Emitent akcji
Emitentem akcji jest spółka akcyjna, dokonująca emisji akcji we własnym imieniu. Poprzez emisję akcji spółka pozyskuje kapitał na rozwój. Środki pozyskane z emisji zasilają kapitał zakładowy spółki. Pod względem formy prawnej jest to spółka kapitałowa posiadająca osobowość prawną. Władzami spółki akcyjnej są:- Walne Zgromadzenie Akcjonariuszy, będące najwyższą władzą w spółce
- Rada Nadzorcza, sprawująca stały nadzór nad działalnością zarządu
- Zarząd Spółki, prowadzi sprawy spółki oraz reprezentuje spółkę na zewnątrz.
Pojęcie akcji
Akcje są udziałowymi papierami wartościowymi emitowanymi w serii stanowiącymi dowód udziału w kapitale zakładowym spółki akcyjnej. Akcjonariusz jest współwłaścicielem spółki, a jego udział jest proporcjonalny do ilości posiadanych akcji. Na przykład, jeżeli spółka wyemitowała 100 tysięcy jednakowych co do rodzaju akcji, a pan Iksiński jest w posiadaniu 51 tysięcy tych akcji, wówczas jego udział w spółce wynosi 51%. Nie musi to jednak oznaczać, że posiada całkowitą władzę w spółce. O tym decyduje bowiem posiadana liczba głosów na WZA, która z powodu uprzywilejowania akcji nie musi być równa udziałowi w kapitale.Emisja akcji i podwyższenie kapitału
Emisja akcji może być przeprowadzona poprzez ofertę niepubliczną lub ofertę publiczną na warunkach określonych w ustawie o ofercie publicznej.W przypadku oferty niepublicznej propozycja nabycia akcji jest kierowana do mniej niż 100 imiennie wskazanych osób. W tym przypadku mają zastosowanie przepisy kodeksu spółek handlowych.
Oferta publiczna polega na skierowaniu do co najmniej 100 osób lub nieoznaczonego adresata, w dowolnej formie i w dowolny sposób, informacji o papierach wartościowych i warunkach dotyczących ich nabycia, stanowiących dostateczną podstawę do podjęcia decyzji o odpłatnym nabyciu tych papierów wartościowych. W tym przypadku oprócz kodeksu spółek handlowych mają zastosowanie postanowienia ustawy o ofercie publicznej.
Ten sposób pozyskania kapitału wymaga sporządzenia prospektu emisyjnego i zatwierdzenia go przez Komisję Nadzoru Finansowego oraz udostępnienia go do publicznej wiadomości.
Spółka akcyjna może podwyższyć kapitał zakładowy w drodze emisji nowych akcji lub podwyższenia wartości nominalnej dotychczasowych akcji.
Uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego podejmuje walne zgromadzenie akcjonariuszy. Istniejący akcjonariusze mają prawo pierwszeństwa przed innymi osobami do objęcia nowych akcji w ilości proporcjonalnej do liczby posiadanych akcji - prawo poboru. Jednak akcjonariusze mogą być pozbawieni tego prawa, jeżeli uchwała w tej sprawie zostanie podjęta przez więcej niż 4/5 głosów oddanych na walnym zgromadzeniu i zostanie umotywowana ważnym interesem spółki. Jak widać pozbawienie akcjonariuszy prawa poboru akcji nowej emisji jest formalnie trudne.
Każda emisja akcji podlega rejestracji przez sąd.
Forma i rodzaje akcji
Pod względem sposobu legitymowania akcjonariusza akcje dzielą się na:- Imienne - wszelkie prawa wynikające z tych akcji należne są osobie wskazanej w dokumencie akcji. Akcjonariuszem wobec spółki jest osoba wpisana do księgi akcyjnej. W celu przeniesienia własności akcji imiennej konieczne jest pisemne oświadczenie.
- Na okaziciela - wszelkie prawa wynikające z tych akcji należne są osobie, która aktualnie je posiada. Akcje na okaziciela nie mogą być wydawane przed ich pełnym opłaceniem. Przeniesienie akcji następuje poprzez wręczenie dokumentu akcji.
Akcje mogą występować w formie materialnej i zdematerializowanej. Forma materialna to dokument zawierający podstawowe informacje o emitencie, akcjach oraz wskazujący akcjonariusza, jeżeli jest to akcja imienna. Forma zdematerializowana stanowi zapis w systemie informatycznym podmiotu uprawnionego do przechowywania akcji (w Polsce Krajowy Depozyt Papierów Wartościowych, "KDPW"). Na dowód złożenia akcji zdematerializowanych do depozytu akcjonariusz może otrzymać świadectwo depozytowe.
Akcje spółek notowanych na rynku publicznym mają postać zdematerializowaną, tzn. są zapisem elektronicznym na odpowiednich rachunkach prowadzonych przez podmioty rynku kapitałowego, np. domy maklerskie.
Wskaźniki
Akcje, jako instrumenty finansowe charakteryzują następujące wskaźniki:Wartość nominalna - wielkość kapitału zakładowego (akcyjnego) przypadająca na jedną akcję. Minimalna wartość nominalna akcji wynosi 0,01 PLN.
Cena emisyjna - cena, po jakiej akcja sprzedawana jest na rynku pierwotnym.
Wartość księgowa - wartość aktywów netto spółki przypadająca na jedną akcję.
Cena rynkowa (kurs) - cena, po jakiej akcja jest sprzedawana/kupowana na rynku wtórnym (np. na giełdzie).
Zysk netto przypadający na jedną akcję (ang. Earnings Per Share, "EPS"). Wzrost tego wskaźnika pozytywnie wpływa na notowania akcji. Nowa emisja akcji powoduje obniżenie zysku na akcję, czyli rozwodnienie kapitału.
Dywidenda na jedną akcję (ang. Dividend Per Share, "DPS") - część zysku przeznaczona do podziału między akcjonariuszy podzielona przez ilość akcji. Im wyższa dywidenda, tym większe dochody z udziału dla akcjonariuszy i mniejszy zysk pozostawiony z spółce. Obniża to możliwości rozwoju spółki.
Wskaźnik cena - zysk (ang. Price - Earnings Ratio, "P/E", pol. "C/Z") - stosunek ceny rynkowej akcji do zysku netto przypadającego na jedną akcję.
Wskaźnik ten odzwierciedla wycenę zysku netto spółki przez rynek. Im wyższy, tym akcje spółki są droższe, stąd wzrasta ryzyko ich przeceny.
Stopa dywidendy (ang. Dividend Yield, "DY") - stosunek dywidendy przypadającej na jedną akcję i ceny rynkowej akcji. Wysoki wskaźnik świadczy o przeznaczaniu dużej części zysku do podziału pomiędzy akcjonariuszy. Jednak taka polityka "przejadania" zysku może w przyszłości niekorzystnie wpłynąć na rozwój spółki.
Wskaźnik cena - wartość księgowa (ang. Price - Book Value Ratio, "P/BV", pol. "C/WK") - stosunek ceny rynkowej akcji do wartości księgowej spółki przypadającej na jedną akcję. Im wyższy wskaźnik, tym akcje spółki są bardziej przewartościowane w stosunku do wartości majątku spółki, stąd wzrasta ryzyko ich przeceny. Zbyt niski wskaźnik świadczy natomiast, że inwestorzy źle postrzegają spółkę i nisko ją wyceniają.
Wskaźnik wypłaty - stosunek dywidendy przypadającej na jedną akcję do zysku netto przypadającego na jedną akcję. Ze wskaźnika tego wynika, jaka część zysku netto jest przeznaczana na wypłatę dywidendy.
Wskaźnik zatrzymania - stosunek zysku zatrzymanego w spółce, przypadającego na jedną akcję do zysku netto przypadającego na jedną akcję. Ze wskaźnika tego wynika, jaka część zysku netto jest zatrzymana w spółce. Można go też obliczyć odejmując wskaźnik wypłaty od jedności.
Wskaźnik pokrycia - stosunek zysku netto na jedną akcje do dywidendy na jedną akcję. Inaczej jest to odwrotność wskaźnika wypłaty. Wskazuje, o ile zysk netto przewyższa wypłacaną dywidendę
Umorzenie akcji
Spółka może umorzyć część własnych akcji, jeżeli statut tak stanowi. Wskutek takiej operacji następuje zmniejszenie kapitału zakładowego. Umorzenie akcji wymaga zmiany statutu, a uchwałę w tej sprawie może podjąć jedynie walne zgromadzenie akcjonariuszy, która zapada większością 3/4 głosów. Statut może przewidywać surowsze warunki w tym zakresie. Uchwała o umorzeniu akcji i zmianie statutu winna być zgłoszona do sądu rejestrowego.Akcja może być umorzona albo za zgodą akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spółkę (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe).
Wykup akcji może być również sfinansowany z niepodzielonego zysku spółki za ostatni rok obrotowy, powiększonego o niepodzielone zyski z lat ubiegłych oraz o kwoty przeniesione z utworzonych z zysku kapitałów zapasowego i rezerwowych, które mogą być przeznaczone na wypłatę dywidendy.
O podjęciu uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego zarząd niezwłocznie ogłasza,
wzywając wierzycieli spółki do wniesienia sprzeciwów w terminie trzech miesięcy, jeżeli nie zgadzają się na jego obniżenie. Wierzyciele, którzy zgłoszą sprzeciw, winni być przez spółkę zaspokojeni lub zabezpieczeni. Obowiązek zaspokojenia wierzycieli nie powstaje, jeżeli spółka dokonuje umorzenia akcji z niepodzielonych zysków lub nabywane są one baz żadnych świadczeń a także w celu wyrównania poniesionych strat.
Podział wartości nominalnej akcji (split)
Spółka może dokonać podziału wartości nominalnej akcji bez zmiany kapitału zakładowego. Celem tego jest zwiększenie płynności obrotu akcjami, szczególnie na giełdzie, kiedy ich ceny rynkowe uległy znacznemu zwiększeniu.Przykład:
Akcje spółki Alfa są notowane na giełdzie po kursie 100,00 PLN, a ich wartość nominalna wynosi 5,00 PLN. Po dokonaniu splitu obniżającego wartość nominalną akcji do 1 PLN, cena rynkowa wyniesie odpowiednio 20,00 PLN. W efekcie na rynku będzie znajdować się w obrocie pięć razy więcej akcji niż przed splitem. Inwestorzy będą mieli zapisane na rachunkach inwestycyjnych automatycznie 5 razy więcej akcji. Nie zmieni to jednak wartości ich portfela. Jedną z konsekwencji takiego zapisu będzie wzrost ilości głosów na walnym zgromadzeniu akcjonariuszy. Nie oznacza to jednak wzrostu przewagi któregokolwiek z akcjonariuszy, gdyż wzrost ilościowego stanu posiadania w takiej sytuacji dotyczy w jednakowym stopniu wszystkich akcjonariuszy. Po splicie mogą ulec zmniejszeniu kroki notowań dla nowych akcji na giełdzie lub innym rynku obrotu.
Asymilacja akcji - połączenie akcji nowej emisji (mogą być oznaczane jako prawa do akcji), z akcjami wcześniejszych emisji. Po asymilacji wszystkie akcje, zarówno dotychczasowe jak i "nowe" posiadają takie same cechy i są notowane wg takich samych zasad.
Źródło:
