Podobno zasady są po to, aby je łamać. Jednak w inwestowaniu niektórych reguł łamać z reguły nie warto. W tym artykule chciałbym Państwu przybliżyć 20 zasad, których zastosowanie w mojej ocenie istotnie zwiększa szanse na inwestycyjny sukces.
Nie istnieje zbiór zasad, który zagwarantuje Ci, że będziesz zarabiał na rynku. Nie ma też żadnej gotowej recepty na inwestycyjny sukces. Ba, nawet sami pomysłodawcy opisanych poniżej reguł też czasami tracili pieniądze! Rzecz jednak w tym, by zwiększyć prawdopodobieństwo osiągnięcia dużych zysków i zredukować do minimum szanse na poniesienie dużych strat.
1. Zasada nr 1: nigdy nie trać pieniędzy. Zasada nr. 2: nigdy nie zapominaj o zasadzie nr 1 (Warren Buffett)
Może i brzmi to banalnie, ale warto położyć nacisk na unikanie strat. Wiadomo, że nie zawsze się to uda. Ważne by, dokonanie transakcji było poprzedzone dogłębną analizą oraz określeniem oczekiwanego efektu i maksymalnej akceptowalnej straty.
Przeczytaj także
2. Lepiej stracić okazję niż pieniądze
Na rynku zawsze jest jakaś okazja. Okazje przychodzą i odchodzą. Nie wyłapiemy wszystkich i nawet nie warto tego próbować. Wystarczy, że złapiemy jedną. Natomiast zdobycie pieniędzy z zasady jest trudne. Trzeba się namęczyć, poświęcić swój czas i wysiłek. Dlatego pieniądze są cenniejsze od okazji.
3. Pieniądze zarabia się siedząc, a nie handlując. Potrzeba czasu, aby zarobić pieniądze (Jesse Livermore)
To rozwinięcie starej zasady: pozwól zyskom rosnąć. Trudno jest jednak „usiedzieć” w inwestycji, która przyniosła nam 50%, 100% a może nawet 200%. To błąd, bo taka inwestycja w dłuższym okresie może nam przynieść nawet czterocyfrowe stopy zwrotu. Wystarczy w niej "siedzieć".
4. W inwestowaniu nie chodzi o pobicie innych w ich grze. Chodzi o kontrolowanie siebie we własnej grze. (Benjamin Graham)
Inwestowanie to nie wyścigi, tylko raczej samotna wyprawa na szczyt. Nie powinno nas obchodzić, co robią inni i jakie wyniki osiągają. Inwestora powinien obchodzić jego plan, cele i własne osiągnięcia. Skupianie się na innych w niczym nie pomoże.
Przeczytaj także
5. Cena jest tym, co płacisz. Wartość jest tym, co dostajesz (Warren Buffett)
Wielu ludzi zna się na cenach – to jest coś, co każdy widzi w tabeli notowań. Niewielu jednak zna prawdziwą wartość tego, co jest notowane. Rynek nie jest efektywny i nie zawsze zachodzi warunek cena=wartość. Lecz nieefektywność rynku nie trwa wiecznie i w dłuższym terminie ceny podążają w ślad za wartością.
6. Musisz wiedzieć, co posiadasz i dlaczego to posiadasz (Peter Lynch)/Nie inwestuj w biznes, którego nie rozumiesz (Warren Buffett)
Dobry inwestor odrobił swoją „pracę domową”. Wie, jak i w jakich warunkach jego inwestycja zarabia, a w jakich traci pieniądze. Jeśli tego nie wiesz, to się dowiedz. I dopiero potem podejmij decyzję o zajęciu pozycji (*nie dotyczy wyznawców AT).
7. Inwestowanie powinno być równie pasjonujące jak oglądanie tego, jak schnie farba lub rośnie trawa (Paul Samuelson)
Branża finansowa usiłuje wykreować wizerunek inwestowania jako nieustannego wyścigu, pełnego emocji i nieoczekiwanych zwrotów akcji. Tymczasem zdrowe inwestowanie jest z reguły obliczone na długi termin i co do zasady powinno być nudne. Jak mawiają Rosjanie: „Tisze budiesz, dalsze jedziesz”.
Przeczytaj także
8. Dopiero odpływ pokazuje, kto pływał nago (Warren Buffett)
W czasie hossy każdy potrafi zarobić. Dobra koniunktura sprzyja tym, którzy lewarują swój kapitał – zarówno na rynkach jak i w realnym biznesie. Jednak gdy nadchodzi opływ (bessa), to ci bez kapitału zostają nadzy.
9. Nigdy nie uśredniaj strat (Jesse Livermore)
Zniżkujący walor zwykle nie robi tego bez przyczyny. Jeśli inwestorzy opuszczają jakiś biznes, to z reguły mają ku temu powody, o których możesz jeszcze nie wiedzieć. Jeśli jednak jesteś do czegoś przekonany, to utnij stratę i stań z boku. Najwyżej kupisz znacznie taniej (albo wcale) lub w najgorszym wypadku trochę drożej.
10. Pozwól biec swoim zwycięzcom. Jeśli zainwestowałeś 1 000$, to możesz stracić co najwyżej 1000$. Ale możesz zyskać 10 000$ lub nawet 50 000$, jeśli jesteś cierpliwy (Peter Lynch)
Na rynku akcji potencjał wzrostów w długim terminie jest nieograniczony. „Sky is the limit”. Nie wierzysz? To spójrz na długoterminowe wykresy notowań Apple’a, LPP i wielu innych.
Przeczytaj także
11. Nie szukaj igły w stogu siana. Kup cały stóg (John Bogle)
To naczelna zasada pasywnego inwestowania. Mało kto jest dobry w wybieraniu akcji (stock picking). Ale każdy potrafi nabyć niskokosztowego ETF-a na szeroki indeks giełdowy. W ten sposób tanio i bez wysiłku osiągnie rynkową stopę zwrotu, na dłuższą metę bijąc w ten sposób 95% profesjonalnych zarządzających funduszami.
12. Ludzka natura każdej osoby jest największym wrogiem przeciętnego inwestora czy spekulanta. Myślenie życzeniowe musi zostać wygnane (Jesse Livermore)
Chciwość nie jest dobra, a strach jest najgorszym doradcą. Czy tego chcemy, czy nie, wciąż rządzą nami pierwotne instynkty. Znakomicie sprawdzały się one w czasach jaskiniowych, ale przynoszą opłakane skutki na rynkach finansowych.
13. Bądź chciwy, gdy inni się boją. Bój się, gdy inni są chciwi. (Warren Buffett)
To chyba najbardziej wyświechtane powiedzenie „Wyroczni z Omaha”. Tyle że trafne. Na rynku najniebezpieczniej jest zwykle wtedy, gdy nastroje inwestorów są znakomite. A najlepsze okazje same pchają się drzwiami i oknami, gdy na rynku królują strach i rezygnacja.
14. W inwestowaniu to, co wygodne, rzadko kiedy bywa zyskowne (Robert Arnott)
Inwestor jak każdy człowiek zwykle preferuje to, co dobrze zna i co w związku z tym uważa za bardziej bezpieczne. I tak wielu ludzi wybiera obligacje ponad akcje, mimo że to te drugie w długiej perspektywie spisują się lepiej. Woli aktywa krajowe, nawet jeśli te nagminnie wypadają gorzej od zagranicznych.
15. Rynek akcji pełny jest ludzi, którzy wiedzą wszystko o cenie i nie wiedzą nic o wartości (Philip Fischer)
Tu wracamy do Warrena Buffetta i całej filozofii analizy fundamentalnej. Dodajmy tylko, że zarówno cena jak i wartość nieustannie zmieniają się w czasie.
16. Zawsze trzymaj w odwodzie gotówkę na nadarzające się okazję (Philip Fischer)
Dobry inwestor, to przygotowany inwestor. Co z tego, że wszystko świetnie przeanalizowałeś i przewidziałeś, skoro w kluczowym momencie jesteś bez gotówki? Inwestor zostaje wtedy niczym ten generał, który w kluczowym momencie bitwy nie zdołał podciągnąć odwodów.
Przeczytaj także
17. Nie ma znaczenia, czy masz rację, czy się mylisz. Ważne jest, ile pieniędzy zarobiłeś, gdy miałeś rację i ile straciłeś, gdy się myliłeś (George Soros).
W inwestowaniu nie chodzi o posiadanie racji. Można wszystko dobrze przewidzieć, a i tak stracić pieniądze (np. gdy się weszło zbyt wcześnie). Można też się mylić, ale szybko zmienić zdanie i sporo zarobić. Ego warto schować do kieszeni.
18. Na rynku kapitał przepływa od aktywnych do cierpliwych (Warren Buffett)
To zgrabna kompilacja kilku poprzednich reguł mówiących o „siedzeniu” w rosnącym walorze i właściwym wyborze inwestycji. Warto też dodać, że skakanie z kwiatka na kwiatek wiąże się z płaceniem prowizji. I zapewne dlatego branża finansowa tak bardzo zachęca nas do szukania wciąż nowych inwestycji.
Przeczytaj także
19. Rynek potrafi być irracjonalny dłużej, niż inwestor może być wypłacalny (J. M. Keynes)
I dlatego tak często odradza się inwestowanie na kredyt. Gdy dzwoni do nas makler z żądaniem uzupełnienia depozytu zabezpieczającego, to nasze pole manewru drastycznie się zawęża.
20. Inwestycja w wiedzę wypłaca najwyższe odsetki (Benjamin Franklin)
I pewnie w myśl tej zasady postanowiłeś kliknąć w ten artykuł. Mam nadzieję, że nie pożałowałeś.
