Jeden pracownik wprowadzający ulepszenia i zakup oprogramowania – tak wyglądają innowacje w Polsce. Krajowe wydatki na badania i rozwój w Polsce to 1,32 proc. PKB. Mniej, niż wynosi średnia w 27 państwach Unii Europejskiej, jednak dzielnie wspinamy się po drabinie innowacyjności. W ciągu kilkunastu lat awansowaliśmy o 16 oczek w ogólnoświatowym rankingu. Zobacz 10 wykresów o innowacjach w Polsce.
1. W Polsce rosną krajowe wydatki na badania i rozwój
W ciągu 15 lat dystans Polski do średniej unijnej zaczął się skracać. W 2004 r. średnie wydatki na badania i rozwój w 27 krajach UE wynosiły 1,8% PKB i były ponad 3 razy wyższe niż wydatki w Polsce (0,55%), podczas gdy w 2019 r. były już tylko 1,6 razy wyższe. Dystans skrócił się o połowę, podają autorzy raportu „Jak zmieniała się innowacyjność polskiej gospodarki od 2004 roku”.
Dodatkowo pomiędzy 2004 a 2019 r. wydatki na badania i rozwój w Unii Europejskiej zwiększyły się o 0,4 punktu procentowego, a w Polsce o 0,8. Był to jeden z najwyższych wzrostów wśród krajów Wspólnoty w tym okresie.
2. Coraz więcej osób zajmuje się badaniami i rozwojem
W Polsce udział osób zajmujących się badaniami i rozwojem w populacji aktywnej zawodowo nie jest wysoki. W 2008 r. nasz kraj znajdował się na 25. miejscu w Unii Europejskiej z zatrudnieniem na poziomie 0,4 proc., podczas gdy w 2019 r. już na 19. miejscu z poziomem 0,99 proc.
Jednocześnie warto podkreślić, że Polska odnotowała piąty najwyższy wzrost w punktach procentowych w tym okresie, wynoszący 0,54 wśród wszystkich krajów członkowskich. Identyczny wynik osiągnęła Słowenia. Wyższy wzrost był tylko w Irlandii, Holandii, Belgii i na Węgrzech, wskazują autorzy raportu „Jak zmieniała się innowacyjność polskiej gospodarki od 2004 roku”.
3. Wciąż niewiele pracowników w firmach zajmuje się tylko innowacjami
Ponad 41 proc. firm innowacyjnych, które wzięły udział w badaniu, zatrudniało po jednym pracowniku odpowiedzialnym za pracę przy opracowywaniu/wdrażaniu innowacyjnych rozwiązań. W przypadku przedsiębiorstw określanych mianem nieskutecznego innowatora odsetek ten wyniósł 56,7 proc. Firmy innowacyjne częściej zatrudniają więcej pracowników zajmujących się wprowadzeniem ulepszeń w działalności gospodarczej.
Autorzy raportu „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw” wyróżnili dwie grupy pojęć na potrzeby opisu wyników badania. Pierwsza z nich to „nieskuteczny innowator” - firma aktywna innowacyjnie, która przerwała, zaniechała lub nie ukończyła realizowanego projektu innowacyjnego. Z drugiej strony jest „firma innowacyjna” – przedsiębiorstwo, które w badanym okresie wprowadziło (przynajmniej jedną) innowację produktową w zakresie wyrobów, innowację produktową w zakresie usług lub innowację procesów biznesowych (metod wytwarzania produkcji, świadczenia usług, logistyki, dostaw, przetwarzania informacji i komunikacji, podziału zadań wewnątrz przedsiębiorstwa czy marketingowych).
4. Ponad 1/3 dużych firm wprowadza innowacyjne rozwiązania
„W przypadku innowacji produktowych i usługowych można zauważyć zależność, z której wynika, że im większe przedsiębiorstwo, tym większa skłonność do innowacyjności w tym zakresie” – wskazują autorzy czwartej edycji raportu „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw” opracowanego na zlecenie Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości.
Ponad 35 proc. firm zatrudniających powyżej 250 pracowników wprowadziło innowację produktową w zakresie wyrobów na rynek w 2021 r. To blisko dwa razy wyższy odsetek niż wśród przedsiębiorstw zatrudniających w przedziale od 50 do 249 osób. Natomiast patrząc z perspektywy innowacji produktowych w zakresie usług, odsetek firm, które je wprowadziły, jest zdecydowanie wyższy niż w zakresie wyrobów.
5. Największe przychody z innowacji są na Mazowszu
Sprawdziliśmy, jak wyglądał udział przychodów ze sprzedaży produktów nowych lub ulepszonych dla rynku w przychodach ze sprzedaży ogółem przedsiębiorstw przemysłowych w poszczególnych województwach. W 2020 r. najwyższy udział na poziomie 7,6 proc. był na Mazowszu. Z kolei w 2014 r. liderem był Dolny Śląsk, gdzie udział przychodów wyniósł 5,4 proc. – wynika z danych aplikacji SmartRadar, narzędzia informatycznego służącego do gromadzenia, przetwarzania i prezentowania danych dotyczących krajowych i regionalnych inteligentnych specjalizacji.
6. Co dziesiąta firma przeznaczyła nie więcej niż 10 tys. zł na innowacje
Wdrażanie innowacji w firmie nie zawsze równa się dużym nakładom finansowym. Z raportu „Monitoring innowacyjności polskich przedsiębiorstw” wynika, iż łącznie ponad jedna trzecia przedsiębiorstw innowacyjnych przeznaczyła na ten cel nie więcej niż 50 tys. zł, a w przypadku co dziesiątej firmy innowacyjnej nakłady były nie większe niż 10 tys. zł.
7. Większość dużych firm inwestuje w innowacje ponad 0,5 mln zł
Pozostając w temacie nakładów finansowych przeznaczanych na innowacje, warto pochylić się nad klasyfikacją kosztów z podziałem na wielkość przedsiębiorstwa. W zależności od liczby zatrudnionych osób środki przeznaczane na działalność inwestycyjną są różne.
„Firmy inwestujące do 10 tys. zł to w dominującym stopniu mikro- oraz małe przedsiębiorstwa. To właśnie wielkość firm wydaje się główną determinantą wysokości ponoszonych nakładów. Wraz ze wzrostem wielkości firm rośnie ich odsetek przeznaczających wyższe kwoty na inwestycje” – czytamy w raporcie. Z kolei wśród dużych przedsiębiorstw nakłady na działalność innowacyjną wynoszą w większości przypadków powyżej 100 tys. zł. Natomiast środki powyżej 0,5 mln zł deklaruje 63,4 proc. dużych firm.
8. Zmniejsza się przepaść pomiędzy Mazowszem a pozostałymi województwami
W ciągu trzech lat stopniowo zmniejsza się przepaść pomiędzy Mazowszem a pozostałymi województwami pod względem liczby zgłoszeń patentowych. Jeszcze w 2019 r. w województwie mazowieckim było pięciokrotnie więcej zawiadomień niż w drugim pod tym względem regionie. Natomiast już 2021 r. różnica zmniejszyła się do 25 proc., wynika z danych z aplikacji SmartRadar.
9. Maleje liczba firm współpracujących z ośrodkami badawczymi
W latach 2019-2022 spadła liczba przedsiębiorców współpracujących z ośrodkami badawczymi w Polsce – z 706 do 510 firm, czyli o blisko 40 proc., wynika z danych zamieszczonych w rządowej bazy SmartRadar. Trend spadkowy może być związany z malejącą liczbą konkursów pomiędzy 2014 a 2020 r.
10. Polska wspina się po drabinie innowacyjności
Polska pomiędzy 2007 a 2021 rokiem awansowała o 16 pozycji w górę, z 56. na 40. miejsce w Global Innovation Index. Zestawienie otwiera Szwajcaria, na drugiej pozycji jest Szwecja, a stawkę na podium zamykają Stany Zjednoczone. Ranking przygotowywany jest przez WIPO (Światową Organizację Własności Intelektualnej). Polska najwyższą pozycję, czyli 38. miejsce, zajmowała w 2017 i 2020 r.
Wszystkie teksty napisane z okazji drugiego na Bankier.pl Dnia Innowacji
Innowacje w firmach po nowemu. Przedsiębiorcom będzie łatwiej powalczyć o dofinansowanie na rozwój
Biomed, Mabion czy Azoty. Polskie spółki stawiają na nowości, z czego chętnie korzysta gospodarka
Polska wspina się po drabinie innowacyjności
Kwota dofinansowania projektów modułowych dla firm robi wrażenie
„Rosnące wydatki na badania i rozwój oraz zwiększająca się liczba osób pracujących w tym obszarze sprzyjają awansowi Polski w międzynarodowym rankingu innowacyjności, (…) Choć miejsce 40. nie przynosi powodu do chluby i pokazuje, że kraj wciąż musi wykonać wiele pracy i zainwestować wiele pieniędzy, by podnieść swoje zdolności technologiczne” – wskazują autorzy raportu SpotData dotyczącego rozwoju innowacyjności polskiej gospodarki.
