Komisja Nadzoru Finansowego
Komisja Nadzoru Finansowego (dawna Komisja Papierów Wartościowych i Giełd) - jest to naczelny organ administracji państwowej uprawniony do sprawowania nadzoru m.in. nad podmiotami prowadzącymi działalność na rynku kapitałowym: firmami inwestycyjnymi, towarzystwami funduszy inwestycyjnych, emitentami przeprowadzającymi publiczne oferty papierów wartościowych, spółkami prowadzącymi rynek regulowany (Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie SA oraz MTS-CeTO), giełdami towarowymi (Terminowa Giełda Energii), spółką prowadzącą depozyt papierów wartościowych (Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych), depozytariuszami, agentami transferowymi.Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych
Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych S.A. to centralna instytucja, której zadaniem jest prowadzenie i nadzorowanie systemu depozytowo-rozliczeniowego w zakresie obrotu instrumentami finansowymi w Polsce. Głównymi zadaniami KDPW jest rozliczanie i rozrachunek transakcji zawartych na publicznym rynku papierów wartościowych, a także ewidencjonowanie i przechowywanie zdematerializowanych instrumentów finansowych. Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych administruje i zarządza Systemem Rekompensat utworzonym w celu gwarantowania wypłat środków pieniężnych oraz zrekompensowania wartości utraconych maklerskich instrumentów finansowych zaewidencjonowanych na rachunkach inwestycyjnych domów maklerskich i banków prowadzących działalność maklerską w przypadku ich upadłości.Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie
Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A. organizuje regulowany obrót akcjami na rynku podstawowym (urzędowym) oraz równoległym (nieurzędowym). Ponadto na GPW notowane są obligacje Skarbu Państwa, korporacyjne, komunalne, kontrakty terminowe, opcje, jednostki indeksowe, certyfikaty inwestycyjne, produkty strukturyzowane i warranty subskrypcyjne. Poprzez giełdę mogą być przeprowadzane również transakcje krótkiej sprzedaży.Na GPW funkcjonuje poza rynkiem regulowanym alternatywny system obrotu NewConnect.
Centralna Tabela Ofert (MTS-CeTO)
MTS-CeTO S.A. jest podmiotem nadzorującym i organizującym pozagiełdowy rynek obrotu papierami wartościowymi. Obrót papierami wartościowymi odbywa się za pośrednictwem domów maklerskich, które mogą działać na rachunek klienta bądź na rachunek własny. Inne uprawnione podmioty, banki, mogą działać wyłącznie na rachunek własny. Rynek Papierów Wartościowych CeTO obejmuje następujące segmenty:- Rynek Instrumentów Dłużnych, na którym notowane są listy zastawne, obligacje komunalne, obligacje korporacyjne, obligacje bankowe oraz obligacje skarbowe,
- Rynek Akcji, na którym notowane są akcje małych i średnich przedsiębiorstw,
- Rynek Certyfikatów Inwestycyjnych.
Firmy inwestycyjne
Firmy inwestycyjne - są to domy maklerskie, banki prowadzące działalność maklerską, zagraniczne firmy inwestycyjne prowadzące działalność maklerską na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zagraniczne osoby prawne z siedzibą na terytorium państwa należącego do OECD lub WTO, prowadzące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską.Domy maklerskie
Domy maklerskie są to instytucje finansowe świadczące usługi maklerskie za pośrednictwem maklerów oraz doradców inwestycyjnych. Przedmiotem ich działalności jest pośrednictwo w obrocie maklerskimi instrumentami finansowymi (działalność brokerska), zarządzanie portfelem maklerskich instrumentów finansowych, doradztwo inwestycyjne, prowadzenie rachunków papierów wartościowych klientów, oferowanie maklerskich instrumentów finansowych, pełnienie funkcji subemitenta finansowego i usługowego. Domy maklerskie mogą również nabywać instrumenty finansowe w imieniu własnym, na rachunek własny (działalność dealerska).Maklerzy i doradcy inwestycyjni
Maklerzy to osoby fizyczne, wpisane na listę prowadzoną przez KNF, wykonujące czynności maklerskie polegające m.in. na przyjmowaniu i przekazywaniu zleceń kupna lub sprzedaży instrumentów finansowych składanych przez inwestorów.Doradcy inwestycyjni to osoby fizyczne, wpisane na listę doradców inwestycyjnych prowadzoną przez KNF, upoważnione do zarządzania portfelami instrumentów finansowych na zlecenie oraz świadczenia usług doradztwa w zakresie inwestycji na rynku kapitałowym.
Towarzystwa funduszy inwestycyjnych
Towarzystwa funduszy inwestycyjnych to instytucje finansowe działające w formie spółek akcyjnych, których przedmiotem działalności jest tworzenie funduszy inwestycyjnych i zarządzanie nimi. Podmioty te pośredniczą w zbywaniu i odkupywaniu jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych. Mogą one również zarządzać zbiorczym lub cudzym pakietem papierów wartościowych lub świadczyć usługi doradztwa w zakresie obrotu papierami wartościowymi. Towarzystwo reprezentuje zarządzane przez siebie fundusze wobec osób trzecich.Fundusze inwestycyjne, depozytariusze i agenci transferowi
Fundusze inwestycyjne to podmioty posiadające osobowość prawną, a ich celem jest lokowanie zebranych publicznie środków pieniężnych. Fundusze inwestycyjne są tworzone i zarządzane przez Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych. W zależności od składu portfela oraz strategii inwestycyjnej każdy z funduszy charakteryzuje się różnym poziomem ryzyka w zależności od tego, w jakie instrumenty finansowe lokuje środki. Dywersyfikacja aktywów funduszy pozwala na obniżenie ryzyka inwestycyjnego wynikającego ze zmian cen poszczególnych składników. Zatrudnieni w funduszach profesjonalni doradcy inwestycyjni są zobowiązani lokować środki uczestników funduszy zgodnie z limitami inwestycyjnymi.Depozytariusze to banki, których zadaniem jest przechowywanie aktywów funduszy inwestycyjnych poprzez prowadzenie ich rejestru. Ponadto podmioty te utrzymują nadzór kontrolny nad działalnością funduszy w zakresie zgodności działań funduszy z przepisami prawa i ich statutami.
Agenci transferowi dokonują przeliczenia wpłacanych przez uczestników funduszy środków na jednostki uczestnictwa po aktualnej ich wartości lub przeliczają wartość umarzanych jednostek uczestnictwa na środki pieniężne, które są przekazywane uczestnikom funduszy. Prowadzą przy tym indywidualne konta uczestników funduszy.
Emitenci papierów wartościowych
Emitenci papierów wartościowych to podmioty dokonujące emisji papierów wartościowych (akcji i obligacji) we własnym imieniu. Celem emisji jest pozyskanie kapitału udziałowego lub pożyczkowego na rynku kapitałowym. Warunkiem przeprowadzenia publicznej emisji jest zatwierdzenie prospektu emisyjnego przez Komisję Nadzoru Finansowego. Natomiast zgodę na obrót na GPW wydaje Rada Giełdy. Do grona emitentów zalicza się również fundusze inwestycyjne dokonujące emisji certyfikatów oraz instytucje dokonujące emisji produktów strukturyzowanych. Odrębną grupę emitentów stanowią podmioty dokonujące emisji warrantów notowanych na GPW.Inwestorzy
Inwestorzy to osoby fizyczne, osoby prawne albo jednostki organizacyjne nie posiadające osobowości prawnej, na rzecz których dom maklerski świadczy usługi składania zleceń w obrocie na rynku regulowanym lub alternatywnym systemie obrotu. Świadczenie usług odbywa się na podstawie umowy o świadczenie usług brokerskich zawartej między firmą inwestycyjną oraz inwestorem. Inwestor może ustanowić pełnomocnika do swego rachunku, który może dokonywać transakcji w jego imieniu.Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych
Stowarzyszenie Inwestorów Indywidualnych (SII) (http://www.sii.org.pl/) organizacja zrzeszająca inwestorów, której zdaniem jest podejmowanie działań mających na celu ochronę i pomoc inwestorom, między innymi przez interwencje w ich imieniu i w ich interesie. SII prowadzi działalność edukacyjną mającą na celu szerzenie wiedzy o rynku finansowym a także spotkania inwestorskie. Stowarzyszenie to może reprezentować inwestorów podczas walnych zgromadzeń akcjonariuszy spółek giełdowych, a członkowie otrzymują pomoc prawną i analityczną.Związek Maklerów i Doradców
Związek Maklerów i Doradców (http://www.zmid.org.pl/) to organizacja skupiająca osoby posiadające licencje maklerów papierów wartościowych i giełd towarowych oraz doradców inwestycyjnych. Podstawowe cele działalności statutowej ZMiD obejmują:- kształtowanie dobrych zwyczajów obrotu papierami wartościowymi i zasad etyki zawodowej,
- podnoszenie kwalifikacji zawodowych członków,
- działalność edukacyjna w zakresie funkcjonowania rynku finansowego,
- ochrona interesów członków.
Źródło:
