Odroczenie spłaty kredytu to dla kredytobiorcy szansa na zachowanie płynności bez ryzyka trafienia na listę dłużników. Warto dowiedzieć się, jakie sposoby na odroczenie kredytu oferują banki i kiedy można z nich skorzystać.
Pozornie warunki są jasne: po podpisaniu umowy kredytobiorca powinien spłacać kredyt zgodnie z przyjętym harmonogramem. Oznacza to więc konieczność regulowania każdego miesiąca raty kapitałowo-odsetkowej w ustalonej wysokości. Wiele zobowiązań zakłada jednak bardzo długi okres spłaty, który w przypadku kredytów hipotecznych wynosi niejednokrotnie nawet 35 lat. W takim czasie wiele może się wydarzyć. Niektórzy kredytobiorcy muszą radzić sobie również z przejściowymi problemami finansowymi: w ich trakcie każda złotówka jest na wagę złota, a spłata raty niejednokrotnie decyduje o zachowaniu płynności w domowym budżecie. Dobra informacja jest jednak taka, że instytucje coraz częściej są przygotowane na taki scenariusz. Odroczenie spłaty kredytu to możliwość, z której warto skorzystać w takich sytuacjach. Wprawdzie okaże się wyłącznie doraźnym wsparciem, jednak w wielu przypadkach pozwoli to na wyjście z kryzysu bez szwanku dla reputacji kredytobiorcy i pogorszenia relacji z bankiem.
Na czym polega odroczenie spłaty kredytu?
W obiegowej opinii panuje przekonanie, że harmonogram spłaty kredytu jest nienaruszalny, a zmiana jakichkolwiek warunków udzielenia finansowania jest skomplikowana i praktycznie niemożliwa. Wcale nie musi tak jednak być. Banki bardzo często przystają na możliwość zastosowania czasowego odroczenia rat. Dotyczy to przy tym zarówno kredytów gotówkowych, jak i kredytów hipotecznych, nie jest również rzadkością w przypadku kredytów konsolidacyjnych czy kredytów ratalnych. Co więcej: zazwyczaj prawo do odroczenia spłaty kredytu znajduje się również bezpośrednio w umowie kredytowej. Instytucja precyzuje, na jakich zasadach, na jaki okres oraz co jaki czas będzie można skorzystać z odroczenia spłaty. Poza tym na wsparcie w tym zakresie można liczyć również w trudnych sytuacjach, takich jak pandemia koronawirusa.
Odroczenie rat: dwa modele odroczenia
Banki w różny sposób podchodzą do kwestii odroczenia kredytu i to pojęcie nie zawsze musi oznaczać to samo. Zazwyczaj mowa o dwóch modelach:
- Odroczenie raty kapitałowo-odsetkowej,
- Odroczenie raty kapitałowej.
W praktyce wiele zależy w tym zakresie od polityki konkretnej instytucji. Większość z nich umożliwia odroczenie spłat kompletnej raty kapitałowo-odsetkowej, a więc oznacza to, że kredytobiorca nie będzie musiał w wybranym okresie regulować jakichkolwiek płatności z tytułu raty. Niektóre umożliwiają natomiast wyłącznie odroczenie raty odsetkowej, co wiąże się z koniecznością opłacenia części kapitałowej. Wiele banków pozwala przy tym na wybranie, czy kredytobiorca chce skorzystać z odroczenia kredytu w pełni, czy ograniczenia go wyłącznie do części odsetkowej. Dzięki temu można dostosować odroczenie spłaty kredytu do indywidualnych możliwości finansowych i konkretnej sytuacji.
Sposoby odroczenia kredytu
Odroczenie spłaty kredytu może przybrać różne formy:
- Wakacje kredytowe,
- Karencja kredytu,
- Odroczenie kredytu w związku z pandemią koronawirusa.
Pierwsze dwa mechanizmy są przy tym standardowo dostępne w ofertach banków i klienci mogą korzystać z nich na określonych zasadach niezależnie od kondycji ekonomicznej. Trzecia z nich jest natomiast bezpośrednio powiązana z pandemią koronawirusa oraz jej wpływem na kondycję finansową zarówno całej gospodarki, jak i samych kredytobiorców, więc jest dobrym sposobem na zachowanie płynności w obliczu kryzysu.
W każdym przypadku należy jednak pamiętać, że odroczenie spłaty kredytu nie oznacza zwolnienia z obowiązku uregulowania rat. Środki trzeba będzie zwrócić, a odroczenie kredytu przełoży się w szerszym ujęciu czasowym na wyższe całkowite koszty zobowiązania. Warto mieć to na uwadze i stosować ten mechanizm rozważnie.
Na czym polegają wakacje kredytowe?
Bez wątpienia najpopularniejszym sposobem na odroczenie spłaty kredytu są wakacje kredytowe. Jest to jednocześnie jedna ze standardowych opcji, z których kredytobiorca może korzystać w trakcie spłaty zobowiązania. Nie oznacza to jednak, że może zrobić to w dowolnym momencie. Zazwyczaj możliwość odroczenia spłaty kredytu będzie uzależniona od:
- Niezalegania ze spłatą dotychczasowych rat: większość banków uzależnia możliwość skorzystania z odroczenia raty od tego, czy kredytobiorca do tej pory wzorowo wywiązywał się ze swoich obowiązków. Pod uwagę najczęściej brany jest przy tym ostatni okres.
- Częstotliwości korzystania z odroczenia kredytu: instytucje nie pozwalają korzystać z wakacji kredytowych zbyt często. Zazwyczaj możliwe jest odroczenie raty raz w ciągu roku.
Najczęściej w ten sposób można uzyskać odroczenie jednej raty kapitałowo-odsetkowej raz na 12 miesięcy. Co ważne: kapitał wraz ze skapitalizowanymi odsetkami zostanie w większości przypadków doliczony do pozostałej do spłaty sumy, co przełoży się na nieco wyższe raty i finalnie wyższą kwotę do spłaty. Odroczenie spłaty kredytu sprawdza się więc wyłącznie krótkookresowo, koniec końców zawsze wiąże się natomiast z wyższymi kosztami.
Karencja kredytu – to nie to samo
Z wakacjami kredytowymi bardzo często bywa mylona karencja kredytu. Choć idea jest taka sama i jest nią odroczenie rat, występuje w innym zakresie, ponieważ karencja dotyczy jedynie części kapitałowej, konieczne będzie jednak dalsze opłacanie odsetek. Przy tym karencja – w przeciwieństwie do wakacji – daje zwykle nieco większą dowolność, ponieważ bank może zgodzić się na dłuższy okres karencji, rozpatrując indywidualną sytuację klienta.
Karencja jest standardowo udzielana w większości instytucji w przypadku kredytów na budowę domu: wówczas, po udzieleniu kredytu, ale jeszcze przed wypłatą wszystkich transz lub przed finalizacją inwestycji, kredytobiorcy mogą korzystać z wydłużonego okresu karencji, pozwalającego na odroczenie rat kapitałowych.
Odroczenie spłaty kredytu w związku z pandemią
Oprócz standardowych mechanizmów, pozwalających na odroczenie kredytu w praktycznie dowolnym momencie (po spełnieniu określonych warunków). Przygotowano również specjalne propozycje, pozwalające na zachowanie płynności finansowej w obliczu pandemii koronawirusa i powiązanych z nią trudności gospodarczych. Wiele osób straciło źródło dochodu lub jego istotną część, co wpłynęło na ich zdolność do regulowania płatności zgodnie z ustalonym na samym początku harmonogramem. Odroczenie spłaty kredytu przybrało przy tym różne formy:
- Aktywne na polskim rynku banki, zrzeszone w ramach Związku Banków Polskich, przygotowały propozycje odroczenia spłaty kredytu już na samym początku pandemii. Możliwość zawieszenia spłaty przybrała przy tym różne formy, uzależnione od polityki konkretnej instytucji.
- Dodatkowa możliwość odroczenia spłaty kredytu pojawiła się wraz z wprowadzeniem 4 odsłony Tarczy Antykryzysowej w ramach tzw. ustawowych wakacji od kredytu. W przeciwieństwie do pierwszej propozycji jest to rozwiązanie systemowe, do którego uprawniony jest każdy kredytobiorca na podobnych warunkach.
Odroczenie kredytu w pierwszej fali koronawirusa
Banki podjęły bardzo szybko efektywne działania pozwalające kredytobiorcom na szybkie uzyskanie odroczenia rat. Warunki potrafiły jednak znacząco się od siebie różnić. Część instytucji umożliwiła zawieszenie spłat kapitałowo-odsetkowych, inne zgodziły się jedynie na odroczenie spłaty części odsetkowej. W większości przypadków maksymalny okres zawieszenia wyniósł przy tym 3 miesiące. Jednocześnie utworzono również kanały pozwalające na szybkie przesłanie i rozpatrzenie wniosku. Do akcji dołączyły m.in.:
- Bank PKO BP,
- Bank PEKAO,
- ING Bank Śląski,
- Bank Millennium,
- Bank Santander,
- Santander Consumer Bank,
- Alior Bank,
- Bank BPS,
- Bank Pocztowy.
Ustawowe wakacje kredytowe w związku z pandemią
Odroczenie spłaty kredytu znacznie uprościły ustawowe wakacje kredytowe wprowadzone w ramach tarczy antykryzysowej 4.0, która weszła w życie w czerwcu 2020 roku, a więc na dobrą sprawę po pierwszej fali koronawirusa i związanych z nią obostrzeń. Wakacje są adresowane do kredytobiorców, którzy utracili źródło dochodu po 13 marca 2020 roku. Zgodnie z przepisami zyskują prawo do odroczenia spłaty rat kapitałowo-odsetkowych na okres maksymalnie trzech miesięcy. Co ważne: w przypadku posiadania kilku produktów kredytowych w jednym banku, wakacje ustawowe mogą dotyczyć wyłącznie jednego z nich. Złożenie wniosku oznacza automatyczne zawieszenie wykonania umowy, a bank powinien w ciągu 14 dni przesłać potwierdzenie jego otrzymania. Skorzystanie z tej opcji oznacza również wydłużenie umowy kredytowej o wskazany okres.
Odroczenie kredytu a składki ubezpieczeniowe
Z punktu widzenia wielu kredytobiorców istotną częścią zobowiązania są nie tylko raty kapitałowo-odsetkowe, ale również ubezpieczenia kredytu, będące jego ważnym zabezpieczeniem. Co ważne: odroczenie spłaty kredytu nie oznacza braku obowiązku regulowania składek ubezpieczeniowych. Kredytobiorca będzie musiał więc nadal je opłacać, niezależnie od przyjętego modelu odroczenia kredytu. Dotyczy to również mechanizmów, które zostały stworzone z myślą o przeciwdziałaniu ekonomicznych skutków pandemii koronawirusa.
Ten czynnik należy wziąć również pod uwagę, oceniając realne oszczędności, które uda się dzięki temu osiągnąć. Warto mieć również na uwadze, że w każdym scenariuszu zawieszone spłaty trzeba będzie zwrócić, a wydłużenie harmonogramu będzie wiązało się z dodatkowymi kosztami.
Jak skorzystać z odroczenia rat?
Od nowoczesnej bankowości oczekujemy przede wszystkim intuicyjności. Podobnie jest również z odroczeniem spłaty kredytu. Większość banków umożliwia złożenie stosownego wniosku zarówno przez bankowość elektroniczną, jak i mobilną. Do dyspozycji pozostaje również infolinia. Oczywiście wniosek o odroczenie rat można złożyć również bezpośrednio w oddziale banku, wypełniając odpowiedni formularz. Czynność sama w sobie jest stosunkowo prosta i nie powinna sprawić większego problemu żadnemu kredytobiorcy. Warto jednak podchodzić do niej roztropnie, tym bardziej że w oczach niektórych instytucji nadużywanie tej opcji może wpłynąć negatywnie na ocenę zdolności kredytowej.
