Jako wyuczony zawód wskazują sprzedawcę, kucharza, robotnika gospodarczego lub ślusarza. Wcześniej pracowali w przetwórstwie przemysłowym, budownictwie lub w handlu. Długotrwale bezrobotni stanowią 40,5 proc. wszystkich bezrobotnych i stanowią poważny problem polskiego rynku pracy.
Od kilku miesięcy trwają prace nad nowelizacją ustawy o rynku pracy. Jedną z podstawowych zmian jest zwrócenie pomocy państwa w kierunku aktywizacji osób długotrwale bezrobotnych. – Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku pracy, w tym coraz częściej podnoszoną przez pracodawców kwestię niedoborów kadrowych i niekorzystne zmiany demograficzne w postaci starzenia się populacji osób w wieku produkcyjnym, należy postrzegać osoby długotrwale bezrobotne – jak wskazano jest to grupa 600 tys. osób – jako potencjalne źródło zaspokojenia potrzeb pracodawców – podaje resort pracy.
– Dziś w rejestrach urzędów pracy pozostają przede wszystkim osoby mające największe problemy z podjęciem zatrudnienia, których przywrócenie na rynek pracy jest zarówno kosztowne, jak i długotrwałe. Co drugi zarejestrowany jest długotrwale bezrobotnym, co trzeci nie posiada kwalifikacji zawodowych, a co piąty doświadczenia zawodowego. Do tego są to bezrobotni zamieszkali często na słabo uprzemysłowionych terenach, co nie sprzyja szybkiemu podejmowaniu zatrudnienia. Potwierdza to również fakt utrzymywania się tzw. enklaw bezrobocia, czyli obszarów o wysokim jego poziomie – czytamy w uzasadnieniu do projektu zmian w ustawie o rynku pracy. Kim są długotrwale bezrobotni?
Na garnuszku członków rodziny
Jak wynika z danych Głównego Urzędu Statystycznego, w końcu czerwca 2018 r. bezrobotnych zarejestrowanych w urzędach pracy było 967,9 tys. osób. Większość z nich (836,3 tys. osób) to osoby, które wcześniej pracowały zawodowo. W tej grupie 41,0 tys. straciło pracę z przyczyn leżących po stronie zakładu pracy. 85 proc. ogółu bezrobotnych w tym czasie nie posiadało prawa do zasiłku.
Według informacji Centrum Badania Opinii Społecznej bezrobotni pozostają na utrzymaniu pozostałych członków rodziny (taką odpowiedź zadeklarowało 71 proc. respondentów), inni utrzymują się z prac dorywczych (14 proc.), z oszczędności (21 proc.) oraz z pomocy opieki społecznej, instytucji charytatywnych lub kościoła (20 proc.).
|
Źródła utrzymania osób bezrobotnych (proc.) |
||||
|---|---|---|---|---|
|
Źródła utrzymania |
III 2005 |
III-IV 2010 |
III-IV 2014 |
III-IV 2018 |
|
Pozostaję na utrzymaniu członków rodziny |
69 |
69 |
66 |
71 |
|
Z prac dorywczych |
39 |
26 |
29 |
14 |
|
Z oszczędności |
13 |
10 |
13 |
21 |
|
Z pomocy opieki społecznej, instytucji charytatywnych, kościoła |
17 |
14 |
14 |
20 |
|
Z zasiłku dla bezrobotnych |
9 |
12 |
9 |
10 |
|
Z drobnego handlu |
7 |
2 |
1 |
0 |
|
Z prac stałych |
1 |
1 |
1 |
1 |
|
Z wyprzedaży posiadanych przedmiotów |
1 |
1 |
0 |
1 |
|
Z pieniędzy zdobytych niezupełnie uczciwie |
3 |
0 |
1 |
0 |
|
Trudno powiedzieć |
2 |
2 |
2 |
3 |
|
Źródło: opracowanie własne Bankier.pl na podstawie wyników badania CBOS „Bezrobotni 2018” |
||||
W końcu czerwca 2018 roku udział osób długotrwale bezrobotnych, czyli osób pozostających w rejestrach urzędów pracy łącznie przez okres ponad 12 miesięcy w okresie ostatnich 2 lat, stanowił 54,7 proc. W opracowaniu resortu pracy czytamy, że niepokojący pozostaje fakt utrzymywania się wysokiej liczby takich osób pozostających w ewidencji urzędów pracy powyżej 24 miesięcy. W końcu 2017 roku w grupie najdłużej oczekujących na podjęcie zatrudnienia znalazło się 271,4 tys. osób, w porównaniu do 2016 roku – odsetek ten zmalał o 17,0 proc.
Poziom długotrwałego bezrobocia jest zróżnicowany w poszczególnych rejonach kraju. Najwyższą liczbę takich osób odnotowano w ewidencjach urzędów w województwach: mazowieckim (88,2 tys. osób), podkarpackim (54,5 tys. osób), śląskim (49,1 tys. osób), natomiast najmniej w województwach: lubuskim (12,1 tys. osób), opolskim (14,1 tys. osób) i pomorskim (22,6 tys. osób).
Biorąc pod uwagę powiaty, odsetek długotrwale bezrobotnych kształtował się w przedziale od 29,5 proc. w powiecie kartuskim do 75,3 proc. w powiecie włocławskim. Najniższe odsetki odnotowano również w powiecie myślenickim (30,7 proc.) oraz w Gorzowie Wielkopolskim (32,7 proc.). Najwyższe natomiast w powiecie włocławskim (73,5 proc.), m. Włocławek (72,1 proc.) oraz m. Przemyśl (68,4 proc.).
Kobiety w średnim wieku
Na strukturę długotrwale bezrobotnych mają wpływ również takie czynniki, jak wiek, płeć i wykształcenie. Średni czas pozostawania bez pracy wśród kobiet wyniósł na koniec 2017 roku 20,5 miesiąca, natomiast wśród mężczyzn 19,1 miesiąca. Odsetek kobiet w liczbie długotrwale bezrobotnych zwiększył się z 56,3 proc. w końcu 2016 roku do 58,4 proc. w końcu 2017 roku. Biorąc pod uwagę wspomnianą grupę, na 100 długotrwale bezrobotnych mężczyzn przypadało 141 kobiet.
Średni wiek długotrwale bezrobotnych wyniósł 42,3 roku. Najliczniejszą grupę stanowiły osoby w wieku 25-34 lata (25,8 proc. długotrwale bezrobotnych) oraz w wieku 35-44 lata (24,2 proc. długotrwale bezrobotnych).
– Wykształceniu przypisuje się kluczowe znaczenie w kontekście poszukiwania zatrudnienia. Im wyższy poziom wykształcenia, tym mniejsze prawdopodobieństwo znalezienia się w sytuacji długotrwałego bezrobocia, co nie oznacza, że samo posiadanie wyższego wykształcenia wyklucza długie pozostawanie bez pracy – podaje resort pracy w opracowaniu „Bezrobotni pozostający bez pracy powyżej 12 miesięcy od momentu zarejestrowania się oraz długotrwale bezrobotni w 2017 roku”.
Przeczytaj także
Na koniec 2017 roku osób długotrwale bezrobotnych z wyższym wykształceniem zarejestrowanych było 64,7 tys. osób, co stanowiło 10,9 proc. ogółu osób pozostających bez pracy powyżej 12 miesięcy. Wykształcenie zasadnicze zawodowe, gimnazjalne i poniżej posiadało 59,1 proc. długotrwale bezrobotnych.
Bez stażu pracy i bez zawodu
Długotrwale bezrobotni to najczęściej osoby mające niewielkie lub żadne doświadczenie zawodowe. Zarejestrowani bez stażu stanowili 16,2 proc. długotrwale bezrobotnych, do roku stażu 18,1 proc., a od roku do 5 lat – 22,3 proc.
|
Liczba długotrwale bezrobotnych według stażu pracy w końcu 2017 r. |
|
|---|---|
| Staż pracy | Liczba osób długotrwale bezrobotnych |
|
Do roku |
79 243 |
|
1-5 lat |
97 886 |
|
5-10 lat |
65 960 |
|
10-20 lat |
69 164 |
|
20-30 lat |
43 112 |
|
30 lat i więcej |
11 832 |
|
Bez stażu |
71 207 |
|
Źródło: opracowanie własne Bankier.pl na podstawie sprawozdania MRPiPS o rynku pracy. |
|
Według danych resortu pracy długotrwale bezrobotni wcześniej trudnili się w przetwórstwie przemysłowym, handlu hurtowym i detalicznym oraz naprawie maszyn i budownictwie. W końcu 2017 roku zarejestrowanych było 20,1 tys. długotrwale bezrobotnych, którzy nie posiadali zawodu i 347,01 osób, które zawód posiadały. Najpopularniejszymi profesjami wśród długotrwale bezrobotnych byli:
- Sprzedawcy – 43 953 osób
- Kucharze – 10 026 osób
- Robotnicy gospodarczy – 9 591 osób
- Ślusarze – 8 101 osób
- Pomocnicy robotnicy budowlani – 7 886 osób
- Murarze – 7 048 osób
- Technicy ekonomiści – 6 834
- Krawcy – 6 797
- Fryzjerzy – 5 706
- Sprzątaczki biurowe – 5 353.
Zainteresowanie aktywizacją spada
W 2017 roku status osób długotrwale bezrobotnych uzyskało 579,1 tys. osób, czyli o 145,2 tys. mniej niż w roku poprzednim. Odpływ z bezrobocia długotrwałego wyniósł natomiast 731,9 tys. osób, czyli był niższy o 14,6 proc. w 2016 roku.
Spada również liczba osób, które decydują się wziąć udział w programach aktywizujących. W porównaniu z 2016 rokiem, jak podaje resort pracy, liczba długotrwale bezrobotnych objętych programami spadłą o 31,1 tys. osób, czyli o 18 proc.
Długotrwale bezrobotni przede wszystkim korzystali z możliwości stażu (46,9 tys. osób), prac społecznie użytecznych (28,5 tys. osób) i szkoleń – 12,4 tys. osób. 14,7 tys. podjęło się robót publicznych, 11,6 tys. prac interwencyjnych, a działalność gospodarczą rozpoczęło 8,8 tys. długotrwale bezrobotnych.
