„Stopy 4 proc. albo wyżej” – na jakie raty się przygotować?

„Do końca roku stopa referencyjna wzrośnie do 4 proc.”, czytamy w jednym z ostatnich komentarzy Banku Pekao. Liczba ta pojawia się w wielu analizach. W ostatnim czasie spotkać ją można było m.in. w publikacjach ekonomistów mBanku i Banku Millennium. Jeśli prognozy się sprawdzą, oznaczałoby to, że jesteśmy dopiero w połowie drogi do tegorocznego docelowego poziomu podstawowej stopy procentowej.

Kredytobiorcy już odczuwają skutki serii podwyżek stóp procentowych rozpoczętej w październiku 2021 r. Stopa referencyjna NBP została wówczas podniesiona o 0,4 pp., z 0,1 proc. do 0,5 proc. W listopadzie miała miejsce kolejna podwyżka, o 0,75 pp. W grudniu kontynuowano zacieśnianie polityki pieniężnej, a zmiana o 0,5 pp. miała miejsce także w styczniu. W efekcie główna stopa procentowa znalazła się na poziomie 2,25 proc.

W tym czasie wskaźniki WIBOR pięły się w górę, wyprzedzając kolejne ruchy RPP. WIBOR 3M w ciągu ostatnich 4 miesięcy wzrósł z 0,21 proc. do 2,80 proc. WIBOR 6M, używany jako składowa zmiennego oprocentowania przez kilka banków (m.in. PKO BP i ING Bank Śląski), w tym czasie osiągnął poziom notowany po raz ostatni w 2013 r. (3,19 proc.).

Raty jeszcze wzrosną

Załóżmy, że stopa referencyjna wkrótce dobije do poziomu prognozowanego przez bankowych analityków. W czasach stabilnych stóp (2015-2020) wskaźnik WIBOR 3M znajdował się o około 0,2 pp. powyżej stopy referencyjnej. Jak przełożyłoby się to na raty kredytów hipotecznych?

Kredytobiorca spłacający 25-letnie zobowiązanie opiewające na 350 tys. zł przed podwyżkami obciążony był ratą równą na poziomie 1554 zł. Jeśli zaktualizujemy oprocentowanie kredytu opierając się na odczycie wskaźnika WIBOR 3M z 18 stycznia, otrzymamy ratę wyższą już o niecałe 500 zł. Większość dłużników nie odczuło jeszcze w pełni tych zmian. Banki wprowadzają zmiany w harmonogramach spłat nie na bieżąco, ale zwykle w kilkumiesięcznych okresach.

Przyjmijmy, że WIBOR 3M dotrze do poziomu 4,2 proc. (czyli o 0,2 pp. powyżej prognozowanej stopy referencyjnej). Rata przykładowego kredytu wzrosłaby wówczas o kolejne 300 zł, osiągając 2341 zł. W budżecie kredytobiorcy co miesiąc należałoby zatem wygospodarować o ok. 780 zł więcej niż jeszcze w październiku zeszłego roku. Obciążenie w tym okresie zwiększyłoby się o 50 proc.

Najbliższe miesiące pokażą, czy przewidywania analityków się sprawdzą. Wśród ekonomistów nie brakuje zwolenników tezy, że taka skala podwyżek okaże się niewystarczająca, a stopy mogą sięgnąć wyższych poziomów jeszcze w 2022 r.

Jednocześnie poziom stóp przekraczający 4 proc. jest wskazywany przez samych bankowców jako granica, za którą zaczną się poważniejsze problemy z nieregularnymi spłatami zobowiązań. W przeprowadzonej w grudniu 2021 r. ankiecie PAP Biznes bankowcy odpowiedzialni za obszar ryzyka podkreślali, że w szczególności dotyczyłoby to właśnie kredytów mieszkaniowych.