Problem z podpisaniem PIT-u

Trwa okres rozliczania się osób fizycznych z fiskusem z tytułu podatku dochodowego za zeszły rok. Wielu podatników scedowało bądź zamierza scedować wykonanie tego zadania na fachowca. Sporządzeniem rocznego zeznania niejednokrotnie zajmuje się doradca podatkowy. Pojawia się pytanie, czy może on podpisać PIT zamiast podatnika. Wszystko wskazuje na to, że nie powinien. W zeznaniu powinien znaleźć się podpis podatnika.

Spór o podpis doradcy

Czy doradca podatkowy może podpisać zeznanie zamiast podatnika? Odpowiedź na to pytanie nie jest wcale prosta. Pod koniec 2003 r. Krajowa Rada Doradców Podatkowych przygotowała wzór pełnomocnictwa, który miał ułatwić pracę doradcom podatkowym. Z treści tego pełnomocnictwa wynikało, że obejmuje ono również upoważnienie do sporządzania, podpisywania i składania w imieniu i na rzecz podatnika zeznań oraz deklaracji podatkowych. Ten zapis - a właściwie część o podpisywaniu zeznań i deklaracji zamiast podatnika - stał się (m.in.) "kością niezgody" między Krajową Radą Doradców Podatkowych a resortem finansów.

Minister Finansów uznał, że przepisy ustawy o doradztwie podatkowym - a na jej podstawie powstał wzór spornego pełnomocnictwa - nie uprawniają doradców podatkowych do podpisywania zeznań i deklaracji zamiast podatników. Mogą oni jedynie je sporządzać w imieniu swoich klientów. Ich działanie w tym zakresie sprowadza się więc do technicznej czynności przygotowania zeznania czy deklaracji na podstawie dokumentów i informacji dostarczonych przez podatnika.

Co prawda z przepisów ustawy korporacyjnej wynika, że doradca podatkowy ma obowiązek umieścić na sporządzonych przez siebie zeznaniach oraz deklaracjach swoje dane osobowe i podpis, ale służy to ochronie interesów jego klientów. Ma to im ułatwić dochodzenie odszkodowania za ewentualne szkody spowodowane niewłaściwym wykonywaniem przez doradcę podatkowego przyjętych przez siebie obowiązków. Nie oznacza to natomiast, że podpis podatnika w zeznaniu czy deklaracji jest już zbędny. Wręcz przeciwnie. Podpisanie przez podatnika zeznania czy deklaracji jest złożeniem przez niego oświadczenia wiedzy, a oświadczenie to składa się pod groźbą odpowiedzialności karnej skarbowej za podanie danych niezgodnych z rzeczywistością.

Minister Finansów podkreślił przy tym, że doradca podatkowy może działać jako pełnomocnik podatnika - o ile charakter czynności nie wymaga jego osobistego zaangażowania. To jednak, czy doradca podatkowy jako pełnomocnik może podpisywać w imieniu swoich klientów zeznania i deklaracje, wynika z przepisów ogólnego prawa podatkowego. Zależy to od rodzaju i charakteru konkretnej deklaracji.

Co na to doradcy podatkowi? Podstawą kontrataku Krajowej Rady Doradców Podatkowych było twierdzenie, że do istoty doradztwa podatkowego należy działanie w imieniu podatników m.in. w zakresie sporządzania zeznań i deklaracji. Należy przy tym położyć nacisk na sformułowanie "w imieniu". Czynność dokonana "w czyimś imieniu" traktowana jest tak, jakby była autorstwa osoby, w której imieniu się występuje. Gdy ta osoba sama dokonuje danej czynności, nie może być mowy o działaniu w jej imieniu. Podpisanie zeznania czy deklaracji przez podatnika należy więc uznać za sporządzenie jej przez niego samego, a nie - w jego imieniu - przez doradcę podatkowego.

Podpis na wokandzie

Spór między Ministrem Finansów, który zawiesił uchwałę Krajowej Rady Doradców Podatkowych w sprawie spornego wzoru pełnomocnictwa, a Radą znalazł swój finał w sądzie. W dniu 18 kwietnia 2005 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wydał wyrok (sygn. akt VI SA/Wa 1245/04). Przychylił się w nim do stanowiska resortu finansów. Sąd uznał, że doradca podatkowy, który sporządził zeznanie lub deklarację, nie może jej podpisać zamiast podatnika.

W świetle tego wyroku podatnik zlecający doradcy podatkowemu roczne rozliczenie podatku dochodowego od osób fizycznych nie może scedować na niego podpisania PIT-u. Sam musi podpisać zeznanie. Wynika to zresztą z konstrukcji formularzy zeznań. PIT-36 oraz PIT-37 zawierają rubrykę na podpis podatnika, nie ma w nich natomiast miejsca na podpis pełnomocnika. Tym samym doradca podatkowy nie może go podpisać w zastępstwie za podatnika. Za tym, że zeznanie musi podpisać podatnik przemawia jeszcze jedno. Podpisujący zeznanie przyjmuje na siebie odpowiedzialność karną skarbową za podanie nieprawdziwych danych, a takiego oświadczenia nie może złożyć pełnomocnik.

Wyrok z podtekstem

Korporacja doradców podatkowych nie dała jednak za wygraną i zwróciła się o rozstrzygnięcie sporu do NSA. Ten - wyrokiem z dnia 3 października 2005 r., sygn. akt II GSK 196/05 - utrzymał orzeczenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w mocy. NSA stwierdził, że Krajowa Rada Doradców Podatkowych przekroczyła swoje uprawnienia, ustalając wzór pełnomocnictwa. NSA nie zajął się kwestią podpisywania deklaracji przez doradców podatkowych. Wskazał, że należy to rozpatrywać indywidualnie. Uznał, że konkretne unormowania dotyczące podpisywania zeznań i deklaracji mogą podlegać "ocenie organów orzekających przy rozpatrywaniu indywidualnych spraw podatkowych i potem - sądów administracyjnych".

NSA dodał, że w razie rozbieżnego orzecznictwa sądów administracyjnych co do tych unormowań, Krajowa Rada Doradców Podatkowych może zainicjować za pośrednictwem Prezesa NSA czy Rzecznika Praw Obywatelskich postępowanie mające na celu wyjaśnienie przepisów budzących wątpliwości.

Nie zaszkodzi podpisać

Powierzenie doradcy podatkowemu dokonania rocznego rozliczenia podatku dochodowego od osób fizycznych pozwala podatnikowi oszczędzić czas i nerwy. Wydawać by się mogło, że po udzieleniu doradcy podatkowemu pełnomocnictwa nie trzeba już angażować się w sporządzanie zeznania. Wszystko jednak wskazuje na to, że dla własnego spokoju podatnicy powinni pofatygować się do swojego doradcy podatkowego, aby wypełniony przez niego PIT opatrzyć swoim podpisem. Trudno wyobrazić sobie, że praktyka urzędów skarbowych będzie odmienna od stanowiska Ministerstwa Finansów, popartego wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, a utrzymanego w mocy przez NSA. Podpis samego pełnomocnika na zeznaniu może więc okazać się niewystarczający w myśl twierdzenia, że skoro zeznanie nie zawiera rubryki na podpis pełnomocnika, to musi je podpisać podatnik.

Źródło: