Chiny zalały świat

Biznes zza Muru zakończył rok z przytupem, zdecydowanie bijąc dotychczasowe rekordy eksportu oraz wydając potężne kwoty na towary sprowadzane z zagranicy. W samym grudniu sprzedaż produktów za granicę wyniosła ponad 340 mld dol. - wynika ze wstępnych szacunków tamtejszego urzędu celnego. Import sięgnął 246 mld dol. W efekcie nadwyżka w handlu towarami zbliżyła się do 95 mld dol. i była najwyższa w historii.

Wraz z wyższą zeszłoroczną bazą dynamika handlu nieco opadła w stosunku do listopada, a eksport znów rósł szybciej niż import. Wzrost o blisko 21 proc. był nieco wyższy niż konsensus rynkowy. Natomiast skala zakupów zagranicznych nieco rozczarowała, zwyżkując o niecałe 20 proc., podczas gdy ekonomiści spodziewali się wyniku przekraczającego 25 proc.

Spektakularne dane za grudzień wywindowały statystyki za cały ubiegły rok. Ze wstępnych szacunków urzędu celnego ChRL wynika, że w 2021 r. wymiana handlowa z zagranicą po raz pierwszy w historii przekroczyła 6 bilionów dolarów. Eksport wzrósł o 29,9 proc., do 3,36 bln dol., a import - o 30,1 proc., do 2,69 bln dol. Nadwyżka handlowa sięgnęła rekordowych 676 mld dol.

Licząc w juanach, eksport zwiększył się o 21,2 proc., a import o 21,5 proc. Nadwyżka wyniosła ok. 4 proc. PKB Chin.

W okresie pandemii COVID-19 prężny eksport ponownie stał się istotnym silnikiem wzrostu gospodarczego Państwa Środka. Na świecie wzrósł popyt na towary, których Chiny są wiodącym producentem - choćby elektronikę, wyposażenie mieszkania czy produkty medyczne - a wraz z nim ich ceny, co również przekłada się na wzrost wartości sprzedaży. Z drugiej strony nadal zawodzą pozostałe koła napędowe chińskiej gospodarki. Polityka "zero COVID" uderza w konsumpcję, podobnie jak zaostrzenie regulacji w niektórych sektorach, np. technologicznym czy edukacyjnym, skutkujące zwolnieniami czy pogorszeniem nastrojów społecznych w dużych miastach. Z kolei inwestycjom nie sprzyja chłodzenie rynku nieruchomości przez władze w Pekinie.

Chińskiej maszyny eksportowej nie zatrzymały narastające w ubiegłym roku przeciwności: zakłócenia globalnych łańcuchów dostaw, wysokie koszty frachtu, lokalne lockdowny i kwarantanny, niedobory energii, wysokie koszty surowców i materiałów oraz rosnące koszty pracy czy aprecjacja juana, a także utrzymywane przez Waszyngton podwyższone cła na wiele towarów zza Muru.

Rekordową nadwyżkę w obrotach z zagranicą można interpretować jako wyraz siły Państwa Środka - jego przewag konkurencyjnych, wynikających z wiedzy, umiejętności, zapału, ciężkiej pracy, potężnych inwestycji, skali działalności czy polityki władz. Ale można też w nim upatrywać oznak słabości - nierównowagi w gospodarce. Saldo obrazuje różnicę między stopą oszczędności (nieskonsumowaną częścią dochodu) a stopą inwestycji. Chiny od dekad utrzymują obie stopy na bardzo wysokich poziomach i od lat przymierzają się do zmiany modelu, który utracił swoją efektywność wraz z załataniem "infrastrukturalnej dziury" za Murem. Danych za ubiegły rok jeszcze nie opublikowano, ale można domniemywać, że stopa oszczędności pozostała wysoka, podczas gdy stopa inwestycji - na skutek prób schłodzenia rynku nieruchomości oraz przykręcenia kurka z kredytem - spadła. Na dłuższą metę, przy potężnej skali gospodarki Państwa Środka, jest to jednak sytuacja nie do utrzymania, ponieważ reszta świata nie będzie w stanie absorbować chińskich nadwyżek.

Co kupują Chiny?

Import rósł pod dyktando rosnących cen. Chiny nie zwiększyły istotnie wolumenu zakupów wielu kluczowych surowców, ale wartość importu i tak poszybowała na skutek globalnej drożyzny. Do Państwa Środka trafiło m.in. mniej ropy czy żelaza. Jak zauważa Reuters, był to pierwszy roczny spadek zakupów ropy od 20 lat. Dynamicznie rosła za to liczba i wartość importowanych chipów - centralnego "surowca" XXI wieku.

Co istotne, biznes działający za Murem sprowadza z zagranicy głównie towary służące do wytworzenia kolejnych produktów, a nie konsumpcji. Świadczy to o istotnym uzależnieniu krajowej produkcji od dostaw z zagranicy.

Z kim handlują Chiny?

Największym partnerem handlowym Chin były kraje ASEAN-u, Unii Europejskiej oraz USA. Biorąc pod uwagę wyłącznie pojedyncze państwa, liderem są Stany Zjednoczone, a za nimi uplasowały się Japonia i Korea Południowa.

Z Państwa Środka najwięcej towarów wywożonych jest do USA, Hongkongu i Japonii. Z kolei najwięcej produktów trafia za Mur z Tajwanu, Korei Południowej oraz kraju kwitnącej wiśni.

Szczególnie szybko rosły przepływy z Indonezją, Indiami i RPA. Spadł eksport do Singapuru. Interesujący - w świetle konfliktu polityczno-handlowego - jest również 40-proc. wzrost importu z Australii.

Analizując te dane, warto pamiętać, że przepływ towarów ilustruje powiązania międzynarodowe w ramach łańcuchów dostaw. Firmy importują komponenty, by wytworzyć z nich produkt, który mogą następnie sprzedać za granicę, gdzie jest on częścią kolejnego, większego produktu itd. Handlem zajmują się przedsiębiorstwa kontrolowane przez miejscowych i zagranicznych inwestorów. Wymiana międzynarodowa odbywa się nierzadko w ramach jednej korporacji transnarodowej.