Drogie polskie hipoteki. Przed nami tylko Węgry i Rumunia

Europejska Federacja Kredytu Hipotecznego (EMF) opublikowała w styczniu kwartalny raport o rynku kredytowym. Podsumowano w nim dane na koniec III kw. 2021 r., a więc dotyczące okresu, kiedy w Polsce stopy procentowe znajdowały się jeszcze na rekordowo niskim poziomie. Przypomnijmy, że stopa referencyjna wynosiła do początku października 0,1 proc., a wskaźnik WIBOR 3M, od którego zależy oprocentowanie części hipotek przekraczał nieznacznie 0,2 proc.

EMF prezentuje m.in. informacje o średnim oprocentowaniu nowych kredytów hipotecznych. Wskaźnik jest ważony udziałem poszczególnych typów kontraktów o różnej konstrukcji – bazujących na zmiennej stopie oraz stałym oprocentowaniu w kilku przedziałach. Polska jest jednym z niewielu krajów, w których zarówno w portfelach banków, jak i w nowej sprzedaży dominują hipoteki bazujące na zmiennej stopie.

Średnie oprocentowanie nowego kredytu hipotecznego w Polsce zaczęło obniżać się znacząco po I kw. 2020 r. W poprzednich latach oscylowało w przedziale 4,3-4,4 proc., co stawiało nasz rynek w pierwszej trójce spośród analizowanych w raportach EMF. Nawet po obniżkach stóp procentowych wskaźnik ten pozostawał jednym z najwyższych w zestawieniu. W I kw. 2021 r., przy minimalnym odnotowanym poziomie 2,8 proc., stawka zrównała się ze średnią wyznaczoną dla Irlandii.

Ostatni odczyt (w III kw. 2021 r., 2,90 proc.) wskazuje, że kredyty hipoteczne w Polsce nadal należą do najdroższych w Europie. Wyższe wartości odnotowano tylko na Węgrzech i w Rumunii.

Oprocentowanie idzie w górę

Stawki oprocentowania kredytów hipotecznych śledzi również Narodowy Bank Polski. Metodologia zbierania i przetwarzania danych pochodzących z banków jest w tym przypadku nieco inna, a prezentowany jest wskaźnik zbliżony jest w swojej konstrukcji do RRSO (rzeczywistej rocznej stopy oprocentowania). Odczyty w 2021 r. pokrywały się jednakże z prezentowanymi przez EMF. Średnie oprocentowanie nowych umów dla kredytów na nieruchomości dla gospodarstw domowych wynosiło w sierpniu 2021 r. 2,9 proc., a we wrześniu – 3,0 proc.

Kolejne, nowsze odczyty wskazują jednak na rosnący trend, który nie jest zaskoczeniem w otoczeniu rosnących stóp procentowych. W listopadzie średnie oprocentowanie hipotek wyniosło już 3,7 proc., a w grudniu 2021 r. – 4,7 proc.

Jak wskazywaliśmy na łamach Bankier.pl, prezentując wyniki panelu HipoTracker, banki pod koniec roku nieco obniżyły marże. Średnia nie powróciła jednak do przedpandemicznych poziomów. Dla kredytów z 20-procentowym wkładem własnym wyniosła 2,08 pp. Dane zbieramy dla niezmiennego profilu klienta. Zakładamy, że o finansowanie stara się bezdzietne małżeństwo mieszkające w mieście pow. 500 tys. mieszkańców, kupujące na rynku pierwotnym mieszkanie o wartości 337,5 tys. zł (50 mkw.), zarabiające łącznie 6,2 tys. zł miesięcznie, w oparciu o umowy o pracę na czas nieokreślony.

Spadek popytu na kredyty hipoteczne, już odczuwany przez banki i raportowany przez BIK, skłonić może kredytodawców w najbliższym czasie do rewizji cenników. Nie należy jednak oczekiwać, że ewentualne obniżki marż zniwelują efekty rosnących wskaźników z rynku międzybankowego. WIBOR 3M znajduje się dziś na poziomie o 1 pp. wyższym niż na początku 2022 r.