Nowelizacja kodeksu karnym skarbowego, która weszła w życie 17 grudnia ubiegłego roku, przyniosła blisko 145 zmian, w tym tzw. instytucję "czynnego żalu". Polega to na tym, że sprawcy wykroczenia lub przestępstwa skarbowego mogą uniknąć kary, jednak pod warunkiem, że okażą skruchę i powiadomią odpowiednie organa o popełnionych przez siebie przekroczeniach czy przestępstwach, zanim to wykryje fiskus - czytamy w "Rzeczpospolitej".
Aby czynny żal okazał się skuteczny, oprócz samodenuncjacji, muszą być spełnione i inne przesłanki. Podstawowym warunkiem jest wyrównanie strat finansowych spowodowanych przestępstwem. Do niedawna koniecznością było, aby sprawca zdarzenia w całości sfinansował uszczuploną lub narażoną na straty należność publicznoprawną (np. cło czy podatek). Aktualnie kodeks wymaga, aby "w terminie wyznaczonym przez uprawniony organ postępowania przygotowawczego uiszczono w całości wymagalną należność publicznoprawną uszczuploną popełnionym czynem zabronionym".
Ta zupełnie nowa forma spowodowała, że "zadośćuczynienie" może wykazać każdy, a nie tylko sprawca. Do tej pory wpłaty musiał dokonywać sam sprawca, co było wynikiem dosłownego traktowania przepisów przez organy skarbowe. Jak podaje gazeta, często dochodziło do sytuacji, w której osoby działające w imieniu dużych firm, a zatem główni księgowi, dyrektorzy finansowi, prezesi nie były w stanie spłacić zadłużeń ze względu na ich wysokość. Postanowiono więc "ożywić" ten przepis.
Należy podkreślić, że art. 16 § 2 wspomina tylko o wymaganej należności, a więc takiej, która pomimo istniejącego obowiązku nie została jeszcze uregulowana. Dotychczas wymagane było uiszczenie całej zaległej kwoty, nawet należności, którą jedynie narażono na stratę, bez fizycznego uszczerbku. Przepisy były interpretowane różnie. Jedne sądy i organy skarbowe podchodziły do sprawy w zgodzie z rozsądkiem, inne zaś postępowały według określonej ustawy.
W tym miejscu należy przybliżyć inną, ciekawą nowość. Nowy kodeks karny skarbowy wyklucza stosowanie „czynnego żalu” w stosunku do osób, które były głównymi sprawcami kierowniczymi danego przestępstwa bądź sprawcami polecającymi. Inaczej mówiąc, z prawa "łaski" nie mogą skorzystać, ani ci, którzy kierowali czynnościami innych osób powodując straty w skarbie państwa, ani ci, którzy wykorzystując uzależnienie innych osób poleciły im wykonanie czynu zabronionego.
PW
Na podstawie: "Rzeczpospolita"
Piotr Ogiński, Michał Szczypiór, "Skruszony podatnik może uniknąć kary"
