Budynki do wymiany lub termomodernizacji. Nadchodzi Europejski Zielony Ład

Europejski Zielony Ład (European Green Deal) tworzą inicjatywy Komisji Europejskiej, których celem jest osiągnięcie neutralności dla klimatu w Europie do 2050 roku. Strategia ma pomóc przeciwdziałać skutkom kryzysu klimatycznego oraz degradacji środowiska naturalnego.

W związku z wprowadzaniem Zielonego Ładu spora część środków z Funduszy Europejskich przeznaczona zostanie na działanie mające wesprzeć zmiany m.in. w zakresie podniesienia efektywności energetycznej budynków. Środki pieniężne z UE zasilą m.in. budżet programu „Czyste Powietrze”.

Efektywne gospodarowanie energią i niskoemisyjne źródła energii dla budynków

Komisja Europejska postanowiła przyspieszyć realizację celów dotyczących „Europejskiego Zielonego Ładu”. Budownictwo będzie centrum działań związanych z polityką klimatyczną. Decyzja uzasadniona faktem, że budynki są największymi pochłaniaczami energii w Unii Europejskiej. Według danych specjalnego raportu Europejskiego Trybunału Obrachunkowego, w 2017 r. największymi „pożeraczami” energii elektrycznej są budynki (42 proc.).

Na środki z Funduszy Europejskich, w nowej perspektywie z programów centralnych (FEnIKS, FENG), jak i programów regionalnych zarządzanych przez samorządy województwa, mogą liczyć przedsiębiorstwa zajmujące się wdrażaniem nowoczesnych rozwiązań wentylacyjnych, montażem magazynów energii elektrycznej i ciepła oraz inne firmy z branży termomodernizacyjnej i fotowoltaicznej. O dotacje mogą także ubiegać się dostawcy rozwiązań z zakresu cyfryzacji, które umożliwią bardziej racjonalne zarządzanie konsumpcją i zużyciem prądu oraz ciepła w budynkach.

Więcej pieniędzy dla programu „Czyste powietrze”

Europejski Zielony Ład to także zastrzyk unijnych pieniędzy dla rozwiązań z zakresu efektywności energetycznej, w tym dla programu „Czyste powietrze”. Budżet programu zwiększy się o blisko 3 mld euro z Programu FEnIKS (tj. programu centralnego). Ze środków sfinansowane zostaną działania mające na celu poprawę efektywności energetycznej w:

• budynkach mieszkalnych i wielorodzinnych (spółdzielnie mieszkaniowe);
• budynkach użyteczności publicznej – państwowe jednostki budżetowe, uczelnie wyższe, administracja rządowa, szpitale, przychodnie;
• dużych przedsiębiorstwach i średnich przedsiębiorstwach.

Do wspomnianych 3 mld euro dochodzą jeszcze fundusze europejskie na analogiczne przedsięwzięcia, które dodatkowo dostały samorządy wszystkich województw. Poszczególne województwa, chcąc zwiększyć efektywność energetyczną budynków publicznych i budynków mieszkalnych, będą mogły przeznaczyć unijne pieniądze na następujące działania:

• instalacje urządzeń wykorzystujących odnawialne źródła energii wraz z magazynami energii;
• wymianę lub modernizacje źródeł ciepła, lub podłączenie do sieci ciepłowniczej/chłodniczej - zgodnie z hierarchią wymiany źródeł ciepła;
• wymianę lub modernizację instalacji CO i CWU;
• wymiana oświetlenia na energooszczędne (w tym systemy zarządzania oświetleniem obiektu);
• przebudowa systemów wentylacji i klimatyzacji;
• innowacyjne systemy do monitorowania i zużycia energii oraz inteligentne rozwiązania ograniczające zużycie energii.

W większości regionów inwestycje będą realizowane przez jednostki samorządu terytorialnego, związki lub stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego, podmioty świadczące usługi publiczne w ramach realizacji obowiązków własnych JST, jednostki naukowe, osoby prawne i osoby fizyczne będące organami prowadzącymi szkoły i placówki oświatowe, publiczne zakłady opieki zdrowotnej, niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej, instytucje kultury, kościoły i związki wyznaniowe, organizacje pozarządowe, lasy państwowe, parki narodowe i krajobrazowe.

Każde województwo indywidualnie zdecydowało o przeznaczeniu unijnych pieniędzy tj. o szczegółach zakresu inwestycji oraz o katalogu podmiotów, które będą inwestycje realizować. Przykładowo województwo śląskie stawia głównie na wsparcie średnich miast oraz mieszkalne budynki komunalne. Natomiast województwo wielkopolskie skupia się na wsparciu szerokiego katalogu podmiotów, w tym dla budynków zamieszkania zbiorowego, w których definicji mieszczą się również hotele czy pensjonaty.

Kredyt ekologiczny dla energooszczędnych przedsiębiorstw

W ramach krajowego programu FENG (Fundusze Europejskie dla nowoczesnej Gospodarki) ponad 663 mln euro są zarezerwowane dla przedsiębiorców na realizację inwestycji na rzecz szerokorozumianej efektywności energetycznej. W tym na przedsięwzięcia związane z energooszczędnością lub zmianą źródeł wykorzystywanej energii na bardziej ekologiczne.

Firmy, które zdecydują się na skorzystanie z oferty FENG, będą mogły otrzymać dofinansowanie stanowiące refundację części kapitałowej kredytu ekologicznego. Środki pieniężne z kredytu ekologicznego firmy będą mogły przeznaczyć m.in. na:

• wymianę lub modernizację posiadanych maszyn, urządzeń, linii technologicznych;
• zakup energooszczędnych maszyn, urządzeń, całych linii technologicznych;
• zakup i instalację systemów sterowania mających na celu obniżenie poboru energii;
• termomodernizację budynków wykorzystywanych w działalności gospodarczej przedsiębiorstwa;
• modernizację systemów wentylacji, klimatyzacji, chłodzenia, oświetlenia;
• instalacje OZE i urządzenia do magazynowania energii wytworzonej we własnym zakresie ze źródeł odnawialnych.

Z oferty będą mogły skorzystać mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa oraz firm, które mają status small mid-caps oraz mid-caps. Są to przedsiębiorstwa, które zatrudniają więcej niż 250 pracowników, a więc nie są już średnim przedsiębiorstwem, ale nie są też dużym przedsiębiorstwem (zatrudniają do 3000 pracowników).

Konkurs zostanie ogłoszony już 24 maja 2023 r. i potrwa do 17 sierpnia 2023 r. Lista przedsiębiorstw, które otrzymają dodatkowe pieniądze na inwestycje, ukaże się najprawdopodobniej pod koniec roku. Pula pieniędzy zarządzać będzie Bank Gospodarstwa Krajowego.