Odroczenie spłaty kredytu. Sposoby na zawieszenie spłaty kredytu

Czym jest odroczenie spłaty kredytu?

Odroczenie spłaty kredytu (zawieszenie spłaty kredytu) to sposób na odciążenie domowego budżetu i okres, w którym np. kredytobiorca spłacający kredyt hipoteczny lub gotówkowy nie musi uiszczać rat na rzecz banku.

W obiegowej opinii panuje przekonanie, że harmonogram spłaty kredytu jest nienaruszalny, a zmiana jakichkolwiek warunków udzielenia finansowania jest skomplikowana i praktycznie niemożliwa. Wcale nie musi tak jednak być. Banki bardzo często przystają na możliwość zastosowania czasowego odroczenia rat, czyli właśnie zawieszenia spłaty kredytu.

Przy jakich zobowiązaniach możemy skorzystać z zawieszenia spłaty kredytu?

Zawieszenie spłaty kredytu może dotyczyć większości produktów dłużnych, m.in.:

• kredytu gotówkowego, 
• kredytu hipotecznych, 
• kredytu konsolidacyjnego, 
• kredytów ratalnych.

Co ważne, zazwyczaj prawo do zawieszenia spłaty kredytu znajduje się również w umowie kredytowej danego produktu. Określona instytucja precyzuje, na jakich zasadach, na jaki okres oraz co jaki czas będzie można skorzystać z odroczenia spłaty. Poza tym na wsparcie w tym zakresie można liczyć również w trudnych sytuacjach, takich jak pandemia koronawirusa.

Odroczenie spłaty kredytu w oczach banku

Pozornie warunki spłaty kredytu są jasne. Po podpisaniu umowy kredytobiorca powinien spłacać kredyt zgodnie z przyjętym harmonogramem. Oznacza to więc konieczność regulowania każdego miesiąca raty kapitałowo–odsetkowej w ustalonej wysokości.

Wiele zobowiązań zakłada jednak bardzo długi okres spłaty, który w przypadku kredytów hipotecznych wynosi niejednokrotnie nawet 35 lat. W takim okresie wiele może się wydarzyć w życiu kredytobiorcy. Niektórzy muszą radzić sobie również z przejściowymi problemami finansowymi. W ich trakcie każda złotówka jest na wagę złota, a spłata raty niejednokrotnie decyduje o zachowaniu płynności w domowym budżecie.

Dobra informacja jest jednak taka, że instytucje coraz częściej są przygotowane na taki scenariusz, proponując właśnie zawieszenie spłaty kredytu. Wprawdzie odroczenie spłaty jest wyłącznie doraźnym wsparciem, jednak w wielu przypadkach pozwoli na wyjście z kryzysu bez szwanku dla reputacji kredytobiorcy i pogorszenia relacji z bankiem.

Dwa rodzaje zawieszenia spłaty kredytu

Banki w różny sposób podchodzą do kwestii odroczenia kredytu i to pojęcie nie zawsze musi oznaczać to samo. Zazwyczaj mowa o dwóch modelach:

• Odroczenie raty kapitałowo–odsetkowej – jest to całkowite zawieszenie spłaty kredytu na ustalony z bankiem okres (kredytobiorca nie płaci całej wartości raty). 
• Odroczenie raty kapitałowej – jest to zawieszenie spłaty raty kapitałowej. Wówczas kredytobiorca jest zobowiązany do regulowania wyłącznie  części odsetkowej raty.

W praktyce wiele zależy w tym zakresie od polityki konkretnej instytucji. Większość z nich umożliwia odroczenie spłat kompletnej raty kapitałowo–odsetkowej, a więc oznacza to, że kredytobiorca nie będzie musiał w wybranym okresie regulować jakichkolwiek płatności z tytułu raty.

Niektóre umożliwiają natomiast wyłącznie odroczenie spłaty raty odsetkowej, co wiąże się z koniecznością opłacenia części kapitałowej. Wiele banków pozwala przy tym na wybranie, czy kredytobiorca chce skorzystać z zawieszenia spłaty kredytu w pełni, czy ograniczenia go wyłącznie do części odsetkowej. Dzięki temu można dostosować odroczenie spłaty kredytu do indywidualnych możliwości finansowych i konkretnej sytuacji.

Sposoby odroczenia kredytu

Odroczenie spłaty kredytu może przybrać różne formy. Najpopularniejsze w Polsce to:

• wakacje kredytowe, 
• karencja kredytu, 
• odroczenie spłaty kredytu w związku z pandemią koronawirusa.

Pierwsze dwa mechanizmy są przy tym standardowo dostępne w ofertach banków i klienci mogą korzystać z nich na określonych zasadach niezależnie od kondycji ekonomicznej. Trzecia z nich jest natomiast bezpośrednio powiązana z pandemią koronawirusa oraz jej wpływem na kondycję finansową zarówno całej gospodarki, jak i samych kredytobiorców, więc jest dobrym sposobem na zachowanie płynności w obliczu kryzysu.

W każdym przypadku należy jednak pamiętać, że odroczenie spłaty kredytu nie oznacza zwolnienia z obowiązku uregulowania rat. Środki trzeba będzie zwrócić, a odroczenie kredytu przełoży się w szerszym ujęciu czasowym na wyższe całkowite koszty zobowiązania. Warto mieć to na uwadze i stosować ten mechanizm rozważnie.

Na czym polegają wakacje kredytowe?

Bez wątpienia najpopularniejszym sposobem na odroczenie spłaty kredytu są wakacje kredytowe. Jest to jednocześnie jedna ze standardowych opcji, z których kredytobiorca może korzystać w trakcie spłaty zobowiązania. Nie oznacza to jednak, że może zrobić to w dowolnym momencie. Zazwyczaj zawieszenie spłaty kredytu będzie uzależnione od:

• Niezalegania ze spłatą dotychczasowych rat: większość banków uzależnia możliwość skorzystania z odroczenia raty od tego, czy kredytobiorca do tej pory wzorowo wywiązywał się ze swoich obowiązków. Pod uwagę najczęściej brany jest przy tym ostatni okres. 
• Częstotliwości korzystania z odroczenia kredytu: instytucje nie pozwalają korzystać z wakacji kredytowych zbyt często. Zazwyczaj możliwe jest odroczenie raty raz w ciągu roku.

Sprawdź również: Karencja kredytu. Jak wyglądają wakacje kredytowe?

Najczęściej w ten sposób można uzyskać odroczenie jednej raty kapitałowo–odsetkowej raz na 12 miesięcy. Co ważne, kapitał wraz ze skapitalizowanymi odsetkami zostanie w większości przypadków doliczony do pozostałej do spłaty sumy, co przełoży się na nieco wyższe raty i finalnie wyższą kwotę do spłaty. Odroczenie spłaty kredytu sprawdza się więc wyłącznie krótkookresowo, koniec końców zawsze wiąże się natomiast z wyższymi kosztami.

Sprawdź również: Wakacje kredytowe w przypadku pożyczek i kredytów gotówkowych

Na czym polega karencja kredytu?

Z wakacjami kredytowymi bardzo często bywa mylona karencja kredytu. Choć idea jest taka sama i jest nią odroczenie rat, występuje w innym zakresie, ponieważ karencja dotyczy jedynie części kapitałowej, konieczne będzie jednak dalsze opłacanie odsetek. Przy tym karencja – w przeciwieństwie do wakacji – daje zwykle nieco większą dowolność, ponieważ bank może zgodzić się na dłuższy okres karencji, rozpatrując indywidualną sytuację klienta.

Karencja jest standardowo udzielana w większości instytucji w przypadku kredytów na budowę domu. Wówczas, po udzieleniu kredytu, ale jeszcze przed wypłatą wszystkich transz lub przed finalizacją inwestycji, kredytobiorcy mogą korzystać z wydłużonego okresu karencji, pozwalającego na odroczenie rat kapitałowych.

Odroczenie spłaty kredytu w związku z pandemią

Oprócz standardowych mechanizmów, pozwalających na odroczenie kredytu w praktycznie dowolnym momencie (po spełnieniu określonych warunków). Przygotowano również specjalne propozycje, pozwalające na zachowanie płynności finansowej w obliczu pandemii koronawirusa i powiązanych z nią trudności gospodarczych.

Wiele osób straciło źródło dochodu lub jego istotną część, co wpłynęło na ich zdolność do regulowania płatności zgodnie z ustalonym na samym początku harmonogramem. Odroczenie spłaty kredytu przybrało przy tym różne formy:

• Aktywne na polskim rynku banki, zrzeszone w ramach Związku Banków Polskich, przygotowały propozycje odroczenia spłaty kredytu już na samym początku pandemii. Możliwość zawieszenia spłaty przybrała przy tym różne formy, uzależnione od polityki konkretnej instytucji.
• Dodatkowa możliwość odroczenia spłaty kredytu pojawiła się wraz z wprowadzeniem 4 odsłony Tarczy Antykryzysowej w ramach tzw. ustawowych wakacji od kredytu. W przeciwieństwie do pierwszej propozycji jest to rozwiązanie systemowe, do którego uprawniony jest każdy kredytobiorca na podobnych warunkach.

Odroczenie kredytu w pierwszej fali koronawirusa

Banki podjęły bardzo szybko efektywne działania pozwalające kredytobiorcom na szybkie uzyskanie odroczenia rat. Warunki potrafiły jednak znacząco się od siebie różnić. Część instytucji umożliwiła zawieszenie spłat kapitałowo–odsetkowych, inne zgodziły się jedynie na odroczenie spłaty części odsetkowej.

W większości przypadków maksymalny okres zawieszenia wyniósł przy tym 3 miesiące. Jednocześnie utworzono również kanały pozwalające na szybkie przesłanie i rozpatrzenie wniosku. Do akcji dołączyły m.in.:

• Bank PKO BP, 
• Bank Pekao, 
• ING Bank Śląski, 
• Bank Millennium, 
• Bank Santander, 
• Santander Consumer Bank, 
• Alior Bank, 
• Bank BPS, 
• Bank Pocztowy.

Ustawowe wakacje kredytowe w związku z pandemią

Odroczenie spłaty kredytu znacznie uprościły ustawowe wakacje kredytowe wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 4.0, która weszła w życie w czerwcu 2020 roku, a więc na dobrą sprawę po pierwszej fali koronawirusa i związanych z nią obostrzeń. Wakacje są adresowane do kredytobiorców, którzy utracili źródło dochodu po 13 marca 2020 roku.

Zgodnie z przepisami zyskują prawo do odroczenia spłaty rat kapitałowo–odsetkowych na okres maksymalnie trzech miesięcy. Co ważne, w przypadku posiadania kilku produktów kredytowych w jednym banku, wakacje ustawowe mogą dotyczyć wyłącznie jednego z nich.

Kto może skorzystać z rządowego wsparcia❓#WakacjeKredytowe pic.twitter.com/oEOyGMR5YQ

— Kancelaria Premiera (@PremierRP) July 29, 2022

Złożenie wniosku oznacza automatyczne zawieszenie wykonania umowy, a bank powinien w ciągu 14 dni przesłać potwierdzenie jego otrzymania. Skorzystanie z tej opcji oznacza również wydłużenie umowy kredytowej o wskazany okres.

Wakacje kredytowe i odroczenie spłaty kredytu w 2022 roku

Z rządowych wakacji kredytowych można skorzystać również w nowej formule. Dokładnie 29 lipca 2022 roku weszły w życie przepisy, dzięki którym kredytobiorcy mogą zawiesić spłatę kredytu mieszkaniowego nawet na 8 miesięcy, ale zawieszenie rat może nastąpić w okresach:

• sierpień i wrzesień 2022 roku, 
• 2 wybrane miesiące w IV kwartale 2022 roku, 
• po 1 wybranym miesiącu w każdym kwartale 2023 roku.

Podstawowym warunkiem jest posiadanie zobowiązania, które finansuje zakup nieruchomości na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych. Tym samym z rządowych wakacji kredytowych nie mogą skorzystać osoby, które wydatkują np. kredyt hipoteczny na poczet mieszkania pod wynajem.

Wakacje kredytowe umożliwią zawieszenie spłaty kredytu na 4 miesiące bez dodatkowych odsetek zarówno w 2022 r., jak i w 2023 r., co daje razem 8 miesięcy bez rat.
Wakacje kredytowe będą dotyczyć kredytów w złotych. pic.twitter.com/2fgYfOPAIY

— Ministerstwo Finansów (@MF_GOV_PL) May 10, 2022

Rządowe zawieszenie kredytu sprawia, że kredytobiorcy nie muszą płacić zarówno części kapitałowej, jak i odsetkowej. Aby skorzystać z tej formuły zawieszenia rat wystarczy złożyć wniosek w formie papierowej lub elektronicznej w banku. We wniosku należy podać:

• imię i nazwisko, 
• dane kontaktowe, 
• oznaczenie umowy, 
• okres/okresy zawieszenia spłaty, 
• oświadczenie, że wniosek dotyczy umowy finansowania nieruchomości na zaspokojenie własnych potrzeb mieszkaniowych.

Czy można odroczyć spłatę kredytu objętego ubezpieczeniem?

Z punktu widzenia wielu kredytobiorców istotną częścią zobowiązania są nie tylko raty kapitałowo–odsetkowe, ale również ubezpieczenia kredytu, będące jego ważnym zabezpieczeniem. Co ważne, odroczenie spłaty kredytu nie oznacza braku obowiązku regulowania składek ubezpieczeniowych.

Kredytobiorca będzie musiał więc nadal je opłacać, niezależnie od przyjętego modelu odroczenia kredytu. Dotyczy to również mechanizmów, które zostały stworzone z myślą o przeciwdziałaniu ekonomicznych skutków pandemii koronawirusa.

Ten czynnik należy wziąć również pod uwagę, oceniając realne oszczędności, które uda się dzięki temu osiągnąć. Warto mieć również na uwadze, że w każdym scenariuszu zawieszone spłaty trzeba będzie zwrócić, a wydłużenie harmonogramu będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami.

Jak skorzystać z odroczenia rat?

Od nowoczesnej bankowości oczekujemy przede wszystkim intuicyjności. Podobnie jest również z odroczeniem spłaty kredytu. Większość banków umożliwia złożenie stosownego wniosku zarówno przez bankowość elektroniczną, jak i mobilną. Do dyspozycji pozostaje również infolinia.

Oczywiście wniosek o odroczenie rat można złożyć również bezpośrednio w oddziale banku, wypełniając odpowiedni formularz. Czynność sama w sobie jest stosunkowo prosta i nie powinna sprawić większego problemu żadnemu kredytobiorcy.

Warto jednak podchodzić do niej roztropnie, tym bardziej że w oczach niektórych instytucji nadużywanie tej opcji może wpłynąć negatywnie na ocenę zdolności kredytowej. Niezależnie, czy myślimy o skorzystaniu z rządowych wakacji kredytowych, czy ofertowej karencji – zawsze okres zawieszenia spłaty kredytu ma ogromne zalety, ale również – niesie ze sobą pewne ryzyko.

Sprawdź również: Fundusz Wsparcia Kredytobiorców - jak uzyskać pomoc z FWK?