Dlaczego Ustawa o kredycie konsumenckim jest dla kredytobiorców tak ważna?
Instytucje finansowe, a więc m.in. banki mają w swojej ofercie dziesiątki propozycji zarówno dla obecnych, jak i potencjalnych klientów. W tym gronie możesz być również Ty! Jednakże przed zawarciem umowy i przygotowaniem do spłaty zobowiązania, zapoznaj się z przepisami Ustawy o kredycie konsumenckim.
Przed zawarciem umowy i zaciągnięciem kredytu konsumenckiego, warto poznać przepisy Ustawy m.in. ze względu na:
- złożoność rynku banków i produktów bankowych – ogromna część rynku bankowego to pożyczki i właśnie kredyty. Instytucje finansowe wiedzą, że statystyczny kredytobiorca to potencjalne ryzyko. Przecież w wyniku np. utraty pracy, osoba, która straciła stałe źródło dochodu, będzie miała poważny problem ze spłatą zobowiązania. Zarówno przy kredycie gotówkowym, jak i kredycie hipotecznym, musisz wiedzieć, że każdy bank ma inną politykę, ale istnieją pewne uniwersalne zasady. Te z kolei określa Ustawa o kredycie konsumenckim.
- złożoność krajowego prawa – polskie prawo (również prawo bankowe) jest wyjątkowo złożone, a to dotyczy również umów kredytowych. Aby uniknąć kosztownych pomyłek i “na spokojnie” uiszczać miesięczną ratę np. za wymarzone mieszkanie (mówiąc o kredycie hipotecznym) lub niezapomniany wyjazd na Hawaje (mówiąc z kolei o kredycie gotówkowym), poznaj przepisy Ustawy o kredycie konsumenckim.
- Twoje własne podejście do spłaty zobowiązania – jeśli chcemy podejść do kredytu z góry założonym planem (np. dążąc do wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego), jest to jak najbardziej dobra droga! Schody zaczynają się jednak w kwestii umów kredyt konsumencki. W przypadku np. wcześniejszej spłaty kredytu hipotecznego warto poznać mechanizmy, które regulują wysokość prowizji z tego tytułu. Dlatego też przepisy Ustawy są tak istotne m.in. z perspektywy racjonalnego uiszczania rat.
To właśnie na podstawie tego aktu prawnego udzielane są m.in. wyjątkowo popularne kredyty gotówkowe. W rzeczywistości do tej kategorii można zaliczyć jednak zdecydowanie więcej zobowiązań, które z powodzeniem wykorzystujemy w codziennym życiu. Poznajmy więc najważniejsze przepisy Ustawy.
Czym jest Ustawa o kredycie konsumenckim?
Ustawa o kredycie konsumenckim została uchwalona 12 maja 2011 roku i jest częścią bardzo konkretnej gałęzi prawa, jakim jest prawo bankowe. W sposób szczegółowy reguluje kwestie dotyczące wszelkiego rodzaju kredytów dla klientów indywidualnych.
Ponadto Ustawa wyjaśnia, czym właściwie jest kredyt konsumencki. W artykule 1 Ustawy o kredycie konsumenckim można znaleźć podstawowe obszary, które reguluje, czyli:
- Zasady i tryb zawierania umów o kredyt konsumencki;
- Obowiązki kredytodawcy lub pośrednika kredytowego (często spotykamy się m.in. z pośrednikami kredytu hipotecznego) dotyczące informacji udzielanych potencjalnemu kredytobiorcy przed zawarciem umowy;
- Obowiązki kredytobiorcy w przypadku umowy o kredyt konsumencki (w tym np. sytuacji odstąpienia od umowy);
- Skutki uchybień, które poniósłby kredytodawca w przypadku zaniedbania obowiązków ustawowych.
(Kancelaria Sejmu) Podsumowując, Ustawa o kredycie konsumenckim ma 2 podstawowe cele:
- Ustawa ma chronić interesy kredytobiorcy i regulować relację z bankiem.
- Ustawa ma stabilizować cały rynek kredytów konsumenckich i pozwalać na jego właściwe funkcjonowanie.
Cały tekst Ustawy o kredycie konsumenckim można znaleźć na stronie Kancelarii Sejmu.
Jak zmieniała się Ustawa o kredycie konsumenckim?
Choć już mamy pewną wiedzę, czym jest Ustawa o kredycie konsumenckim, istotne są również jej zmiany. Te z kolei w znacznie zmieniały polskie prawo bankowe i decydowały o prawach konsumenta (czyli nas wszystkich!). Takie informacje przydadzą nam się np. w sprawie umów, które zostały spisane w myśl starych przepisów.
Treść Ustawy o kredycie konsumenckim została uchwalona 12 maja 2011 roku, a weszła w życie 18 grudnia. Tym samym zastąpił on poprzednią Ustawę o kredycie konsumenckim z 20 lipca 2001 roku. W takim kształcie Ustawa nie utrzymała się jednak do dzisiaj, ponieważ z czasem prawo bankowe przechodziło kilka modyfikacji.
Ustawa o kredycie konsumenckim podlegało istotnym nowelizacjom. Najważniejsze zmiany w ramach ustawy dotyczyły:
- limitu całkowitej kwoty kredytu konsumenckiego do udzielenia kredytobiorcy: Ustawa z 12 maja 2011 roku zwiększyła kwotę kredytu (tzw. limit) z 80 tys. zł do 255 550 zł. Według Ustawy środki te muszą mieć charakter “pieniężny i odpłatny”.
- rozgraniczenia typów kredytu: kredyty hipoteczne przestały być uważane za kredyty konsumpcyjne. Ustawę z 12 maja 2011 roku stosuje się jedynie w zakresie udzielania informacji przez kredytodawców;
- kwestii odstąpienia o umowy: Ustawa z 12 maja 2011 roku wydłużała termin odstąpienia od umowy o kredyt z 10 do 14 dni;
- polityki informacyjnej banków: Ustawa wprowadziła obowiązek publikacji formularzy informacyjnych oraz możliwość zapoznania się z projektem umowy przez potencjalnego kredytobiorcę. Ponadto Ustawa rozszerza pakiet informacji o uzyskaniu pożyczki;
- składowych kredytu, jakimi są koszty pozaodsetkowe: Ustawa z 12 maja 2011 roku wprowadza maksymalny limit kosztów, którymi nie są odsetki, a przekładają się na całkowity koszt kredytu konsumenckiego;
- zasad wcześniejszej spłaty kredytu konsumenckiego: Ustawa z 12 maja 2011 roku zakazuje zatrzymania całej prowizji przez bank z tytułu wcześniejszej spłaty zobowiązania.
Sprawdź również: Kredyt a pożyczka – różnica między kredytem a pożyczką – jaka jest?
Zakaz zatrzymania prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty zobowiązania a Ustawa o kredycie konsumenckim
Prowizja jest czynnikiem, który przekłada się na całkowity koszt kredytu. W myśl Ustawy o kredycie konsumenckim, koszty kredytu faktycznie mogą obejmować taką formę zarobkowania banku (prowizja to niejako zapłata za np. udzielenie kredytu), ale kredytodawca nie może nakładać prowizji za niektóre sytuacje.
Najlepszym tego przykładem jest sytuacja wcześniejszej spłaty kredytu. Ustawa z 12 maja 2011 roku jednoznacznie zakazuje zatrzymywania całej kwoty prowizji z tytułu wcześniejszej spłaty pożyczki lub kredytu przez klienta banku. Ponadto w 2020 roku sprawie przyjrzał się Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów.
Według komunikatu Prezesa UOKiK kredytobiorca ma prawo zażądać od banku zwrotu, jeśli kredytodawca inkasował całość kwoty:
- prowizji,
- odsetek,
- ubezpieczenia.
Jako klienci mamy prawo ubiegać się o zwrot od banku lub innej instytucji finansowej, która udziela nam zobowiązania proporcjonalnej części poniesionych kosztów, wyliczonej w sposób liniowy. Tę zasadę reguluje art. 49 Ustawy o kredycie konsumenckim.
Sprawdź również: Zwrot prowizji bankowej. Złóż wniosek o zwrot prowizji
Koszty pozaodsetkowe i odsetki a Ustawa o kredycie konsumenckim
Ustawa z 12 maja przeszła również istotną nowelizację w kwestii maksymalnych kosztów pozaodsetkowych. W myśl twórców ustawy, koszty pozaodsetkowe to “wszystkie koszty, które konsument ponosi w związku z umową o kredyt konsumencki”. Definicja wyklucza jedynie odsetki.
Tym samym według Ustawy od 11 marca 2016 roku maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu:
- równa jest sumie 25 proc. całkowitej kwoty kredytu;
- 30 proc. kwoty zmiennej, która uzależniona jest od okresu, na jaki została ona zaciągnięta;
- nie może być wyższa niż 100 proc. całkowitej kwoty kredytu.
Sprawdź również: Kredyt bez prowizji. Czy zawsze będzie korzystny?
Obowiązek informacyjny a Ustawa o kredycie konsumenckim
Jednym z najważniejszych aspektów Ustawy o kredycie konsumenckim jest zdefiniowanie praw i obowiązków stron umowy o kredyt konsumencki. Mowa o prawach:
- kredytodawcy – najczęściej banku, firmy pożyczkowej.
- kredytobiorcy – konsumenta, czyli osoby fizycznej, która nie dokonuje czynności prawnej w związku ze swoją działalnością zawodową lub działalnością gospodarczą.
Ustawa o kredycie konsumenckim w znacznym stopniu skupia się przy tym na odpowiedniej ochronie praw konsumenta nie tylko po zawarciu umowy, ale także na zdecydowanie wcześniejszym etapie porównania poszczególnych ofert. Do obowiązków kredytodawcy należy m.in. umieszczanie w materiałach reklamowych:
- stopy oprocentowania wraz ze wszystkimi opłatami ponoszonymi przez kredytobiorcę w sposób jednoznaczny, zrozumiały i widoczny;
- RRSO, czyli rzeczywistą roczną stopę oprocentowania;
- wysokości całkowitej kwoty kredytu;
- wysokość rat;
- informacji o potencjalnej konieczności wykupienia np. dodatkowych ubezpieczeń.
Rozszerzony obowiązek informacyjny dotyczy także momentu poprzedzającego podpisanie umowy. Zgodnie z Ustawą o kredycie konsumenckim kredytodawca jest zobowiązany do przekazania na trwałym nośniku m.in. danych o:
- rodzaju kredytu,
- czasie obowiązywania umowy,
- stopie procentowej i warunkach jej zmiany,
- całkowitej kwocie kredytu,
- terminach i sposobie wypłaty kredytu,
- RRSO oraz całkowitej kwocie do zapłaty,
- zasadach i terminach spłaty zobowiązania,
- innych kosztach ponoszonych przez kredytobiorcę,
- kosztach zobowiązania przeterminowanego,
- prawach konsumenta do odstąpienia od umowy,
- prawach konsumenta do spłaty kredytu konsumenckiego przed terminem i jej zasadach,
- wynikach weryfikacji informacji na temat klienta w bazach.
Ocena ryzyka kredytowego a Ustawa o kredycie konsumenckim
Ważnym obowiązkiem instytucji regulowanym przez Ustawę o kredycie konsumenckim jest również konieczność przeprowadzenia oceny ryzyka kredytowego. Ta zakłada natomiast badanie zdolności kredytowej klienta i zapoznanie się z jego historią kredytową, a więc sposobem, w jaki do tej pory regulował swoje zobowiązania.
Wpływa to w oczywisty sposób na to, jak prezentuje się cała procedura kredytowa, oraz kto może liczyć na uzyskanie kredytu. Jeżeli klient będzie dysponował zbyt niską zdolnością kredytową, nie uda mu się uzyskać kredytu konsumenckiego. Należy mieć jednak świadomość, że decyzja odmowna może być również uwarunkowana problemami z regulowaniem innych zobowiązań, które miały miejsce w przeszłości.
Dzięki rozbudowanym procedurom oceny ryzyka udaje się jednak z jednej strony zachować stabilność całego sektora oraz portfela kredytowego konkretnego banku, z drugiej natomiast zadbać o bezpieczeństwo finansowe klienta, który mógłby np. mieć problemy z regulowaniem zobowiązań w związku z przekredytowaniem.
Sprawdź również: Co to jest zdolność kredytowa? Jak sprawdzić i zwiększyć zdolność kredytową?
Ustawa o kredycie konsumenckim a osoby pracujące za granicą i obcokrajowców
Nowa wersja Ustawy o kredycie konsumenckim było związane ze wdrożeniem dyrektyw unijnych. W ten sposób prawo bankowe w Polsce zostało ujednolicone względem standardów udzielania kredytów konsumenckich na terenie całej Wspólnoty.
Dlaczego to tak istotne z perspektywy zarówno klienta, jak i osoby z paszportem jednego z krajów UE? Obecny kształt Ustawy o kredycie konsumenckim, który jest zgodny z prawem europejskim, pozwala na np.:
- udzieleniem kredytu hipotecznego i gotówkowego dla osób pracujących poza Polską w krajach UE,
- udzielaniem kredytów konsumenckich obywatelom Unii, mieszkających w Polsce (dotyczy tzw. umów o kredyt konsumencki dla obcokrajowca).
Czym jest kredyt w myśl Ustawy o kredycie konsumenckim?
Pewne problemy kredytobiorców wzbudza określenie, czym są kredyty konsumenckie. Ich definicja znajduje się oczywiście w Ustawie o kredycie konsumenckim.
W myśl art. 3. mówiąc o umowie kredytowej, “rozumie się umowę o kredyt w wysokości nie większej niż 255 550 zł albo równowartość tej kwoty w walucie innej niż waluta polska, który kredytodawca w zakresie swojej działalności udziela lub daje przyrzeczenie udzielenia konsumentowi”.
W związku z tym kredyt konsumencki to przede wszystkim:
- Umowa kredytu w rozumieniu prawa bankowego,
- Umowa pożyczki,
- Umowa o odroczenie terminu spełnienia świadczenia pieniężnego (jeżeli wiąże się z dodatkowymi kosztami),
- Umowa o kredyt odnawialny.
Sprawdź też: Kredyt odnawialny – czym jest i jak działa limit odnawialny?
Jak widać, w świetle Ustawy o kredycie konsumenckim tego typu zobowiązania to nie tylko kredyty zaciągane w bankach, ale także:
- część pożyczek udzielanych przez firmy pożyczkowe;
- limit w rachunku;
- zakupy ratalne (z wyłączeniem rat, których Rzeczywista Roczna Stopa Oprocentowania – RRSO – wynosi 0%).
Sprawdź również: Raty na dowód: czy zakupy na raty bez zaświadczeń o dochodach są możliwe?
Jak znaleźć najlepszy kredyt gotówkowy?
Znając zapisy Ustawy o kredycie konsumenckim, będzie nam o wiele prościej, podpisując umowę kredytu lub umowę pożyczki. Jak jednak znaleźć najlepszy kredyt gotówkowy?
Całkowicie bezpłatnie znajdziemy tani kredyt gotówkowy za pomocą:
- rankingu kredytów gotówkowych – jest to zestawienie najlepszych ofert ze wszystkich banków w Polsce. Specjalny system porównuje propozycje instytucji i wybiera te, które są najbardziej korzystne finansowo. Chodzi przede wszystkim o porównanie takich wskaźników, jak marża banku, prowizja, RRSO etc.
- kalkulatora kredytu gotówkowego – to narzędzie pozwala na tzw. symulację kredytu gotówkowego, która pokazuje, jak rozkładałoby się dane zobowiązanie w ujęciu miesięcznym. Dzięki temu jesteśmy w stanie oszacować, czy podołamy spłacie danego kredytu.
Sprawdź również: Symulacja kredytu hipotecznego i gotówkowego. Jak zrobić symulację kredytu?
