Zmiany w CIT 2011

Rok 2011 przynosi szereg zmian w zakresie opodatkowania osób prawnych podatkiem dochodowym. Wprowadza je Ustawa z dnia 25 listopada 2010 r. (Dz.U. z 2010 r., Nr 226, poz. 1478) nowelizująca ustawy o podatkach dochodowych, w tym ustawę o podatku dochodowym od osób prawnych (dalej: ustawa o CIT).

Poniżej zostały przedstawione najważniejsze zmiany w podatku CIT, wynikające z uchwalonej ustawy nowelizującej, a  obowiązujące od 1 stycznia roku 2011.

Opodatkowanie wspólników spółek osobowych i cywilnych

W związku z trwającymi w ostatnim czasie sporami pomiędzy podatnikami a organami podatkowymi, ustawą nowelizującą doprecyzowano sporne kwestie związane z rozliczaniem podatku dochodowego przez wspólników spółek innych niż spółki kapitałowe (tj. spółek cywilnych, spółek osobowych prawa handlowego).

Do najważniejszych zmian wprowadzonych w tym zakresie, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2011 r., należy zaliczyć m.in.:

1. wyłączenie z katalogu przychodów podatkowych przychodów z tytułu wniesienia wkładu niepieniężnego (aportu) do spółki niebędącej osobą prawną (omówione szerzej w dalszej części artykułu),
2. w zakresie wyceny i amortyzacji składników majątku wniesionych w drodze aportu do spółki niebędącej osobą prawną:
   a) wprowadzenie generalnej zasady kontynuowania wcześniejszej wyceny wartości początkowej i amortyzacji przedmiotu aportu - jeżeli był on uprzednio amortyzowany,
   b) w przypadku, gdy przedmiot wkładu nie był uprzednio amortyzowany - jego wartość początkowa powinna być ustalona w wysokości wydatków poniesionych na nabycie lub wytworzenie, niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów w jakiejkolwiek formie,
   c) wartość rynkowa może stanowić podstawę amortyzacji tylko wówczas, gdy nie jest możliwe ustalenie wydatków na nabycie lub wytworzenie przedmiotu wkładu, który został wniesiony przez osobę fizyczną i nie był wykorzystywany przez tę osobę w działalności gospodarczej.
3. doprecyzowanie zasad opodatkowania wspólnika występującego ze spółki niebędącej osobą prawną, tj.:
   a) u podatnika, który w związku z wystąpieniem z ww. spółki uzyska środki pieniężne - powstanie przychód z działalności gospodarczej, z którego jednak będzie wyłączona kwota odpowiadająca uzyskanej przez wspólnika - przed wystąpieniem - nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 8, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w tej spółce - dochodem zaś podlegającym opodatkowaniu będzie różnica pomiędzy tym przychodem a wydatkami na nabycie lub objęcie udziałów w tej spółce,
   b) w przypadku zaś otrzymania przez występującego wspólnika składników majątku innych niż środki pieniężne, będą obowiązywać takie same zasady, jak przy likwidacji spółki.

Warto także zaznaczyć, że ustawa nowelizująca wprowadziła także istotne zmiany dotyczące konsekwencji podatkowych związanych z wkładami niepieniężnymi (aportami) w postaci przedsiębiorstw lub zorganizowanych części przedsiębiorstw do spółek kapitałowych. Zmiany te polegają na wyłączeniu możliwości ujawnienia, wyceny na podstawie wartości rynkowej, a także dokonywania odpisów amortyzacyjnych od składników majątkowych, które dotychczas nie były wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podmiotu wnoszącego aport.

Niewątpliwie zmiana ta ma na celu wyeliminowanie możliwości stosowania niezwykle korzystnej dla podatników metody optymalizacji podatkowej, opierającej się na ujawnianiu znaków towarowych, a następnie ich podatkowej amortyzacji, w spółkach, do których znaki te zostały wniesione w drodze aportu.

Rozszerzenie katalogu wyłączeń z przychodów

Z dniem 1 stycznia 2011 r. wprowadzone zostały zmiany w art. 12 ust. 4 ustawy o CIT, które doprecyzowują podatkowe konsekwencje likwidacji oraz występowania wspólników (podatników CIT) ze spółek niebędących osobami prawnymi. Z nowych przepisów wynika przykładowo, że skutki podatkowe zależą od formy otrzymania majątku przez wspólnika likwidowanej spółki, tj. od tego, czy otrzymuje on środki pieniężne czy inne składniki majątku.

Zgodnie z nowym brzmieniem tego przepisu, do przychodów od 2011 r. nie zaliczy się:

1. środków pieniężnych otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu:
   a) likwidacji takiej spółki,
   b) wystąpienia z takiej spółki, w części odpowiadającej wydatkom na nabycie lub objęcie prawa do udziałów w takiej spółce i uzyskanej przed wystąpieniem przez wspólnika nadwyżce przychodów nad kosztami ich uzyskania, o których mowa w art. 5, pomniejszonej o wypłaty dokonane z tytułu udziału w takiej spółce,
2. wartości innych niż wymienione w pkt 1 składników majątku otrzymanych przez wspólnika spółki niebędącej osobą prawną z tytułu wystąpienia z takiej spółki lub z tytułu jej likwidacji - przychód taki powstaje jednak w razie odpłatnego zbycia takich składników majątku przez podatnika CIT będącego byłym wspólnikiem zlikwidowanej uprzednio spółki niebędącej osobą prawną - przychodem wówczas jest wartość składników majątku wyrażona w cenie, za którą podatnik je zbywa,
3. przychodów z tytułu przeniesienia własności składników majątku będących przedmiotem aportu wnoszonych do spółki niebędącej osobą prawną, w tym wnoszonych do takiej spółki składników majątku otrzymanych przez podatnika w następstwie likwidacji spółki niebędącej osobą prawną lub wystąpienia z takiej spółki.

Rozszerzenie katalogu zwolnień podmiotowych

Ustawa nowelizująca wprowadza do art. 6 ust. 1 ustawy o CIT nowe kategorie podmiotów zwolnionych z opodatkowania podatkiem dochodowym. Zmiana ta wynika z obowiązku dostosowania przepisów ustawy o CIT do wymagań Unii Europejskiej w zakresie równego traktowania podmiotów krajowych oraz podmiotów zagranicznych.

Z dniem 1 stycznia 2011 r. zwolnione podmiotowo z CIT są więc także:

1. instytucje wspólnego inwestowania posiadające siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego - pod warunkiem, że spełniają one szereg warunków, tj. o ile spełniają łącznie następujące warunki:
   a) podlegają w państwie, w którym mają siedzibę, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
   b) wyłącznym przedmiotem ich działalności jest zbiorowe lokowanie środków pieniężnych zebranych w drodze publicznego oraz niepublicznego proponowania nabycia ich tytułów uczestnictwa w papiery wartościowe, instrumenty rynku pieniężnego i inne prawa majątkowe,
   c) prowadzą swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych władz państwa, w którym mają siedzibę,
   d) ich działalność podlega nadzorowi właściwych władz państwa, w którym mają siedzibę,
   e) posiadają depozytariusza przechowującego aktywa tej instytucji.
2. podatników posiadających siedzibę w innym niż Polska państwie członkowskim UE lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego prowadzących program emerytalny, w zakresie dochodów związanych z gromadzeniem oszczędności na cele emerytalne - pod warunkiem, że spełniają oni szereg warunków, tj. o ile spełniają łącznie następujące warunki:
   a) podlegają w państwie, w którym mają siedzibę, opodatkowaniu podatkiem dochodowym od całości swoich dochodów, bez względu na miejsce ich osiągania,
   b) prowadzą swoją działalność na podstawie zezwolenia właściwych władz państwa, w którym mają siedzibę,
   c) ich działalność podlega nadzorowi właściwych władz państwa, w którym mają siedzibę,
   d) posiadają depozytariusza prowadzącego rejestr aktywów tych podatników,
   e) przedmiotem ich działalności jest wyłącznie gromadzenie środków pieniężnych i ich lokowanie, z przeznaczeniem na wypłatę uczestnikom programu emerytalnego po osiągnięciu przez nich wieku emerytalnego.

Należy jednak podkreślić, że zgodnie z ust. 3 wprowadzonym do art. 6 ustawy o CIT, wskazane powyżej zwolnienia znajdują zastosowanie jedynie pod warunkiem istnienia podstawy prawnej do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik ma siedzibę, na podstawie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania lub innej ratyfikowanej umowy międzynarodowej, której stroną jest Polska.

Jak to zostało przedstawione powyżej, bez wątpienia zmiany wprowadzone mocą ustawy nowelizującej  wpłyną w sposób znaczący zarówno na samo funkcjonowanie spółek kapitałowych jako podatników CIT, jak również na formy organizacyjne podejmowanych przez nich przedsięwzięć biznesowych.

Karolina Kierod – doświadczony konsultant podatkowy w spółce doradztwa podatkowego Piekielnik i Partnerzy we Wrocławiu

Źródło: