Szef NATO Mark Rutte powiedział w środę, że choć debata jest na wczesnym etapie, to spodziewa się, że nowe zobowiązanie Sojuszu w sprawie wydatków na obronność wyniesie ponad 3 proc. PKB. Prezydent USA Donald Trump prosił kraje europejskie, by robiły więcej, i tak zaczęło się dziać - dodał.
W siedzibie NATO w Brukseli odbywa się w środę spotkanie tzw. Grupy Kontaktowej ds. Obrony Ukrainy. W czwartek odbędzie się tam spotkanie ministrów obrony Sojuszu.
Jak powiedział Rutte, jednym z najważniejszych tematów obrad będą wydatki na obronność. Zauważył, że w 2024 roku państwa NATO w Europie i Kanada zainwestowały w obronę 485 mld dolarów, co stanowi wzrost o prawie 20 proc. w porównaniu z 2023 rokiem.
"Prezydent Trump konsekwentnie prosił kraje europejskie, aby zrobiły więcej. Złożyliśmy zobowiązanie (na szczycie Sojuszu) w Walii w 2014 r. i zasadniczo niewiele się wydarzyło po 2014 r." - podkreślił. "Naprawdę zaczęło się to rozwijać, gdy był prezydentem w 2016, 2017 roku, a szczególnie w latach 2018 i 2019, aż do dziś (...)" - powiedział Rutte.
Przeczytaj także
Jego zdaniem tę ścieżkę należy kontynuować, a kolejnym krokiem będzie debata dotycząca tego, "jak wypełnić lukę między tym, gdzie jesteśmy, a gdzie musimy być". "Spodziewam się, że będzie to ponad 3 proc., (...) ale nie zobowiązuję się teraz do żadnej liczby, ponieważ nadal jesteśmy na wczesnym etapie dokładnego szacowania szczegółów" - zastrzegł.
Państwa członkowskie NATO zobowiązały się do wydawania co najmniej 2 proc. swojego PKB na obronność w 2014 r. podczas szczytu w Walii.
Szef Pentagonu: Polska już wydaje 5 proc. PKB na obronę, to wzór dla kontynentu
Minister obrony USA Pete Hegseth powiedział w środę w Brukseli, że Polska już wydaje 5 proc. PKB na obronność, co jest wzorem dla Europy. Jak podkreślił, wydatki obronne w wysokości 2 proc. PKB - obecny pułap NATO - to za mało. Powtórzył propozycję prezydenta Donalda Trumpa, by było to 5 proc.
"Dwa procent to za mało. Prezydent Trump wezwał do (zwiększenia wydatków na obronność do) 5 proc. (PKB) i ja się z nim zgadzam. Zwiększenie zaangażowania we własne bezpieczeństwo to inwestycja na przyszłość" - powiedział.
Hegseth powiedział, że priorytetem dla USA jest zaangażowanie na Pacyfiku w zakresie odstraszania Chin.
"Ponieważ Stany Zjednoczone priorytetowo traktują te zagrożenia, europejscy sojusznicy muszą przewodzić od przodu. Razem możemy ustalić podział pracy, który zmaksymalizuje nasze przewagi odpowiednio w Europie i na Pacyfiku" - powiedział.
"W pierwszych tygodniach jako sekretarz obrony pod przywództwem prezydenta Trumpa widziałem obiecujące oznaki, że Europa widzi to zagrożenie, rozumie, co należy zrobić, i podejmuje się tego zadania" - powiedział.
Wskazał Szwecję, która "niedawno ogłosiła swój największy pakiet pomocy dla Ukrainy. "Chwalimy ich za zobowiązanie się do wydania 1,2 mld na amunicję i inne potrzebne materiały. Polska już wydaje 5 proc. PKB na obronę, co jest wzorem dla kontynentu" - podkreślił.
"To pierwsze kroki, trzeba zrobić więcej" - podsumował.(PAP)
mce/ akl/
Rozmowy w Brukseli mają dotyczyć również Ukrainy. W czwartek po południu odbędzie się posiedzenie Rady NATO-Ukraina z udziałem ministra obrony Rustema Umierowa. Weźmie w nich udział także szefowa unijnej dyplomacji Kaja Kallas.
„Od 2022 r. sojusznicy NATO udzielili Ukrainie bezprecedensowego wsparcia, obejmującego 99 proc. całej pomocy wojskowej. (…) Na szczycie w Waszyngtonie (w 2024 r.) zobowiązali się zapewnić Ukrainie 40 mld euro pomocy w zakresie bezpieczeństwa w 2024 roku. Nie tylko wywiązali się ze swoich zobowiązań, ale znacznie je przekroczyli. Zapewnili ponad 50 mld euro, z czego ponad połowa pochodzi od europejskich sojuszników i Kanady. To jasny sygnał naszego niezachwianego zaangażowania na rzecz Ukrainy” – podkreślił Rutte.
Jego zdaniem to również „duży krok w kierunku tego, do czego wzywał prezydent Trump”. W tym kontekście Rutte zastrzegł, że zgadza się z nowym prezydentem USA, że trzeba "wyrównać" wsparcie w zakresie bezpieczeństwa dla Ukrainy. Z kwoty 50 mld euro wkład USA stanowi około połowę.
Sekretarz generalny NATO był pytany o rozmowy pokojowe w sprawie Ukrainy. Ocenił, że powinny rozpocząć się pod warunkiem, że w ich wyniku zostanie "wykute w kamieniu", że Władimir Putin już nigdy nie spróbuje zaatakować tego państwa.
"Musimy być pewni, że Ukraina jest w najlepszej z możliwych pozycji, gdy rozpoczną się rozmowy pokojowe na temat przyszłości tego konfliktu" - powiedział Rutte, pytany o gwarancje pokojowe dla Kijowa.
"Musimy być też pewni, że konkluzje tych rozmów - umowa pokojowa czy cokolwiek to będzie - będzie solidne i konkretne, (że) wykute w kamieniu zostanie, że on (Władimir Putin - PAP) już nigdy nie spróbuje zaatakować choć jednego kilometra kwadratowego Ukrainy" - podkreślił sekretarz generalny NATO.
W jego opinii te dwa warunki są kluczowe, a dopiero potem można przystąpić do rozmowy o ewentualnych gwarancjach pokojowych. "To są oczywiście elementy przyszłych rozmów wśród samych sojuszników, a w kolejnym kroku prawdopodobnie z (Putinem)" - dodał.
Jak podkreślił, w rozmowach NATO z USA w ramach NATO istnieje "wspólna ocena, że to, co dzieje się na Ukrainie lub w Europie (...), dotyczy nie tylko Rosji, Ukrainy czy Europy, (lecz) również Korei Północnej, Chin, Iranu". "Wszystkie te teatry (działań) są ze sobą powiązane" - powiedział Rutte. Jak dodał, USA oceniają to w taki sam sposób. "Całkowicie rozumiem jednak, że (USA) chcą, by Europejczycy i Kanadyjczycy płacili więcej" - dodał.
W czwartek ministrowie obrony mają omówić także, jak wzmocnić transatlantyckie zdolności przemysłu obronnego i jak walczyć z działaniami Rosji, które destabilizują sojuszników NATO.
Ze Strasburga Łukasz Osiński, z Brukseli Magdalena Cedro (PAP)
luo/ mce/ akl/
