Nowa ustawa o rynku pracy ma zastąpić istniejącą o promocji zatrudnienia. Co czeka pracowników i pracodawców? Ukierunkowanie na pomoc długotrwale bezrobotnym, ułatwienie założenia biznesu osobom wracającym do kraju czy wprowadzenie bonu ofertowego.
– Po 14 latach obowiązywania ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy żegnamy tę ustawę. Ustawa idzie do lamusa. Dajemy nową propozycję – ustawę o rynku pracy – powiedziała minister Elżbieta Rafalska podczas konferencji prasowej zapowiadającej nowelizację. W 488 artykułach (wcześniej było ich 152) ujęto pomysły rządu na zmianę sytuacji pracodawców, pracowników, bezrobotnych oraz przedsiębiorców.
1. Pomoc dla długotrwale bezrobotnych
Jednym z zadań nowej ustawy o ryku pracy jest pomoc osobom długotrwale bezrobotnym. Jak czytamy w uzasadnieniu, w 2017 roku udział w aktywnych programach rynku pracy rozpoczęło 142 tys. długotrwale bezrobotnych i stanowili oni 29,3 proc. wszystkich bezrobotnych, którzy rozpoczęli w tym czasie aktywizację. – Biorąc pod uwagę obecną sytuację na rynku pracy, w tym coraz częściej podnoszoną przez pracodawców kwestię niedoborów kadrowych i niekorzystne zmiany demograficzne w postaci starzenia się populacji osób w wieku produkcyjnym, należy postrzegać osoby długotrwale bezrobotne – jak wskazano jest to grupa 600 tys. osób – jako potencjalne źródło zaspokojenia potrzeb pracodawców – podaje resort pracy.
W związku z powyższym, ustawodawca zaproponował zmianę podejścia w zakresie kierowania bezrobotnych do prac interwencyjnych, forma ta będzie dostępna wyłącznie dla długotrwale bezrobotnych oraz opiekunów osób niepełnosprawnych.
Podatkowy rozkład jazdy i wskaźniki kadrowo-płacowe na 2023. Ściąga dla przedsiębiorcy
Od stycznia 2023 r. zmieniły się wskaźniki kadrowo-płacowe. Prezentujemy najważniejsze zmiany. I zachęcamy do pobrania pliku pdf. Pobierz e-book bezpłatnie lub kup za 20 zł.
Masz pytanie? Napisz na marketing@bankier.pl
Ponadto te osoby będą miały pierwszeństwo w skierowaniu do zatrudnienia w spółdzielni socjalnej. Spółdzielnie po przyjęciu długotrwale bezrobotnego będą musiały poinformować urząd pracy o podjętych działaniach z zakresu reintegracji społecznej i zawodowej oraz o ich efektach.
Po wprowadzeniu zmian dyrektor powiatowego urzędu pracy i wójt, burmistrz lub prezydent obowiązkowo będą zawierali porozumienie o współpracy w celu zaplanowania i realizacji działań umożliwiających powrót na rynek pracy długotrwale bezrobotnych korzystających ze świadczeń pomocy społecznej.
– W ramach działań podejmowanych przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej osoba długotrwale bezrobotna będzie mogła skorzystać ze specjalistycznego poradnictwa, w tym poradnictwa psychologicznego. Dodatkowo długotrwale bezrobotny realizujący kontrakt socjalny będzie mógł skorzystać ze wsparcia oferowanego przez kluby integracji społecznej – dodaje resort pracy.
2. Wyższy zasiłek dla bezrobotnych z długim stażem pracy
Na tym polu resort zaproponował podwyższenie kwoty zasiłku dla bezrobotnych posiadających co najmniej 30-letni staż pracy w wysokości do 130 proc. zasiłku podstawowego. Innych zmian w zakresie tych świadczeń nie przewidziano w ustawie.
3. Ułatwienia dla wracających z emigracji, którzy chcą założyć w Polsce firmę
Ustawodawca przewidział również ułatwienie obywatelom polskim powracającym do kraju z zagranicy (z krajów Europejskiego Obszaru Gospodarczego) rozpoczęcie działalności gospodarczej. – Przewidziano możliwość skorzystania z pożyczki z Funduszu Pracy na podjęcie działalności gospodarczej bez konieczności rejestracji w urzędzie pracy, co ma wpłynąć na skrócenie i uproszczenie procesu ubiegania się o środki, a także umożliwi uniknięcie dodatkowych wydatków ze środków Funduszu Pracy przeznaczonych na wypłatę zasiłków, kosztów administracyjnych związanych z rejestracją, itd. Proponowane rozwiązanie skierowane jest przede wszystkim do osób zdecydowanych na prowadzenie działalności gospodarczej na terytorium Polski, w szczególności osób, które prowadziły działalność gospodarczą za granicą – podaje resort pracy.
„Powracającym” według ustawy jest obywatel Polski zamieszkujący na jej terytorium, niezatrudniony i nie wykonujący pracy zarobkowej, który w okresie 24 miesięcy za granicą zamieszkiwał co najmniej 12 miesięcy lub był zatrudniony przez okres co najmniej 6 miesięcy lub podlegał ubezpieczeniu zdrowotnemu również przez co najmniej pół roku.
4. Zmiany w zatrudnianiu cudzoziemców
Mimo że resort przyjmuje dotychczasowe rozwiązania, zaproponował kilka zmian. Między innymi jest to wydłużenie okresu pracy wykonywanej bez zezwolenia na pracę na podstawie oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi z wybranych państw do 12 miesięcy w ciągu kolejnych 18 miesięcy. Jak dotąd było to 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy.
Ponadto resort chce wprowadzić obowiązek elektronicznego składania wniosków o zezwolenie i oświadczeń. W planach jest również uznanie pracy za legalną w okresie oczekiwania na nowe zezwolenie na pracę w przypadku zmiany stanowiska u tego samego pracodawcy. Dodatkowo pracodawca będzie musiał dostosować wynagrodzenie cudzoziemca do zmieniającego się wynagrodzenia minimalnego.
W kolejnych propozycjach znalazło się zwolnienie z informacji starosty w przypadku zmiany stanowiska pracy cudzoziemca po roku zatrudnienia na podstawie umowy o pracę, jeśli cudzoziemiec nadal będzie wykonywał obowiązki na tej podstawie oraz w pełnym wymiarze godzin.
5. Współpraca z agencjami zatrudnienia i koniec ZDA
W projekcie ustawy o rynku pracy znalazł się również zapis o ściślejszej współpracy urzędów z agencjami zatrudnienia. Nowy przepis stwarza możliwość podjęcia przez powiatowy urząd pracy współpracy z agencjami zatrudnienia na podstawie umowy przewidującej skierowanego bezrobotnego do podjęcia zatrudnienia. Ta forma pomocy, jak podaje resort w uzasadnieniu, adresowana jest do wszystkich bezrobotnych.
Jednocześnie zrezygnowano ze zlecania działań aktywizacyjnych agencjom, ponieważ były one kosztowne, a nie przynosiły spodziewanych efektów. Te działania polegały na przygotowaniu bezrobotnego do podjęcia pracy przez zaproponowanie mu szkoleń, treningów czy zajęć psychologicznych. W rezultacie ponad połowa uczestników ZDA nie podjęła żadnej pracy, a za te osoby agencjom zatrudnienia wypłacano 22,27 mln złotych, co stanowiło ponad 28 proc. ogólnych wydatków Funduszu Pracy poniesionych na realizację ZDA.
6. Odrzucenie profilowania pomocy bezrobotnemu
W projekcie ustawy o rynku pracy czytamy również o rezygnacji ze wskazania grup docelowych. Nie dotyczy to jedynie przypadku osób długotrwale bezrobotnych. Ponadto zrezygnowano z profilowania pomocy dla bezrobotnych oraz z obowiązkowego opracowywania tzw. indywidualnych planów działania dla bezrobotnych, za wyjątkiem osób mających największe trudności na rynku pracy.
– W opinii wielu powiatowych urzędów pracy aktualny system profilowania pomocy wydaje się za mało elastyczny i w niektórych przypadkach uniemożliwia im skuteczne działanie, z powodu zamkniętego zakresu form pomocy możliwych do stosowania w ramach ustalonego dla bezrobotnego profilu pomocy – wyjaśniają autorzy ustawy.
Dzięki temu rozwiązaniu urząd pracy będzie mógł zastosować dowolną formę pracy, którą uzna za celową. Nowy przepis ma również zapewnić bezrobotnemu stałą opiekę jednego pracownika urzędu. Jak dotąd osoby na stanowisku pośrednik pracy, doradcy zawodowego, specjalisty do spraw rozwoju zawodowego i spraw programów mogli pełnić funkcję doradcy klienta.
7. Wprowadzenie bonu ofertowego
Dla mikro- i małych przedsiębiorstw, które, jak podaje resort w uzasadnieniu, są kluczowe dla rozwoju polskiej gospodarki, zaproponowano wprowadzenie rozwiązania o nazwie „bon ofertowy”.
Mikro- i mali przedsiębiorcy będą mogli poszukiwać kandydatów do pracy poza rejestrami powiatowych urzędów pracy. Jeśli PUP przyzna pracodawcy bon ofertowy, będzie on stanowił gwarancję refundacji pracodawcy z Funduszu Pracy części kosztów rekrutacji pracownika, realizowanej przez agencję zatrudnienia. Bon będzie przyznawany wyłącznie w przypadku, gdy PUP nie będzie miał możliwości zrealizowania oferty pracy w określonym czasie.
|
Liczba niezrealizowanych wolnych miejsc pracy |
||
|---|---|---|
|
Rok |
Brak możliwości realizacji |
Upływ terminu |
|
2014 |
7 972 |
321 209 |
|
2015 |
22 868 |
413 077 |
|
2016 |
53 111 |
546 580 |
|
2017 |
113 938 |
580 807 |
|
Źródło: opracowanie własne Bankier.pl na podstawie danych MRPiPS |
||
Takie rozwiązanie ma wzmocnić współpracę powiatowych urzędów pracy z pracodawcami w zakresie poszukiwania odpowiednich kandydatów oraz przyczynić się do zmniejszenia skali zatrudnienia w szarej strefie.
8. Kontrola działań urzędów pracy
Resort zaproponował również kilka zmian, które mają usprawnić oraz poprawić jakość i efektywność działań podejmowanych przez urzędy pracy.
Do nich należy wprowadzenie obowiązku weryfikacji przez urzędy pracy w systemach ZUS – przed skierowaniem bezrobotnego do formy pomocy – spełnienia przez niego warunków do posiadania statusu bezrobotnego. Dodatkowo urzędy pracy będą miały możliwość weryfikacji pracodawców lub przedsiębiorców w zakresie m.in. posiadania przez nich zaległości z tytułu podatków czy składek na ubezpieczenia społeczne.
Do puli zmian można dorzucić również ściślejszy monitoring aktywizacji byłego bezrobotnego po jej zakończeniu. Resort zaproponował sankcje dla pracodawców i bezrobotnych za uchylanie się od zatrudnienia po szkoleniu w ramach trójstronnej umowy szkoleniowej, podmiot przyjmujący na staż bezrobotnego będzie musiał zaoferować mu zatrudnienie. Ponadto urzędy pracy będą mogły monitorować skuteczność i efektywność udzielonej pomocy w dłuższej perspektywie (w okresie 180 dni, a nie jak dotychczas – 3 miesięcy) .
9. Państwowe Centrum Aktywizacji Młodzieży zamiast OHP
Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zamierza również zastąpić Ochotnicze Hufce Pracy nową nazwą – Państwowym Centrum Aktywizacji Młodzieży (PCAM). Zdaniem resortu ta nazwa lepiej odzwierciedla działania na rzecz grupy. Byłe OHP będzie miało nową i uproszczoną strukturę i szczegółowe zadania PCAM będą regulowane przez statut.
10. Poprawa sytuacji przedsiębiorców
W zakresie zmian zaproponowanych przez resort pracy znalazła się również poprawa sytuacji osób lub podmiotów korzystających ze środków Funduszu Pracy na podejmowanie działalności gospodarczej lub na tworzenie miejsc pracy dla osób skierowanych przez PUP.
W jej ramach wprowadza się w odniesieniu do osób lub podmiotów korzystających ze środków bezzwrotnych uregulowanie sytuacji w przypadku śmierci przedsiębiorcy – brak dodatkowych obciążeń wynikających z niedotrzymania warunków umowy oraz złagodzenie konsekwencji nieterminowego zwrotu podatku od towarów i usług.
Natomiast w odniesieniu do osób lub podmiotów korzystających z pożyczek proponuje się skrócenie wymaganych okresów prowadzenia działalności gospodarczej lub zatrudnienia na utworzonym stanowisku pracy, po upływie których uznaje się umowę za prawidłowo zrealizowaną. Terminy będą tożsame z okresami stosowanymi przy środkach bezzwrotnych. Dodatkowo resort proponuje wprowadzenie możliwości restrukturyzacji zadłużenia.
29 czerwca 2018 roku projekt ustawy został wysłany do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych. Planuje się, że ustawa będzie obowiązywała od stycznia 2019 roku.
