20 czerwca wchodzi w życie szereg zmian w ustawie o usługach płatniczych. W długiej perspektywie najważniejsze nowości to uregulowanie usług dostępu do rachunków przez podmioty trzecie oraz stworzenie tzw. małej instytucji płatniczej. Konsumentów powinno ucieszyć skrócenie okresu rozpatrywania reklamacji, zmiana limitu odpowiedzialności za nieautoryzowane transakcje i zakaz pobierania tzw. opłaty surcharge.
Ustawa wdraża do polskiego prawa unijną dyrektywę PSD2. Z niewielkim poślizgiem, ponieważ termin implementacji minął w styczniu 2018 r. Pierwsza wersja dyrektywy o usługach płatniczych uchwalona przed ponad dekadą przyniosła rewolucyjne zmiany. Przewidywała ona, że banki utracą monopol na świadczenie podstawowych usług związanych z obiegiem pieniądza. Akt zakładał możliwość tworzenia instytucji płatniczych. W oparciu o te przepisy działają dziś tacy niebankowi potentaci jak np. PayU.
PSD2 będzie, jeśli spełni pokładane w niej nadzieje, impulsem do radykalnych zmian – ma przyczynić się do stworzenia nowego, otwartego modelu relacji klient-bank, w którym to konsument decyduje w większym stopniu, kto ma dostęp do jego danych i kto obsługuje jego zlecenia. Dostawcy usług płatniczych będą musieli przygotować się na umożliwienie firmom trzecim dostępu do inicjowania płatności w imieniu klienta (PIS – payment initiation service) oraz pobierania danych o rachunku (AIS – account information service).
PSD2 - zmiany dla konsumentów
Bez jakiegokolwiek okresu przejściowego, od 20 czerwca 2018 r., obowiązywać będzie zakaz stosowania dodatkowych opłat za przyjmowanie kart płatniczych, w których wysokość opłaty interchange jest regulowana. Dotyczy to większości konsumenckich kart debetowych i kredytowych wydawanych w UE. Sprzedawca nie może zatem zażądać np. dodatkowych 2 proc. kwoty transakcji za przyjęcie plastiku.
Po sześciomiesięcznym okresie na dostosowanie się do przepisów zmiana dotknie także m.in. kwoty, która stanowi limit odpowiedzialności płatnika za nieautoryzowane transakcje. Obecnie, jeśli ukradziono nam instrument płatniczy i nie zgłosiliśmy tego faktu dostawcy usługi, maksymalna strata klienta ograniczona jest do równowartości 150 euro. Nowy limit wynosić będzie 50 euro i część banków już od pewnego czasu uwzględnia go w swoich regulaminach.
Ustawa wprowadza także nową procedurę rozstrzygania reklamacji związanych z usługami płatniczymi. W tym przypadku nie będą obowiązywać wszystkie regulacje z ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym. Termin na udzielenie odpowiedzi na skargę będzie krótszy – 15 dni. Niedotrzymanie tego terminu oznaczać będzie, że wniosek klienta został rozpatrzony zgodnie z jego żądaniem. Dostawca usług płatniczych będzie musiał także wskazać co najmniej jeden podmiot, przed którym będzie możliwe postępowanie polubowne.
W dalszej perspektywie do zmiany przyzwyczajeń zmusi nas obowiązek stosowania silnego uwierzytelniania użytkowników przy zdalnym dostępie do rachunku, inicjowaniu transakcji elektronicznych oraz dokonywaniu operacji, które mogą wiązać się z ryzykiem oszustwa. Nowe standardy będą wymagać mocniejszego zabezpieczenia transakcji.
PSD2 to szansa dla fintechów
W ustawie o usługach płatniczych przewidziano nowy typ podmiotu – małą instytucję płatniczą. Taki status będą mogły otrzymać przedsiębiorstwa, które zechcą prowadzić rachunki płatnicze, wydawać instrumenty (np. karty lub płatności mobilne) i obsługiwać transakcje płatnicze na niewielką skalę – do 1,5 mln euro miesięcznie.
Przeczytaj także
Mała instytucja płatnicza nie będzie mogła na rachunku jednego użytkownika przechowywać środków przekraczających równowartość 2 tys. euro, ale będzie zobowiązana do stosowania takich samych mechanizmów ochrony jak „duże” instytucje. Nowa forma działalności może zainteresować start-upy, które nie są w stanie spełnić wymogów typowych dla instytucji płatniczych, ale chcą przetestować swoje rozwiązania zanim trafią one do szerokiego grona odbiorców.
– Choć początek pełnego stosowania nowych regulacji został mocno rozciągnięty w czasie, już 20 czerwca przynosi istotne zmiany. Przede wszystkim od tego dnia liczone są kluczowe terminy określone w ustawie implementującej, w tym 3-miesięczny termin na przedłożenie do KNF dokumentów potwierdzających spełnianie znowelizowanych wymogów licencyjnych i 6-miesięczny termin na dostosowanie przez dostawców usług płatniczych swojej działalności do znowelizowanych przepisów – komentuje Zbigniew Długosz, partner w dLK Legal.
– Od 20 czerwca można również, już zgodnie z nowymi przepisami ustawy usługach płatniczych, składać wnioski o udzielenie zezwolenia na prowadzenie działalność w charakterze krajowej instytucji płatniczej świadczącej usługę inicjowania transakcji płatniczych oraz usługę dostępu do informacji o rachunku oraz wnioski o wpis do rejestru dostawców świadczących wyłącznie usługę dostępu do informacji o rachunku. Wchodzą w życie także regulacje o nowym rodzaju dostawcy usług płatniczych, czyli o małej instytucji płatniczej. Przepisy te pozwalają w bardzo uproszczony sposób rozpocząć działalność w zakresie świadczenia usług płatniczych, co może być niezwykle interesujące dla podmiotów z szeroko rozumianej branży fintech – dodaje Długosz.
– Zaczynają także obowiązywać nowe brzmienia niektórych wyłączeń spod stosowania przepisów ustawy o usługach płatniczych. Przedsiębiorcy korzystający z tych wyłączeń powinni więc, o ile jeszcze tego nie zrobili, dokonać weryfikacji czy w dalszym ciągu podlegają pod dane wyłączenie, gdyż w przeciwnym razie mogą zostać narażeni na bardzo poważne sankcje. Nowe brzmienia przepisów niosą też jednak nowe możliwości, co jest widoczne chociażby na przykładzie wyłączenia dla przedsiębiorców telekomunikacyjnych, które zostanie rozszerzone o transakcje w celu zakupy biletów – wskazuje Zbigniew Długosz z dLK Legal.
