Przedsiębiorczość jest zwykle promowana jako coś pozytywnego. Rozwój gospodarczy kraju, rozwój osobisty, przygoda, strona finansowa - to wszystko jest bardzo piękne i prawdziwe. Jednak przedsiębiorczość wymaga nie tylko entuzjazmu, ale też piekielnej dokładności w spełnianiu przepisów prawnych. W przeciwnym razie przygoda szybko skończy się w sądzie, z wyrokiem więzienia lub grzywną.
Marek Barowicz w swojej książce "Jak prowadzić działalność gospodarczą. Aspekty prawne" (Wydawnictwo C.H. Beck, 2008) przeznaczył cały rozdział na przybliżenie prawnokarnego aspektu prowadzenia firmy. Poniżej znajdziesz fragment zawierający popularne przewinienia przedsiębiorcy oraz kary za nie przewidziane prawem. Wykorzystanie za zgodą Wydawcy.
Przedsiębiorca, który będąc zobowiązany na podstawie przepisu ustawy, decyzji właściwego organu lub umowy do zajmowania się sprawami majątkowymi lub działalnością gospodarczą osoby fizycznej, prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, przez nadużycie udzielonych mu uprawnień lub niedopełnienie ciążącego na nim obowiązku wyrządza jej znaczną szkodę majątkową, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat. Działanie w celu osiągnięcia korzyści majątkowej podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Wyrządzona szkoda majątkowa w wielkich rozmiarach podlega karze pozbawienia wolności od 1 roku do 10 lat. Jeżeli sprawca przestępstwa działa nieumyślnie, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat (art. 296 § 1–4 KK).
Osoba, która pełniąc funkcję kierowniczą w jednostce organizacyjnej wykonują¬cej działalność gospodarczą, przyjmuje korzyść majątkową, osobistą lub jej obietnicę w zamian za zachowanie mogące wyrządzić tej jednostce szkodę majątkową, czyn nie¬uczciwej konkurencji lub za niedopuszczalną czynność preferencyjną na rzecz nabywcy lub odbiorcy towaru, usługi lub świadczenia, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 296a § 1 KK). Wyrządzenie znacznej szkody majątkowej podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Nie podlega natomiast karze spraw¬ca przestępstwa, który zawiadomił o przyjęciu tych korzyści organ powołany do ściga¬nia przestępstw i ujawnił wszystkie istotne okoliczności przestępstwa, zanim organ ten o nim się dowiedział.
Przedsiębiorca, który w celu uzyskania od banku kredytu, pożyczki, poręczenia, gwarancji, akredytywy na określony cel gospodarczy przedkłada podrobiony, przerobiony, poświadczający nieprawdę lub nierzetelny dokument o istotnym znaczeniu dla uzyskania wymienionego wsparcia finansowego podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 297 § 1 KK).
Przedsiębiorca, który w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela przez to, że usuwa, ukrywa, zbywa, darowuje, niszczy, rzeczywiście lub pozornie obciąża lub uszkadza składniki swojego majątku, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat (art. 300 § 1 KK).
Przedsiębiorca, który będąc dłużnikiem kilku wierzycieli udaremnia lub ogranicza zaspokojenie ich należności przez to, że tworzy na podstawie przepisów prawa nową jednostkę gospodarczą i przenosi na nią składniki swojego majątku, a także doprowadza do swojej upadłości lub niewypłacalności, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 301 § 1–2 KK).
Przedsiębiorca, który w razie grożącej mu niewypłacalności lub upadłości, nie mogąc zaspokoić wszystkich wierzycieli, spłaca lub zabezpiecza tylko niektórych, działając w ten sposób na szkodę pozostałych, podlega grzywnie, karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 2 lat. Udzielanie wierzycielowi korzyści majątkowej za działanie na szkodę innych wierzycieli, w związku z postępowaniem upadłościowym lub zmierzającym do zapobiegnięcia upadłości, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat (art. 302 § 1-2 KK).
Przedsiębiorca, który wyrządził szkodę majątkową osobie fizycznej, prawnej lub jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej przez nieprowadzenie dokumentacji działalności gospodarczej lub prowadzenie jej w sposób nierzetelny, niezgodny z prawdą, podlega karze pozbawienia wolności do 3 lat. Wyrządzenie znacznej szkody majątkowej, będącej efektem takiego działania, podlega karze pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat (art. 303 § 1-2 KK). W przypadku skazania za przestępstwo określone w art. 296 § 3 KK lub art. 297 § 1 KK grzywnę orzeczoną razem z karą pozbawienia wolności można wymierzyć w wysokości do 2 tys. stawek dziennych (art. 309 KK).
Zgodnie z art. 77 ustawy o rachunkowości, przedsiębiorca, który dopuszcza do:
- nieprowadzenia ksiąg rachunkowych, prowadzenia ich wbrew przepisom ustawy lub podawania w tych księgach nierzetelnych danych;
- niesporządzenia sprawozdania finansowego, sporządzenia go niezgodnie z przepisami ustawy lub zawarcia w tym sprawozdaniu nierzetelnych danych;
- podlega grzywnie, karze pozbawienia wolności do 2 lat 2 lub obu tym karom łącznie.
Przedsiębiorca, który (art. 79 ustawy o rachunkowości):
- nie poddaje sprawozdania finansowego badaniu przez biegłego rewidenta;
- nie udziela lub udziela niezgodnych ze stanem faktycznym informacji, wyjaśnień, oświadczeń biegłemu rewidentowi lub nie dopuszcza go do pełnienia obowiązków,
- nie składa sprawozdania finansowego do ogłoszenia;
- nie składa sprawozdania finansowego lub sprawozdania z działalności we właściwym rejestrze sądowym;
- nie udostępnia sprawozdania finansowego;
- prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych bez wymaganych uprawnień;
- prowadzi działalność usługową w zakresie prowadzenia ksiąg rachunkowych lub wykonywania czynności doradztwa podatkowego bez spełnienia obowiązku zawarcia umowy ubezpieczenia;
podlega grzywnie lub karze ograniczenia wolności.
Stosownie do art. 585 § 1 KSH osoba, która biorąc udział w tworzeniu spółki handlowej lub będąc członkiem jej zarządu, rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej lub likwidatorem, działa na jej szkodę, podlega karze pozbawienia wolności do 5 lat oraz grzywnie.
Osoba, która będąc członkiem zarządu spółki lub jej likwidatorem, nie zgłasza wniosku o upadłość spółki handlowej, pomimo powstania warunków uzasadniających według przepisów upadłość spółki, podlega grzywnie, karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 1 roku (art. 586 KSH).
Osoba, która będąc członkiem zarządu lub likwidatorem, dopuszcza do nabycia przez spółkę handlową własnych udziałów lub akcji, podlega grzywnie, karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 6 miesięcy (art. 588 KSH). Tej samej karze podlega także osoba, która będąc członkiem zarządu lub likwidatorem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, dopuszcza do wydania przez spółkę dokumentów imiennych, na okaziciela lub dokumentów na zlecenie na udziały lub prawa do zysków w spółce (art. 589 KSH).
Członek zarządu, który dopuszcza do wydania dokumentów akcji niedostatecznie opłaconych, przed zarejestrowaniem spółki, przed zarejestrowaniem podwyższenia kapitału zakładowego, podlega grzywnie, karze ograniczenia lub pozbawienia wolności do 1 roku (art. 592 KSH).
Członek zarządu spółki handlowej, który wbrew obowiązkowi dopuszcza do tego, że zarząd (art. 594 § 1 KSH):
- nie składa sądowi rejestrowemu listy wspólników;
- nie prowadzi księgi udziałów lub akcji;
- nie zwołuje zgromadzenia wspólników lub walnego zgromadzenia;
- odmawia wyjaśnień osobie powołanej do rewizji lub nie dopuszcza jej do pełnienia obowiązków;
- nie przedstawia sądowi rejestrowemu wniosku o wyznaczenie biegłych rewidentów;
- nie ogłasza wzmianki o złożeniu opinii przez biegłego rewidenta w sądzie rejestrowym;
- podlega grzywnie do 20 tys. zł. Tej samej karze podlega członek zarządu, który dopuszcza do tego, że spółka przez czas dłuższy niż 3 miesiące wbrew prawu lub umowie pozostaje bez rady nadzorczej w należytym składzie.
Członek zarządu spółki handlowej, który dopuszcza do tego, że pisma i zamówienia handlowe nie zawierają właściwych danych, podlega grzywnie do 10 tys. zł (art. 595 § 1 KSH).
Sąd może orzec pozbawienie na okres od 3 do 10 lat prawa prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek oraz pełnienia funkcji członka rady nadzorczej, reprezentanta lub pełnomocnika w spółce handlowej osoby, która ze swojej winy (art. 373 ust. 1 prawa upadłościowego):
- nie złożyła w terminie 2 tygodni od dnia powstania podstawy do ogłoszenia upadłości wniosku o ogłoszenie upadłości;
- nie wydała lub nie wskazała po ogłoszeniu upadłości majątku, ksiąg handlowych, korespondencji lub innych dokumentów upadłego, do których wydania lub wskazania była zobowiązana z mocy ustawy;
- ukrywała, niszczyła lub obciążała po ogłoszeniu upadłości majątek wchodzący w skład masy upadłości;
- nie wykonała jako upadły w toku postępowania upadłościowego innych obowiązków ciążących na nim z mocy ustawy lub orzeczenia sądu.
Więcej informacji na temat prowadzenia działalności gospodarczej i różnych prawnych kruczków, sztuczek i problemów-ciekawostek znajdziesz w książce "Jak prowadzić działalność gospodarczą. Aspekty prawne" Marka Barowicza (Wydawnictwo C.H. Beck, 2008). Książkę znajdziesz w księgarni www.ksiegarnia.beck.pl, wpisując w pole wyszukiwarki tytuł.
Źródło: Mariusz Ludwiński dla Wydawnictwa C.H. Beck
