Jak droga może być pożyczka? Takie jest teraz maksimum

Historia tzw. regulacji antlichwiarskich w Polsce to historia „łatania dziur” w prawie. Przez ostatnich kilkanaście lat stopniowo wprowadzano kolejne obostrzenia i odkrywano różne metody ich obchodzenia. Najpierw limitowano wyłącznie oprocentowanie, a w odpowiedzi na rynku rozpowszechniły się pożyczki, gdzie główna część kosztu mieściła się w opłatach i prowizjach.

Kolejnym krokiem było narzucenie limitów, tzw. kosztów pozaodsetkowych. W czasach epidemii tymczasowo obniżono maksymalne stawki opłat, by później wpisać je już na stałe do ustaw. W ostatniej fali regulacji, granice pozaodsetkowych składników kosztu ustalono także dla pożyczek prywatnych, pomiędzy osobami fizycznymi. Również te ograniczenia bywają obchodzone, o czym przypomniało ostatnio stanowisko nadzoru finansowego w sprawie „sprzedaży wiązanej” pożyczek i usług niefinansowych. Na rynku bowiem zdarzały się przypadki, gdy pożyczkodawcy dodawali do głównego produktu np. kursy językowe czy usługi „doradcze”.

Limit oprocentowania pożyczki lub kredytu

Maksimum odsetek obowiązujące zarówno w przypadku kredytu konsumenckiego (czyli np. kredytów gotówkowych czy pożyczek pozabankowych), jak i prywatnych relacji pomiędzy osobami fizycznymi, jest uzależnione od wysokości stopy referencyjnej NBP.

Stawkę wylicza się jako dwukrotność stopy referencyjnej (po obniżce w maju 2025 r. – 5,25 proc.) powiększonej o 3,5 pp. Obecne maksimum to zatem 17,50 procent.

Poniżej pokazujemy, ile odsetek można pobrać dla przykładowych kwot i okresów spłaty. Zakładamy, że pieniądze zwracane są jednorazowo, a nie w ratach.

Jak duże mogą być opłaty i prowizje dla pożyczki?

Limity kosztów pozaodsetkowych nie są powiązane z wysokością stopy procentowej, ustalono je na sztywno w ustawie o kredycie konsumenckim oraz kodeksie cywilnym. Inna granica obowiązuje banki i firmy pożyczkowe, a inna osoby, które pożyczają pieniądze nieprofesjonalnie, czyli w sytuacji niezwiązanej z działalnością gospodarczą.

Żeby dodatkowo skomplikować sytuację, dodatkowy limit przewidziano dla chwilówek, czyli pożyczek o okresie spłaty do 30 dni. Wynosi on 5 proc. wypożyczonej kwoty.

Dla kredytów i pożyczek spłacanych przez co najmniej 30 dni limit wynosi:

• 10 proc. udostępnionej kwoty plus
• 10 proc. udostępnionej kwoty za każdy rok spłaty.

Łącznie nie można jednak pobrać opłat i prowizji przewyższających 45 proc. kwoty kredytu konsumenckiego. Wydłużanie okresu spłaty od pewnego momentu nie powoduje już zatem, że rośnie limit.

Łączna wysokość pozaodsetkowych kosztów „w umowie pożyczki pieniężnej zawieranej z osobą fizyczną i niezwiązanej bezpośrednio z działalnością gospodarczą lub zawodową tej osoby” nie może przekraczać stawki wyliczanej według wzoru: (liczba dni spłaty / liczba dni w roku) x całkowita kwota pożyczki x 20 proc. W całym okresie spłaty koszty pozaodsetkowe nie mogą przekroczyć 25 proc. całkowitej kwoty pożyczki.

Ile może kosztować najdroższa pożyczka w banku lub firmie pożyczkowej?

Jeśli połączymy limit kosztów odsetkowych i limit kosztów pozaodsetkowych, możemy wyznaczyć maksymalny łączny koszt wypożyczenia środków, który może narzucić obecnie bank lub firma pożyczkowa.

Przygotowaliśmy aktualne zestawienie takiego łącznego limitu dla obecnego poziomu stóp procentowych (5,25 proc.) i obowiązujących ograniczeń opłat i prowizji. Przyjmujemy, że wypożyczone środki zwracane są jednorazowo, a nie w ratach.

Ile może maksymalnie kosztować pożyczka prywatna?

W przypadku pożyczek prywatnych łączny maksymalny koszt jest nieco inny niż dla kredytu konsumenckiego. To wynik inaczej skonstruowanych limitów kosztów pozaodsetkowych, które nie są uzależnione od okresu spłaty.