Uproszczony sposób legalizacji pobytu osób z Ukrainy, które uciekają przed wojną, wprowadzenie rejestracji przez gminy, zatrudnienie na podstawie powiadomienia w urzędzie pracy, PESEL, a także świadczenia dla Polaków przyjmujących uchodźców to niektóre z założeń uchwalonej przez Sejm ustawy o pomocy Ukrainie. Kiedy będzie można otrzymać pierwsze świadczenia i na jakich zasadach? Wyjaśniamy.
Zgodnie z projektem specustawy, którą w poniedziałek przyjął rząd i którą uchwalił w dniu 9 marca 2022 r. Sejm, uciekający przed wojną w Ukrainie będą mogli w łatwiejszy sposób zalegalizować swój pobyt w Polsce. Uchodźcy będą również objęci pakietem świadczeń, otrzymają możliwość ubiegania się o 500+ oraz inne świadczenia socjalne. Dodatkowo ustawa ma pozwolić na korzystanie z ochrony zdrowia i naukę, a tym, którzy przyjmują ich pod swój dach, rządzący chcą wypłacać rekompensaty i przyznać ulgi oraz preferencje podatkowe.
Wsparcie dla osób, które przyjęły pod swój dach obywateli Ukrainy
Uchwalone przepisy mają pozwolić na wypłatę wsparcia finansowego dla osób, które przyjęły do swoich domów i mieszkań obywateli Ukrainy. Jak zapowiedział premier, ma być ono wypłacane przez okres dwóch miesięcy w wysokości 40 zł dziennie (ok. 1200 zł miesięcznie), jednak sam projekt nie mówi nic o stawkach. W jego zapisie nie padają żadne kwoty, wskazano jedynie, że:
„Każdemu podmiotowi, w szczególności osobie fizycznej prowadzącej gospodarstwo domowe, który zapewni zakwaterowanie i wyżywienie obywatelom Ukrainy, może być przyznane świadczenie pieniężne z tego tytułu na postawie umowy zawartej z gminą nie dłużej niż na okres 60 dni. Okres wypłaty świadczenia może być przedłużony w szczególnie uzasadnionych przypadkach."
🇵🇱🇺🇦 Wsparcie finansowe dla osób, które przyjęły pod swój dach obywateli Ukrainy ⤵️ #SolidarnizUkrainą pic.twitter.com/HumyXekz9j
— Kancelaria Premiera (@PremierRP) March 7, 2022
Przepisy ustawy wskazują, że Rada Ministrów w drodze rozporządzenia określi maksymalną wysokość świadczenia pieniężnego oraz warunki jego przyznania i przedłużenia jego wypłaty. Przepisy mają uwzględniać:
Jaką formę opodatkowania wybrać?
Własna działalność gospodarcza a podatki
Założyłeś własną firmę? Kolejnym krokiem w jest wybór sposobu rozliczania się ze skarbówką z tytułu osiąganych dochodów. Odpowiednia formy opodatkowania, dopasowana do potrzeb przedsiębiorcy, niesie ze sobą korzyści finansowe. Warto o nich wiedzieć!<BR>
Pobierz e-booka zostawiając zgody, albo zapłać 20 zł
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
- liczbę obywateli Ukrainy napływających do Polski;
- sytuację ludności cywilnej;
- perspektywy zakończenia działań wojennych w Ukrainie;
- względy humanitarne;
- aktualną sytuację budżetu państwa i stan finansów publicznych.
Preferencje podatkowe dla pomagających uchodźcom
Poza ustawą resort finansów pracuje nad preferencjami podatkowymi dla osób, które udzielają pomocy uchodźcom uciekającym z Ukrainy z powodu wojny. Jak wskazał wiceminister finansów Artur Soboń w czasie sejmowej debaty: "W pakiecie, jaki przygotowujemy, jako rząd i nad którym będziemy pracować, są zwolnienia podatkowe dla osób fizycznych i ukosztowienie pomocy dla firm. (…) Polacy, którzy pomagają, otrzymają podatkową pomoc od rządu".
Podatnicy mają mieć możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów
wydatków na wytworzenie lub nabycie rzeczy i praw będących przedmiotem
darowizny (od 24 lutego do 31 grudnia 2022 r.) „na cele związane z
przeciwdziałaniem skutkom działań wojennych na terytorium Ukrainy”.
Warunkiem ma być przekazanie tych rzeczy lub praw na rzecz
konkretnych podmiotów:
• organizacjom
pożytku publicznego (w tym równoważnym organizacjom ukraińskim)
• jednostkom
samorządu terytorialnego,
• Rządowej
Agencji Rezerw Strategicznych,
• podmiotom
wykonującym działalność leczniczą oraz z zakresu ratownictwa medycznego na
terytorium Polski lub Ukrainy.
Oznacza to, że w przypadku pomocy „indywidualnej” (np.
pracownikom ukraińskim polskiej firmy, albo innej firmie ukraińskiej) będzie
problem z zaliczeniem takich darowizn do kosztów. Do kosztów uzyskania
przychodów będzie można także zaliczyć koszty nieodpłatnych świadczeń
dokonywanych na rzecz wyżej wymienionych grup podmiotów.
Dodatkowo obywatele Ukrainy mają zostać zwolnieni w Polsce z obowiązku zapłaty podatku od otrzymanych darowizn. Przybywający z Ukrainy będą również zwolnieni z podatku dochodowego (PIT) od świadczeń uzyskiwanych od osób fizycznych i firm (do końca 2022 roku). Ponadto planuje się także wprowadzenie rozwiązań, które mają ułatwić udzielanie pomocy przez polskie firmy i osoby fizyczne. Świadczenia dla osób przyjmujących uchodźców pod swój dach będą wolne od podatku.
Pakiet świadczeń dla uchodźców z Ukrainy
Uchwalone przez Sejm przepisy zakładają wprowadzenie pakietu świadczeń dla osób uciekających przed wojną w Ukrainie. Proponuje się, aby zyskali oni prawo do:
- świadczeń rodzinnych, (przy ustalaniu dochodu rodziny w przeliczeniu na osobę nie będzie uwzględniany członek rodziny, który, zgodnie z oświadczeniem osoby ubiegającej się o te świadczenia, nie przebywa na terytorium RP),
- świadczenia wychowawczego,
- świadczenia "Dobry start",
- Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego
- dofinansowania obniżenia opłaty rodzica za pobyt w żłobku, klubie dziecięcym lub u dziennego opiekuna.
Jednorazowe wsparcie pieniężne
Zgodnie z przepisami przyjętej ustawy uchodźcy mają otrzymać prawo do jednorazowego świadczenia pieniężnego. W projektowanych przepisach proponuje się udzielenie wsparcia w postaci jednorazowego świadczenia pieniężnego, przeznaczonego na utrzymanie, w szczególności na pokrycie wydatków na żywność, odzież, obuwie, środki higieny osobistej oraz opłaty mieszkaniowe, w wysokości 300 zł na osobę. Wniosek o wypłatę jednorazowego świadczenia pieniężnego będzie składany na piśmie w gminie właściwej ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy. Przyznanie świadczenia nie będzie wymagało decyzji. Ponadto projekt przepisów nad którymi trwają prace wprowadza możliwość udzielania pomocy żywnościowej w formie paczek żywnościowych lub posiłków w ramach Programu Operacyjnego Pomoc Żywnościowa 2014–2020 współfinasowanego z Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym tym obywatelom Ukrainy, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zostanie uznany za legalny. W projekcie ustawy zaproponowano również prawo do pomocy psychologicznej. Pomoc ma być zapewniona przez wójta, burmistrza, prezydenta miasta gminy właściwej ze względu na miejsce pobytu obywatela Ukrainy. Zapewnienie pomocy psychologicznej będzie należało do zadań własnych gminy i może być dofinansowane z budżetu państwa.
Przeczytaj także
500+ dla uchodźców z Ukrainy
Obecnie obowiązujące przepisy pozwalają na to, aby obywatel Ukrainy, który na stałe zamieszkuje w Polsce, mógł korzystać ze świadczenia 500+. Do wniosku obywatel Ukrainy powinien dołączyć dokument potwierdzający legalność pobytu w Polsce i dostęp do rynku pracy. Świadczenie wychowawcze rodzic może otrzymać na każde dziecko do ukończenia przez nie 18 lat, jeśli dziecko mieszka z nim wspólnie oraz pozostaje na jego utrzymaniu.
Takie osoby wniosek o świadczenie wychowawcze mogą złożyć elektronicznie przez PUE ZUS, portal Emp@tia oraz przez bankowość elektroniczną wielu polskich banków. Rodzic może również przyjść do dowolnej placówki ZUS, gdzie uzyska pomoc w wypełnieniu i złożeniu wniosku przez portal PUE ZUS.
Jak wskazuje ZUS, obywatele Ukrainy – rodzice bądź opiekunowie, którzy wraz z dziećmi przekroczyli granicę Polski i przebywają na jej terenie w związku z konfliktem zbrojnym, obecnie nie posiadają karty pobytu z adnotacją „dostęp do rynku pracy”. Dlatego składanie wniosków o świadczenie wychowawcze przez te osoby będzie możliwe dopiero po wprowadzeniu odpowiednich przepisów prawa.
Legalny pobyt na terenie Polski
Celem ustawy uchwalonej w Sejmie jest uregulowanie legalności pobytu osób uciekających przed wojną. Zgodnie z projektem pobyt Ukraińców, którzy przybyli do Polski po ataku Rosji na Ukrainę i zadeklarowali zamiar pozostania w Polsce, będzie uznawany za legalny przez 18 miesięcy, licząc od 24 lutego. Projektowane przepisy uregulują też kwestie przedłużenia pobytu Ukraińcom, którzy byli już legalnie w Polsce przed inwazją. Terminy m.in. ważności wizy krajowej czy zezwoleń na pobyt, które przypadają po 24 lutego, zostaną przedłużone do 31 grudnia 2022 r.
Przepisy te nie będą dotyczyć wszystkich obywateli Ukrainy. Z projektowanych regulacji nie skorzystają obywatele Ukrainy posiadający:
- zezwolenie na pobyt stały,
- zezwolenie na pobyt rezydenta długoterminowego Unii Europejskiej,
- zezwolenie na pobyt czasowy,
- status uchodźcy,
- ochronę uzupełniającą,
- zgodę na pobyt tolerowany;
którzy:
- złożyli w Rzeczypospolitej Polskiej wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej lub w imieniu których takie wnioski zostały złożone,
- zadeklarowali zamiar złożenia wniosków o udzielenie ochrony międzynarodowej w Rzeczypospolitej Polskiej na podstawie art. 28 ust. 1 lub art. 61 ust. 1 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1108 i 1918 oraz z 2022 r. poz. …) lub których takie deklaracje zamiaru dotyczą.
Ustawa zakłada również, że w przypadku gdy wjazd obywatela Ukrainy nie został zarejestrowany przez komendanta placówki Straży Granicznej podczas kontroli granicznej, jego pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej rejestruje organ gminy. Następuje ona na wniosek Ukraińca, który powinien być złożony nie później niż 60 dni od dnia wjazdu na terytorium naszego kraju.
Numer PESEL
W myśl uchwalonych przepisów uciekający przed wojną obywatele Ukrainy będą mogli po potwierdzeniu tożsamości otrzymać numer PESEL. Osoby które zalegalizują swój pobyt w Polsce, będą mogły podjąć pracę, uzyskać dostęp do opieki zdrowotnej oraz edukacji.
Zatrudnienie. Ułatwienia dla pracodawców
Nowe przepisy mają umożliwić swobodny dostęp do polskiego rynku pracy obywatelom Ukrainy, których pobyt został uznany za legalny. Aby z niego skorzystać, podmiot powierzający wykonywanie pracy cudzoziemcowi będzie zobowiązany w terminie 7 dni od dnia podjęcia pracy przez cudzoziemca powiadomić o tym za pośrednictwem systemu teleinformatycznego – praca.gov.pl, właściwy urząd pracy. Niewypełnienie tych warunków będzie oznaczać brak możliwości wykonywania pracy bez zezwolenia na pracę.
To z jednej strony będzie ułatwieniem w podjęciu pracy przez migrantów wojennych, z drugiej - zapewni narzędzia do monitorowania sytuacji na lokalnych rynkach pracy. Dodatkowo obywatele Ukrainy przybyli po wybuchu wojny będą mogli zarejestrować się jako osoby bezrobotne lub poszukujące pracy.
Opieka zdrowotna dla uchodźców
Każdy obywatel Ukrainy legalnie przebywający w Polsce będzie miał też zagwarantowany dostęp do publicznego systemu ochrony zdrowia na tych samych zasadach co obywatele Polscy. Narodowy Fundusz Zdrowia zapłaci za każde świadczenie medyczne dla obywatela Ukrainy w publicznej służbie zdrowia. Finansowanie tych świadczeń będzie zagwarantowane z budżetu państwa. Z kolei Ukraińcy posiadający uprawnienia do wykonywania zawodu lekarza, lekarza dentysty, pielęgniarki lub położnej będą mogli otrzymać zgodę na wykonywanie zawodu w Polsce.
Edukacja obywateli Ukrainy w Polsce
W myśl zapisów ustawy ukraińscy uczniowie oraz studenci będą mogli kontynuować naukę w polskich szkołach oraz uczelniach. Dodatkowo ukraińscy nauczyciele akademiccy będą mogli zostać zatrudnieni na polskich uczelniach. Osoby bez polskiego obywatelstwa, które posiadają wystarczającą znajomość języka polskiego, będą również mogły otrzymać stanowisko nauczyciela w celu wsparcia uczniów, którzy nie znają polskiego. W szkołach będą mogły także zostać powołane dodatkowe oddziały, mające zapewnić edukację dla obywateli Ukrainy.
Przepisy o bezkarności urzędników
Ustawa została przyjęta przez Sejm 9 marca 2022 r. Sejm przegłosował szereg poprawek. Przyjęta została m.in. poprawka PiS gwarantująca funkcjonariuszom publicznym, bezkarność za złamanie dyscypliny finansów publicznych i złe gospodarowanie pieniędzmi, jeśli popełniliby czyn zabroniony, działając m.in. w celu ochrony życia lub zdrowia wielu osób, w czasie wojny napastniczej przeciwko Polsce lub działań zbrojnych na terytorium RP, terytorium państwa członkowskiego UE, NATO, albo innego państwa graniczącego z Polską lub okupacji na tych terytoriach.
Kiedy zaczną obowiązywać przepisy
Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 24 lutego 2022 r. z wyjątkiem art. 53 (zmiana w prawie konsularnym i art. 57 prawo od dokumentach paszportowych), które wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia. Po tym, jak uchwalił ją Sejm, podobną decyzję musi podjąć jeszcze Senat – prace w izbie wyższej parlamentu mają rozpocząć się już w czwartek. Później projekt trafi do podpisu na biurko prezydenta.
o pomocy obywatelom
Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa[1])
[1]) Niniejszą
ustawą zmienia się ustawy: ustawę z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie
gminnym, ustawę z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób
fizycznych, ustawę z dnia 7 września 1991 r. o systemie
oświaty, ustawę z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych,
ustawę z dnia 5 grudnia 1996 r. o zawodach lekarza i lekarza
dentysty, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
powiatowym, ustawę z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie
województwa, ustawę z dnia 13 czerwca 2003 r. o udzielaniu
cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, ustawę
z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki
zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych, ustawę z dnia 17 grudnia 2004
r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, ustawę z dnia
12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków medycznych
specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych, ustawę z dnia
15 lipca 2011 r. o zawodach pielęgniarki i położnej, ustawę
z dnia 12 grudnia 2013 r. o cudzoziemcach, ustawę
z dnia 25 czerwca 2015 r. – Prawo konsularne, ustawę z dnia 10
czerwca 2016 r. o działaniach antyterrorystycznych, ustawę z dnia
9 marca 2017 r. o związku metropolitarnym w województwie
śląskim, ustawę z dnia 7 lipca 2017 r. o Narodowej Agencji
Wymiany Akademickiej, ustawę z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców, ustawę
z dnia 20 lipca 2018 r. – Prawo o szkolnictwie wyższym
i nauce, ustawę z dnia z dnia 17 grudnia 2021 r. o szczególnych
rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 oraz ustawę z dnia
27 stycznia 2022 r. o dokumentach paszportowych.
