Drzwi, okna, rolety antywłamaniowe

Drzwi i okna, oprócz podstawowej swej funkcji ochrony przed wiatrem, deszczem i śniegiem, powinny chronić przed łatwym wejściem włamywacza do pomieszczenia oraz zminimalizować straty, na jakie jesteśmy narażeni na skutek różnych działań związanych z kradzieżą, zniszczeniem lokalu lub mienia w nim zgromadzonego.

Na rynku istnieje wielu producentów wyrobów budowlanych, w tym wyspecjalizowanych tylko w produkcji stolarki okiennej, drzwiowej, żaluzji ochronnych. W oznaczeniach swych wyrobów stosują nie tylko nazwę handlową, ale także przywołują skomplikowany system norm i certyfikatów potwierdzających odpowiednią klasę bezpieczeństwa antywłamaniowego, odporności ogniowej, termicznej i akustycznej.

Polska Norma, Aprobata Techniczna i Certyfikat

Polskie Normy Budowlane są ustalane oraz aktualizowane przez Polski Komitet Normalizacyjny. Jednostką certyfikacyjną jest Instytut Techniki Budowlanej, do zadań którego należy między innymi przeprowadzanie procedur o nadanie Aprobaty Technicznej (AT), Europejskiej Aprobaty Technicznej (ETA), opracowywanie Rekomendacji Technicznych (RT ITB), Świadectw ITB wyrobu do jednostkowego zastosowania (JS ITB). Podstawowe rodzaje dokumentów określających cechy produktów przeznaczonych do stosowania w budownictwie to Polskie Normy (PN) i Aprobaty Techniczne (AT). Określa się w nich, jakie cechy powinien mieć produkt przeznaczony do konkretnego celu.

Aprobaty Techniczne wydawane są na podstawie Rozporządzenia Ministra Infrastruktury w sprawie sposobów deklarowania zgodności wyrobów budowlanych oraz sposobu znakowania ich znakiem budowlanym. Aprobata techniczna może być udzielona dla wyrobu budowlanego, dla którego nie ustanowiono Polskiej Normy wyrobu lub wyrobu budowlanego, dla którego właściwości użytkowe, odnoszące się do wymagań podstawowych, różnią się w sposób istotny od właściwości określonych w Polskiej Normie wyrobu.

Aprobaty Techniczne ITB udzielane są na wniosek producenta lub grupy producentów wyrobu budowlanego, a w przypadku zestawu wyrobów budowlanych – na wniosek podmiotu kompletującego zestaw. Aprobaty Techniczne ITB udzielane są na okres 5 lat z możliwością przedłużenia na następny okres. W aprobacie można także wprowadzić zmianę. Aprobata techniczna określa przeznaczenie, właściwości techniczne i warunki użytkowania oraz potwierdza bezpieczeństwo konstrukcji.

Certyfikat stwierdza zgodność wyrobu z deklarowanymi przez wytwórcę określonymi w normach właściwościami. Certyfikaty wydawane są na okres 3 lat. Element wyprodukowany, zakupiony i zamontowany w okresie ważności certyfikatu zachowuje ważność na cały okres eksploatacji. Utrata certyfikatu następuje w przypadku dokonania zmian konstrukcyjnych lub w przypadku zmiany przepisów. Tabliczka znamionowa certyfikatu, która jest zazwyczaj przyklejona do wyrobu, zawiera informacje: nazwę wyrobu, numer klasyfikacji, rodzaj normy, według której dokonano klasyfikacji, nazwę producenta, numer certyfikatu, nazwę jednostki wydającej certyfikat.

Europejską Aprobatę Techniczną wydaje się po przeprowadzeniu badań według odpowiedniej procedury zgodności. Wyroby budowlane mogą być oznaczone znakiem CE.

Rekomendacje Techniczne ITB wydawane są dla wyrobów o powtarzalnych rozwiązaniach technicznych, a także wyrobów, które nie podlegają ustawowym wymaganiom o wyrobach budowlanych lub wyrobów wprowadzonych do użytkowania oznaczonych znakiem B lub CE.

Świadectwa ITB określają przydatność wyrobu do jednostkowego zastosowania.

Wyroby, co do których nie jest wymagany certyfikat na znak bezpieczeństwa wyrobu, muszą uzyskać certyfikat zgodności lub deklarację zgodności z Polską Normą lub Aprobatą Techniczną. Zgodność produktu ocenia się według systemu certyfikacji zgodności lub deklaracją zgodności.

Certyfikacja zgodności to procedura kontroli produktu, w wyniku której może on otrzymać certyfikat zgodności z Polską Normą lub Aprobatą Techniczną lub znak bezpieczeństwa.

Deklaracja zgodności jest oświadczeniem producenta, że jego produkt jest zgodny z Polską Normą bądź Aprobatą Techniczną.

Według polskich przepisów, producent jest zobowiązany do umieszczenia na swoim produkcie wszystkich wymaganych polskim prawem znaków atestowych.

Znakiem świadczącym o tym, że dany towar został poddany procedurze atestacji według Polskich Norm Budowlanych i Aprobat Technicznych, jest znak budowlany „B”.

Z chwilą przystąpienia Polski do Unii Europejskiej do obrotu handlowego zostały dopuszczone materiały oznaczone znakiem „CE”, który oznacza, że wyrób jest zgodny ze zharmonizowaną normą europejską lub Europejską Aprobatą Techniczną. Znak „CE” nie oznacza jakości wyrobu, lecz świadczy on jedynie o tym, że dany wyrób spełnia wymagania dotyczące bezpieczeństwa użytkowania, ochrony zdrowia i ochrony środowiska.

Klasy odporności na włamanie

Spotykane w handlu klasy odporności na włamanie spełniały wymogi określone w normie PN-90/B-92270 z roku 1990 i nieanulowanej do tej pory. Stąd w sklepach można spotkać wyroby zarówno z klasyfikacją zgodną z dyrektywą Unii Europejskiej, jak i starą Polską Normą. Według tej Normy klasy odporności na włamanie oznaczone są literowo A, B, C i nie znajdują prostego, bezpośredniego przełożenia na klasy odporności norm europejskich. Wynika to z dokumentów normatywnych i metod badań.

Europejski Komitet Normalizacyjny (CEN) przyjął w 1997 r., a dopiero dwa lata później opublikował pakiet norm przeznaczonych do tymczasowego stosowania w okresie 3 lat. Jednakże po tym czasie niewiele uczyniono i okres tymczasowości przedłużono. Normy przeznaczone do tymczasowego stosowania oznaczane są jako ENV. W Polsce normy tymczasowe zostały włączone do katalogu Polskich Norm i są oznaczone jako PN-ENV. W roku 2006 wprowadzono do katalogu Polskich Norm normy oznaczone jako PN-ENV 1627:2006, PN-ENV 1628:2006, PN-ENV 1629:2006 i PN-ENV 1630:2006. Obecnie wszystkie badania określające klasę odporności na włamanie dla okien, drzwi i żaluzji wykonuje się zgodnie z metodologią zawartą w tych normach.

ENV 1627 określa wymagania i klasyfikację dla właściwości dotyczących odporności na włamanie drzwi, okien oraz żaluzji i ma zastosowanie do wyrobów posiadających następujące sposoby otwierania: rozwieranie, przechylanie, składanie, rozwieranie – uchylanie, górne lub dolne zawieszenie, przesuwanie poziome lub pionowe oraz zwijanie. Dla badania odporności przeszkleń drzwiowych norma ta odwołuje się do innej normy PN-EN 356.

ENV 1628 określa metodę badania dla wyznaczenia odporności na obciążenie statyczne w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji.

ENV 1629 wyznacza metodę badania dla określenia odporności na obciążenie dynamiczne w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji.

ENV 1630 podaje metodę badania dla określenia odporności na próby włamania ręcznego w celu oceny właściwości przeciwwłamaniowych okien, drzwi i żaluzji, niezależnie od materiału, z jakiego zrobiono te wyroby, oraz przedstawia zestawy narzędzi.

Normy przejściowe zostaną zastąpione opracowanymi już normami właściwymi, co jest zapowiedziane na ten rok.

Wskazane wyżej normy zawierają między innymi definicje odporności na włamania elementów przeciwwłamaniowych, klasy odporności, stanu zamknięcia i czasu oporu.

Odporność na włamania to właściwość okna, drzwi, żaluzji, polegająca na stawianiu oporu próbom wtargnięcia do chronionego pomieszczenia lub obszaru wskutek zastosowania fizycznej przemocy, gdy za pomocą określonych z góry narzędzi zostaje uszkodzone lub zniszczone okno, drzwi albo żaluzja,

Elementy przeciwwłamaniowe to kompletne, funkcjonujące elementy, które stanowią opór przy wtargnięciu dokonanemu przy użyciu siły fizycznej wspomaganej przez określone z góry narzędzia,

Klasa odporności to poziom odporności na próby włamania, którą ma zapewnić okno, żaluzja, drzwi

, Stan zamknięcia – wyróżnia się dwa stany – pierwszy to taki, w którym okno, drzwi lub żaluzja są zabezpieczone w taki sposób, że mogą być otwarte od wewnątrz bez klucza i bez jakiegokolwiek uszkodzenia, ale nie mogą być one otwarte od strony ataku; drugi to są zabezpieczone w taki sposób, że nie mogą być otwarte z obydwu stron bez klucza lub urządzenia elektrycznego i bez jakiegokolwiek uszkodzenia.

Czas oporu określany jest jako czas roboczy osoby badającej i przeprowadzającej próbę włamania ręcznego, liczony łącznie z czasami zmiany narzędzi krótszymi niż 5 s każdy.

Według podstawowej normy PN-ENV 1627 dla okien, drzwi i żaluzji wyróżnia się sześć klas odporności – od 1 do 6. Zabezpieczenia zaliczane do klas od 1 do 3 powinny stanowić wystarczającą przeszkodę dla przypadkowego włamywacza, ale już dla bardziej doświadczonego i przygotowanego do włamania, niestety, nie. Zabezpieczenia objęte klasą od 4 do 6 mają stanowić skuteczną ochronę dla przypadkowego włamywacza i stanowić solidny opór dla doświadczonego i dobrze przygotowanego włamywacza.

Klasa 1 – bez badań na włamania ręczne, drzwi przy użyciu fizycznej przemocy kopiąc nogą, naciskając ramieniem, podnosząc lub wyrywając drzwi bez użycia jakichkolwiek narzędzi,
Klasa 2 – czas oporu – minimum 3 min. Próba otwarcia drzwi przy użyciu prostych narzędzi, takich jak wkrętak, szczypce, klin, młotek,
Klasa 3 – czas oporu – minimum 5 min. Włamywacz próbuje wejść używając dodatkowego śrubokręta i łomu,
Klasa 4 – czas oporu minimum 10 min. Włamywacz do sforsowania drzwi używa elektronarzędzi zasilanych akumulatorowo, młotka, siekiery, dłuta, łomu,
Klasa 5 – czas oporu – 15 min. Włamywacz użyje narzędzi elektrycznych, na przykład wiertarki, wyrzynarki czołowej, szlifierki kątowej z dyskiem o średnicy do 125 mm,
Klasa 6 – czas oporu – minimum 20 min. Używa elektronarzędzi, ale większej mocy, w tym szlifierki kątowej z dyskiem o średnicy maksymalnej do 230 mm.

Szyby zainstalowane w oknach i drzwiach powinny spełniać, w zależności od klasy odporności wyrobu, wymagania przewidziane według normy PN-EN 356:2000 „Szkło w budownictwie. Szyby ochronne. Badania i klasyfikacja odporności na ręczny atak”. Rozróżnia się trzy rodzaje szyb. Grupa pierwsza to szyby o zwiększonej odporności na przebicie i rozbicie – szyby bezpieczne i szyby o podwyższonej odporności na włamanie. Grupa druga to szyby odporne na ostrzał z broni palnej. Trzecia grupa to szyby o zwiększonej odporności na działanie fali detonacyjnej. Dodatkowo w każdej grupie występują klasy szyb. Dla rozważań o zabezpieczeniu domów rozpatrzone zostaną szyby z grupy pierwszej.

Szyby o zwiększonej odporności na przebicie i rozbicie dzieli się na 10 klas o narastającej odporności. Badania przeprowadza się zgodnie z normami europejskimi.

Klasa szyb 01, 02, P1 – mieszkania, szkoły, biura,
Klasa szyb P1, P2 – domy wolno stojące, okna parterów bloków mieszkalnych, witryny hoteli i biur, obiekty handlowe o małej wartości chronionej, hale sportowe, kioski,
Klasa szyb P3,P4 – witryny salonów hoteli i biur, obiekty handlowe o znacznej wartości chronionej, wille,
Klasa szyb P5, P6 – muzea, sklepy z antykami, galerie sztuki, zakłady psychiatryczne, sale operacyjne banków, kantory, sklepy o dużej wartości chronionej, ekskluzywne wille,
Klasa P7, P8 – zakłady i sklepy jubilerskie, banki, obiekty specjalne, wystawy obiektów handlowych o dużej wartości chronionej.