Bank Japonii utrzymuje niskie stopy procentowe, gdyż oczekiwania inflacyjne utrzymują się na poziomie od 1,5% do 2% - najwyższym od 30 lat, choć nadal poniżej zakładanego celu wynoszącego 2% - powiedział Ueda w przemówieniu na zorganizowanej przez Bank Japonii konferencji.
Ryżowy kryzys w Japonii
"Jednak wzrost cen żywności, a w szczególności 90-procentowy wzrost cen ryżu, powoduje wzrost nie tylko inflacji ogółem [CPI - red.], ale także inflacji bazowej, na którą zwykle największy wpływ ma poprawa sytuacji gospodarczej i napięty rynek pracy" – zaznaczył Ueda.
"Biorąc jednak pod uwagę, że inflacja jest obecnie bliższa 2% niż kilka lat temu, musimy zachować ostrożność i ocenić, jak inflacja cen żywności wpłynie na inflację bazową" – dodał.
Inflacja bazowa w Japonii osiągnęła w kwietniu 3,5%, co oznacza najszybsze tempo wzrostu w ciągu ostatnich dwóch lat, głównie z powodu 7-procentowego wzrostu kosztów żywności. Bank centralny zasygnalizował potrzebę stopniowego podnoszenia stóp procentowych, aby mieć pewność, że inflacja w Japonii utrzyma się na poziomie 2%, co będzie wspierane przez silny popyt krajowy i stały wzrost płac, a nie przez rosnące koszty surowców.
Gwałtowny wzrost cen ryżu przyczynił się także do dymisji w japońskim rządzie. Kilka dni temu minister rolnictwa Japonii Taku Eto złożył rezygnację w związku z kontrowersjami, jakie wywołała jego deklaracja, że nigdy nie kupuje ryżu, ponieważ otrzymuje go za darmo od swoich zwolenników.
Średnia cena ryżu sprzedawanego w supermarketach w tygodniu poprzedzającym 11 maja osiągnęła rekordowy poziom 4268 jenów (111 złotych) za 5 kg, co oznacza wzrost z 4214 jenów w poprzednim tygodniu i około dwukrotny wzrost w porównaniu z ceną sprzed roku. Dzieje się tak pomimo podjętej w lutym decyzji o stopniowym zwalnianiu z magazynów 210 tys. ton ryżu – jednej piątej całej rezerwy - na rynek do lipca.
Koniec eksperymentu, ale sytuacja się skomplikowała
Bank Japonii zakończył w lutym ubiegłego roku trwający przez niemal dziesięć lat program masowych bodźców gospodarczych, a w styczniu podniósł krótkoterminowe stopy procentowe do 0,5%, uznając, że Japonia jest na granicy trwałego osiągnięcia celu inflacyjnego na poziomie 2%.
Chociaż bank centralny zasygnalizował gotowość do dalszego podnoszenia stóp procentowych, reperkusje gospodarcze wyższych taryf celnych w USA zmusiły go do obniżenia prognoz wzrostu gospodarczego i skomplikowały decyzje dotyczące terminu kolejnej podwyżki stóp procentowych.
Opcja atomowa w wojnie handlowej? Japonia grozi sprzedażą amerykańskiego długu
Wystarczyło jedno zdanie japońskiego ministra finansów, by światowe rynki zadrżały – Tokio zasugerowało, że może sprzedać część amerykańskiego długu jako środek nacisku w negocjacjach handlowych. Choć groźba szybko została wycofana, ujawniła delikatną równowagę, na której opiera się finansowa potęga USA.
Z sondażu Reutersa przeprowadzonego w dniach 7-13 maja wynika, że większość ekonomistów spodziewa się, że Bank Japonii utrzyma stopy procentowe na niezmienionym poziomie do września, a niewielka większość prognozuje podwyżkę do końca roku. Stopy procentowe w Japonii znajdują się na najwyższym poziomie od 2008 r. Na majowym posiedzeniu BoJ nie zdecydował się na podwyżkę stóp.
Podaż pod lupą banków centralnych?
Bank Japonii znalazł się w trudnym położeniu - uporczywie wysokie ceny żywności, spowodowane głównie rosnącymi kosztami importu, negatywnie wpływają na konsumpcję. Ale sytuacja makroekonomiczna wciąż jest niepewna, a wojna handlowa USA wciąż trwa.
W połowie maja poznaliśmy najnowszy odczyt japońskiego PKB, który wykazał pierwszy kwartalny spadek od roku, a tempo kurczenia się gospodarki kraju kwitnącej wiśni przekroczyło oczekiwania ekonomistów. Japońskiej gospodarce poza wojną handlową mocno ciąży stagnacja konsumpcji i rosnący import.
Chociaż banki centralne zazwyczaj nie biorą pod uwagę wpływu szoków podażowych na inflację, podejście to zostało skrytykowane przez naukowców jako wadliwe po tym, jak Fed i EBC agresywnie podnosiły stopy procentowe, by zwalczyć gwałtowny wzrost inflacji spowodowany inwazją Rosji na Ukrainę w lutym 2022 roku.
"Uważam, że skoncentrowaliśmy się za bardzo na instrumentach polityki, które (działają) poprzez stronę popytu zbiorczego" – powiedział cytowany przez Reuters Agustin Carstens, dyrektor generalny Banku Rozrachunków Międzynarodowych (BIS).
"Teraz musimy bardziej się skupić" na zrozumieniu czynników podażowych, które wpływają na inflację – dodał.
Oprac. JM