Źródło: Thinkstock
Przyjęcie spadku - wprost lub z dobrodziejstwem inwentarza - pociąga za sobą obowiązek podatkowy. Otrzymany spadek stanowi bowiem nieodpłatny przyrost majątku, który podlega opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn. Na preferencje w zakresie uiszczania tej daniny na rzecz fiskusa mogą liczyć nabywający majątek członkowie najbliższej rodziny. Zasadą jest, że takie osoby zwolnione są z podatku. Muszą jednak spełnić określone warunki.
Kto należy do najbliższego kręgu rodziny?
Zgodnie z ustawą o podatku od spadków i darowizn do grona najbliższych członków rodziny zwolnionych z zapłaty podatku należą: małżonek, zstępni (dzieci, wnuki itd.), wstępni (rodzice, dziadkowie itd.), pasierbowie, rodzeństwo, ojczym i macocha. Nie płacą oni podatku od spadku niezależnie od wartości spadku, który dziedziczą.
Co musi zrobić najbliższy spadkobierca, żeby nie zapłacić podatku od spadku?
Aby uniknąć płacenia podatku od spadku, spadkobiercy z najbliższego kręgu rodziny zmarłego muszą w ciągu sześciu miesięcy od powstania obowiązku podatkowego (termin 6 miesięcy jest liczony od dnia otwarcia spadku lub uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie spadku lub aktu poświadczenia dziedziczenia sporządzonego przed notariuszem) złożyć u właściwego naczelnika urzędu skarbowego druk SD-Z2 „Zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych”. Formularz precyzuje szczegóły dotyczące spadku bądź darowizny, takie jak stopień pokrewieństwa między spadkodawcą, udział procentowy nabytego majątku oraz jego wartość rynkową. Obowiązek zgłoszenia dotyczy tylko tych spadków i darowizn otrzymanych od jednej osoby w ostatnich 5 latach, których łączna wartość przekroczyła 9.637 zł.
| Kiedy powstaje obowiązek podatkowy? |
 Zgodnie z art. 5 i 6 ustawy o podatku od spadków i darowizn obowiązek
podatkowy spoczywa na nabywcy własności rzeczy i praw majątkowych i w
zależności od zaistniałego zdarzenia powstaje w innym momencie:
|
Brak zgłoszenia nabycia spadku przez najbliższych członków rodziny zmarłego w ciągu 6 miesięcy od otrzymania schedy skutkuje powstaniem po ich stronie obowiązku zapłacenia podatku od spadku. Od obowiązku zapłacenia podatku od spadku nie są natomiast zwolnieni członkowie dalszej rodziny i pozostali spadkobiercy.
Ile wynosi podatek od spadku?
Ustalenie podstawy i wysokości podatku od spadku wiąże się z przynależnością spadkobiercy do określonej grupy podatników oraz z tzw. minimum wolnym od opodatkowania (kwoty wolnej od podatku, wartości czystej spadku, która nie podlega opodatkowaniu).
Nabywców spadku przyporządkowuje się do trzech grup podatkowych, przy czym kryterium przyporządkowania stanowi osobisty stosunek nabywcy do osoby, po której został nabyty spadek. Do grupy I zalicza się: małżonka, zstępnych (dzieci, wnuków), wstępnych (dziadków), pasierbów, zięciów, synowe, rodzeństwo, ojczyma, macochę i teściów; do grupy II: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych; a do grupy III innych nabywców (osoby niespokrewnione oraz członkowie dalszej rodziny, nienależący do II grupy podatkowej).
Opodatkowaniu podlega czysta wartość spadku uzależniona od przynależności płatnika do danej grupy podatkowej i jednocześnie przekraczająca kwotę:
- 9.637 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
- 7.276 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
- 4.902 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej.
Ostatecznie podatek od spadku oblicza się od nadwyżki podstawy opodatkowania ponad kwotę wolną od podatku, według skal ujętych w tabeli.
Stawki podatki od spadku
|
Kwoty nadwyżki w zł |
Podatek wynosi |
|
|
Ponad |
Do |
|
|
1) od nabywców zaliczonych do I grupy podatkowej |
||
|
10.278 zł |
3% |
|
|
10.278 zł |
20.556 zł |
308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad
10.278 zł |
|
20.556 zł |
822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad
20.556 zł |
|
|
2) od nabywców zaliczonych do II grupy podatkowej |
||
|
10.278 zł |
7% |
|
|
10.278 zł |
20.556 zł |
719 zł 50 gr i 9% od nadwyżki
ponad 10.278 zł |
|
20.556 zł |
1.644 zł 50 gr i 12% od nadwyżki
ponad 20.556 zł |
|
|
3) od nabywców zaliczonych do III grupy podatkowej |
||
|
10.278 zł |
12% |
|
|
10.278 zł |
20.556 zł |
1.233 zł 40 gr i 16% nadwyżki
ponad 10.278 zł |
|
20.556 zł |
2.877 zł 90 gr i 20% nadwyżki
ponad 20.556 zł |
|
Przykładowo, jeżeli syn (I grupa podatkowa) otrzyma spadek w wysokości 20 tys. zł, to zapłaci 313 zł podatku. Z kolei siostrzeniec (II grupa podatkowa) od spadku w tej samej wysokości zapłaci 940 zł, a osoba obca z III grupy podatkowej 2005 zł.
Przykłady – obliczanie podatku od spadku
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Na zapłatę podatku od spadków i darowizn podatnik ma 14 dni od dnia otrzymania decyzji urzędu skarbowego ustalającej jego wysokość (chyba że wcześniej pobrał go notariusz). Jeżeli podatek nie zostanie zapłacony, to od końca roku, w którym powstał obowiązek jego zapłaty, będzie liczony termin jego przedawnienia oraz naliczane będą odsetki za zwłokę. Dla przedawnienia istotna jest data uprawomocnienia się postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku lub data sporządzenia przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia, a nie data śmierci spadkodawcy. Wszelkie zwlekanie z rozliczeniem się z fiskusem odpowiednio wydłuża moment przedawnienia podatku, a w szczególnych wypadkach może narazić podatnika na przymusowe ściągnięcie daniny przez urząd.
| »Dwa razy zapłacisz podatek od spadku z zagranicy |
Co podlega, a co nie podlega podatkowi od spadków i darowizn?
Podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na tym terytorium tytułem: dziedziczenia, zapisu, zapisu dalszego, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego oraz zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu. Ponadto podatkowi od spadków i darowizn podlega także nabycie praw do wkładu oszczędnościowego na podstawie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci oraz nabycie jednostek uczestnictwa na podstawie dyspozycji uczestnika funduszu inwestycyjnego otwartego albo specjalistycznego funduszu inwestycyjnego otwartego na wypadek jego śmierci. Opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn będzie podlegać również nabycie własności rzeczy znajdujących się za granicą lub praw majątkowych wykonywanych za granicą, jeśli w chwili otwarcia spadku lub zawarcia umowy darowizny nabywca był obywatelem polskim lub w Rzeczypospolitej Polskiej miał miejsce stałego pobytu.
| »Komu należą się oszczędności zmarłego? |
Podatkowi od spadków i darowizn nie podlega:
- nabycie własności rzeczy ruchomych znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych podlegających wykonaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli w dniu nabycia ani nabywca, ani spadkodawca lub darczyńca nie byli obywatelami polskimi i nie mieli miejsca stałego pobytu lub siedziby na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej;
- nabycie w drodze spadku, zapisu windykacyjnego lub darowizny praw autorskich i praw pokrewnych, praw do projektów wynalazczych, znaków towarowych i wzorów zdobniczych oraz wierzytelności wynikających z nabycia tych praw;
- nabycie w drodze dziedziczenia środków z pracowniczego programu emerytalnego;
- nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na rachunku zmarłego członka otwartego funduszu emerytalnego;
- nabycie w drodze spadku środków zgromadzonych na indywidualnym koncie emerytalnym oraz na indywidualnym koncie zabezpieczenia emerytalnego;
- nabycie w drodze spadku kwoty składek zewidencjonowanych w zakładzie ubezpieczeń na subkoncie, na którym są informacje o zwaloryzowanej wysokości wpłaconych składek, wraz z wyegzekwowanymi od tych składek odsetkami za zwłokę.
Zuzanna Brud, Bankier.pl
Źródło:
