego, usługi finansowe, powszechne usługi pocztowe czy dostawę złota dla Narodowego Banku Polskiego.
Jednocześnie warto zauważyć, że brak obowiązku dla podmiotów zwolnionych z VAT nie jest stanem stałym. Przedsiębiorcy korzystający ze zwolnienia docelowo również będą zobligowani do korzystania z Krajowego Systemu e-Faktur, ale w późniejszym terminie. Z obecnych przepisów wynika, że wystawianie faktury za pośrednictwem KSeF będzie obowiązkowe od 1 stycznia 2025 r.
2. Wynagrodzenie minimalne – koszty pracodawcy pójdą w górę
Z jednej strony wzrost płacy minimalnej jest powodem do zadowolenia wśród pracowników zatrudnionych według tej stawki na umowę o pracę lub zlecenie. Z drugiej strony wyższe wynagrodzenie minimalne oznacza wzrost kosztów dla przedsiębiorców zatrudniających pracowników w swojej firmie. W 2023 r. miesięczny koszt pracodawcy wynikający z jednej umowy o pracę wynosił 4337,28 zł przy pensji brutto 3600 zł (obowiązującej od 1 lipca).
Zgodnie z propozycją rządową od 1 stycznia 2024 r. wynagrodzenie minimalne wyniesie 4242 zł. Kolejna waloryzacja pensji będzie mieć miejsce w połowie roku. Bazując na dotychczasowych ustaleniach, od 1 lipca 2024 r. płaca minimalna wyniesie 4300 zł. W związku z tym w pierwszej połowie przyszłego roku koszty pracodawcy z tytułu jednej umowy o pracę wzrośnie o 773,48 zł do sumy 5110,76 zł. Natomiast od lipca, po drugiej podwyżce wynagrodzenia minimalnego, kwota wzrośnie do 5180,64 zł, czyli o kolejne 69,88 zł - łącznie o 843,36 zł.
3. Wzrost składek na ubezpieczenie zdrowotne dla ryczałtowców
Przedsiębiorcy rozliczający się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych muszą liczyć się z wyższą miesięczną składką na ubezpieczenie zdrowotne. Powodem jest wzrost przeciętnego wynagrodzenia - podstawy, na bazie której ustala się kwoty składki zdrowotnej. Od 1 stycznia 2024 r. osoby prowadzące działalność gospodarczą korzystające z ryczałtu zapłacą w zależności od rocznych przychodów:
- do 60 000 zł – wzrost do 399,60 zł miesięcznie z 376,16 zł,
- do 300 000 zł – wzrost do 666 zł miesięcznie z 626,93 zł,
- powyżej 300 000 zł – wzrost do 1198,80 zł miesięcznie z 1128,48 zł.
Dla osób zarabiających do 60 tys. zł przychodu łączna kwota w ciągu roku zwiększy się o 281,28 zł. Przedsiębiorcy osiągający przychody w drugim przedziale przychodowym zapłacą o 468,84 zł na przestrzeni 12 miesięcy. Natomiast kwota rocznych składek na ubezpieczenie zdrowotne dla ryczałtowców w trzeciej grupie wzrośnie o 843,84 zł.
4. Składki ZUS dla firm będą wyższe
Od 1 stycznia 2024 roku wrośnie wysokość miesięcznych składek ZUS na ubezpieczenie: emerytalne (19,52 proc.), rentowe (8 proc.), chorobowe (2,45 proc.), wypadkowe (od 0,67 do 3,33 proc.) oraz na Fundusz Pracy (2,45 proc.). W przyszłym roku składki ZUS dla przedsiębiorców będą wynosić odpowiednio:
- składka emerytalna: 916,35 zł,
- składka rentowa: 375,55 zł,
- składka chorobowa: 115,01 zł,
- składka wypadkowa: 78,40 zł,
- składka na Fundusz Pracy: 115,01 zł.
Podstawą wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w 2024 r. dla przedsiębiorców, którzy nie korzystają z obniżonych składek ZUS, jest 60 proc. prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego, czyli nie mniej niż 4694,40 zł.
5. Nowe limity dla małego podatnika
Dla odmiany na przedsiębiorców czeka również obniżka limitów podatkowych uprawniających do skorzystania ze statusu małego podatnika. W praktyce oznacza to, że mniejsza grupa osób prowadzących własną działalność będzie mogła skorzystać ze statusu małego podatnika i korzyści z nim związanych. Limity podatkowe ustalane są w euro, w związku z tym należy je przeliczyć po kursie Narodowego Banku Polskiego obowiązującym na pierwszy dzień roboczy października. W tym roku oznacza to 2 października 2023 r., ponieważ pierwszy wypadał w niedzielę.
6. Podatek minimalny dla spółek
Podatek minimalny wchodzi w życie od 1 stycznia 2024 r. W praktyce oznacza to, że spółki po raz pierwszy zapłacą daninę rok później. Obowiązek dotknie firm, które poniosły stratę podatkową (z działalności operacyjnej) lub nie przekroczył 2-proc. progu rentowności. W celach ewidencyjnych na potrzeby podatku minimalnego wyniki podatkowy będzie ustalany na zasadach różniących się od standardowych dla CIT-u. Po raz pierwszy podatek minimalny zostanie rozliczony w 2025 r.
Ustawodawca przewidział szereg wyłączeń. Podatek minimalny nie będzie obejmował m.in. instytucji finansowych, spółek komunalnych, przedsiębiorstw górniczych otrzymujących pomoc publiczną, podatników świadczących usługi związane z ochroną zdrowia, firm postawionych w stan upadłości, likwidacji lub objętych postępowaniem restrukturyzacyjnym, tzw. małych podatników.
7. Opłata za plastik
Kolejną zmianą, jaka czeka na przedsiębiorców w nadchodzącym roku, są nowe obowiązki oraz opłaty dotyczące produktów z tworzyw sztucznych wynikające z unijnej Dyrektywy Plastikowej/SUP (z ang. single-use plastic).
Od 1 lipca 2024 r. podmioty prowadzące działalność handlową lub gastronomiczną będą musiały pobierać opłatę od swoich klientów przy wydawaniu napojów i żywności w jednorazowych kubkach lub pojemnikach z tworzyw sztucznych. Taką opłatę będzie musiał pobrać również przedsiębiorca oferujący napoje lub żywność w maszynach vendingowych. Maksymalna stawka nowej daniny ma wynieść maksymalnie 1 zł/szt. Dokładne stawki opłat zostaną określone w rozporządzeniu.
8. Podatek od nieruchomości wydrenuje kieszenie przedsiębiorców
Przedsiębiorcy posiadający lokal, budynek lub grunt, który wykorzystują do do celów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej, zapłacą wyższy podatek do nieruchomości. Właściciele muszą liczyć się z 15-procnetową podwyżką stawki daniny, co przekłada się na nominalny wzrost od kilkuset do kilku tysięcy wzrostu w zależności od metrażu i rodzaju przedmiotu opodatkowania.
Właściciele nieruchomości korzystający z pomieszczeń w celach związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej mogę być opodatkowani maksymalną stawką na poziomie 33,10 zł/mkw. Przykładowo, przedsiębiorca korzystający z lokalu o powierzchni 200 mkw zapłaci 6620 zł podatku w skali roku. W 2023 r. z tytułu takiej samej nieruchomości danina wynosiła 5756 zł.
Stawka podatku od nieruchomości ustalana jest na podstawie wytycznych ustawowych. Zgodnie z przepisami minister finansów w drodze obwieszczenia wskazuje maksymalne – górne granice stawki podatku od nieruchomości. Te z kolei bazują na wskaźniku publikowanym prze Główny Urząd Statystyczny. Na podstawie dokumentu gminy mogą podjąć decyzję o wzrośnie na ich terenie. Na taki krok zdecydowało się większość miast wojewódzkich oraz część polskich miast do 50 tys. mieszkańców.
9. Zmiany stawek innych podatków i opłat lokalnych
Na tym nie kończą się zmiany w podatkach i opłatach lokalnych dla osób prowadzących działalność gospodarczą. Wszystkie maksymalne stawki wymienionych danin, w tym podatku od nieruchomości i podatku rolnego wzrosły.
Zgodnie z obwieszczeniem ministra finansów stawka każdego podatku i opłaty lokalnej będzie większa o 15 proc. od górnej granicy obowiązującej w 2023 r. Każda gmina samodzielnie podejmuje decyzję o stawce podatku i opłaty obowiązującej na jej terminie, przy spełnieniu warunku, że nie będzie wyższa od tej wskazanej w obieszczeniu.
10. Ochrona pracownika przed wypowiedzeniem
Przedsiębiorcy zatrudniający pracowników muszą pamiętać o zmianach w Kodeksie postępowania cywilnego, które zwiększają ochronę pracownika. W myśl nowych przepisów w sytuacji kiedy sąd zasądzi należność pracownika w sprawach z zakresu prawa pracy, sąd z urzędu nada wyrokowi przy jego wydaniu rygor natychmiastowej wykonalności w części nieprzekraczającej pełnego jednomiesięcznego wynagrodzenia pracownika. Jeżeli sąd uzna wypowiedzenie umowy o pracę za bezskuteczne albo przywróci pracownika do pracy, sąd na wniosek pracownika będzie mógł nałożyć w wyroku na pracodawcę obowiązek dalszego zatrudnienia pracownika do czasu prawomocnego zakończenia postępowania.
