Zmiany w prawie karnym. Aresztowanie na odległość w tarczy 4.0

Rząd w nowej wersji tarczy dokonuje zmian w procedurze karnej, wprowadza możliwość przeprowadzenia e-rozpraw w postępowaniu karnym, świadkowie będą mogli być przesłuchiwani na odległość. Tarcza 4.0 wprowadza nowy czyn do Kodeksu wykroczeń oraz karę łączną w Kodeksie karnym.

Minimum 3 tys. zł grzywny ma grozić za wulgarne zakłócanie internetowych transmisji  na żywo. Z kolei w Kodeksie karnym nastąpi powrót do obowiązujących w 2015 r. zasad wymierzania kary łącznej. Nowe przepisy zakładają również zmiany w Kodeksie postępowania karnego, m.in. e-rozprawy, zdalne tymczasowe aresztowanie czy przesłuchania świadków na odległość.

Zmiany w procedurze karnej

Zaproponowane zmiany w zakresie Kodeksu postępowania karnego mają na celu poszerzenie możliwości zdalnego przeprowadzania wybranych czynności postępowania karnego. Ma to poskutkować zwiększeniem jego szybkości, zmniejszeniem kosztów i uciążliwości ponoszonych przez uczestników procesu w związku z koniecznością stawiennictwa w sądzie, a równocześnie stworzy możliwości ograniczenia zagrożeń wynikających ze stanu epidemii – czytamy w uzasadnieniu do projektu zmian wprowadzonych za pomocą tarczy 4.0.

Kodeks postępowania karnego (k.p.k) już obecnie przewiduje możliwości prowadzenia czynności sądowych w formie zdalnej. Należą do nich:

• przesłuchanie świadka w trybie art. 177 § 1a k.p.k.;
• przesłuchanie świadka incognito w trybie art. 184 § 4 k.p.k.;
• przesłuchanie świadka w bezpiecznym pokoju z wykorzystaniem środków komunikacji zdalnej w trybie art. 185 a – 185 c k.p.k.;
• złożenie wyjaśnień przez oskarżonego w trybie art. 377 § 4 k.p.k.;
• przesłuchanie świadka, biegłego lub złożenie wyjaśnień przez współoskarżonego w trybie art. 177 § 1a w okolicznościach określonych w art. 390 § 3 k.p.k.;
• uczestnictwo sprawcy w czynnościach sądowych w trybie przyspieszonym zgodnie z art. 517 b k.p.k.

Projekt tarczy 4.0 zakłada, że sąd będzie mógł w ramach wideokonferencji połączyć się z podejrzanym, co do którego prokuratura wnioskuje o pozbawienie wolności. Ponadto przesłuchanie świadka będzie mogło również odbywać się na odległość, kiedy zostanie zapewniony bezpośredni przekaz obrazu i dźwięku. Dzięki wprowadzanym zmianom oskarżeni nie będą musieli być doprowadzani do sądu, jeżeli ich udział w czynnościach będzie mógł być zapewniony przy użyciu urządzeń technicznych umożliwiających przeprowadzenie czynności procesowych na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. I co bardzo istotne, tymczasowe aresztowanie również będzie mogło się odbywać na odległość.

Natomiast w przypadku, kiedy w posiedzeniu bierze udział obrońca, a przebywa on w innym miejscu, sąd na wniosek oskarżonego lub obrońcy będzie mógł zarządzić przerwę na czas oznaczony i zezwolić na telefoniczny kontakt obrońcy z oskarżonym, chyba że uwzględnienie wniosku może zakłócić prawidłowy przebieg posiedzenia lub stwarza ryzyko nierozstrzygnięcia wniosku w przedmiocie zastosowania tymczasowego aresztowania przed upływem dopuszczalnego czasu zatrzymania oskarżonego. Taka konstrukcja przepisów może pozbawić oskarżonych skutecznego prawa do obrony.

Nowy czyn w Kodeksie wykroczeń

Ustawodawca dodaje nowe wykroczenie do kodeksu, wprowadzajac je tarczą 4.0: gdy osoba, która nie będzie do tego uprawniona, wyłączy transmisję danych prowadzoną przy użyciu systemu teleinformatycznego, będzie udaremniać lub utrudniać przekazywanie informacji. Zgodnie z projektem podlegać będzie karze ograniczenia wolności albo grzywny nie niższej niż 1000 złotych.

Dodatkowo, jeżeli sprawca opisanego wyżej czynu będzie używać słów powszechnie uznanych za obelżywe lub w inny sposób dopuszczać się będzie nieobyczajnego wybryku, podlegać będzie karze aresztu, ograniczenia wolności albo karze grzywny nie niższej niż 3000 złotych. Należy pamiętać, że przepisy te mogą być skutecznie stosowane w stosunku do osób, które ukończyły 17 lat. Osoby młodsze, zgodnie z art. 8 k.w., nie podlegają odpowiedzialności za wykroczenia wyszczególnione w Kodeksie wykroczeń.

Kara łączna

W projekcie tarczy 4.0 rządzący przywracają zasady łączenia kar obowiązujące w prawie karnym do dnia 30 czerwca 2015 r.

W uzasadnieniu projektu czytamy, że ma to na celu aspekt sprawiedliwościowy oraz ekonomiczny, ponieważ  powoduje ograniczenie liczby przypadków, w których możliwe jest łączenie kar, a w wymiarze procesowym będzie się to przejawiało w zmniejszeniu liczby wydawanych wyroków łącznych.

Rozwiązanie to ma przynieść redukcję spraw rozpoznawanych w sądach obecnie. Na tej zmianie ma zyskać policja oraz Służba Więzienna, które będą mogły przeznaczyć swoich funkcjonariuszy do innych zadań. Przepisy wprowadzane tarczą 4.0 do kodeksu karnego mają być stosowane do kar prawomocnie orzeczonych po dniu wejścia w życie ustawy.

Źródło: